سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,623
تعداد مقالات71,544
تعداد مشاهده مقاله126,896,601
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,944,503
ابراهیم پرور, منا, ماجدی, حمید, سعید زرآبادی, زهرا سادات. (1403). ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی با تأکید بر مفهوم قدرت انضباطی فوکو مطالعه موردی: شهر رشت. , 12(4), 81-99. doi: 10.22059/jurbangeo.2025.377805.1952
منا ابراهیم پرور; حمید ماجدی; زهرا سادات سعید زرآبادی. "ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی با تأکید بر مفهوم قدرت انضباطی فوکو مطالعه موردی: شهر رشت". , 12, 4, 1403, 81-99. doi: 10.22059/jurbangeo.2025.377805.1952
ابراهیم پرور, منا, ماجدی, حمید, سعید زرآبادی, زهرا سادات. (1403). 'ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی با تأکید بر مفهوم قدرت انضباطی فوکو مطالعه موردی: شهر رشت', , 12(4), pp. 81-99. doi: 10.22059/jurbangeo.2025.377805.1952
ابراهیم پرور, منا, ماجدی, حمید, سعید زرآبادی, زهرا سادات. ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی با تأکید بر مفهوم قدرت انضباطی فوکو مطالعه موردی: شهر رشت. , 1403; 12(4): 81-99. doi: 10.22059/jurbangeo.2025.377805.1952

ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی با تأکید بر مفهوم قدرت انضباطی فوکو مطالعه موردی: شهر رشت

پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری
دوره 12، شماره 4، دی 1403، صفحه 81-99    اصل مقاله (1.25 M)
نوع مقاله: پژوهشی - بنیادی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jurbangeo.2025.377805.1952
نویسندگان
منا ابراهیم پرور؛ حمید ماجدی* ؛ زهرا سادات سعید زرآبادی
گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
امروزه با توجه به نابرابری‌های اجتماعی و فقدان قدرت در گروهی از مردم، جستجو برای عدالت به یکی از اهداف برنامه‌ریزی تبدیل‌شده است. بنابراین شناخت فرایندهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی منجر به تولید فضا از جنبه عادلانه یا ناعادلانه بودن آن، اهمیت بیشتری در رویکردهای جدید عدالت فضایی دارد. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی مؤلفه‌های کلیدی عدالت فضایی – کالبدی در شهر رشت با تأکید بر قدرت انضباطی است. این پژوهش از نوع کاربردی- توسعه‌ای است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌های و میدانی و جامعه آماری شامل شهروندان و متخصصان شهر رشت می‌باشد که نمونه‌گیری از جامعه آماری شهروندان به‌صورت تصادفی و برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده‌شده است. جهت بررسی جایگاه عدالت فضایی در شهر رشت، مدل پژوهش با استفاده از تکنیک مدل‌سازی معادلات ساختاری موردسنجش قرار گرفت و مقایسه وضعیت موجود و مطلوب با آزمون T تک نمونه‌ای صورت گرفت. برای ارزیابی تأثیر معیارهای عدالت فضایی -کالبدی بر آینده مطلوب شهر رشت با استفاده از تحلیل ساختاری و ماتریس ضرایب تحلیل اثر متقاطع و با استفاده از نرم‌افزار میک مک به تحلیل روابط بین متغیرها پرداخته‌شده است. بر اساس چهارچوب مفهومی پژوهش، شاخص‌های به‌دست‌آمده شامل دانش فضایی، هدایت و کنترل و مشارکت می‌باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نادیده انگاشتن نقش قدرت در تدوین مبانی شهر عادلانه، عاملی است که تحقق‌پذیری رویکردهای عدالت فضایی-کالبدی را با تردید روبه‌رو می‌سازد.
کلیدواژه‌ها
دانش؛ قدرت؛ عدالت؛ انضباط
مراجع
  1. اسپینوزا، باروخ. (1396). رساله الهی - سیاسی. ترجمه علی فردوسی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  2. افشارنیا، اعظم؛ زبردست، اسفندیار و طلاچیان، مرتضی. (1400). تبیین مفهوم عدالت فضایی در اجرای طرح‌های جامع شهری (نمونه موردی: شهر گلپایگان). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 9(4)، 981-1008. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.320480.1478
  3. ایمانی شاملو، جواد و رفیعیان، مجتبی. (1395). قدرت و بازتعریف نظریه برنامه‌ریزی شهری (با تأکید بر دیدگاه اقتصاد فضایی سیاسی فضا). راهبرد، (80) 25، 278-319. 20.1001.1.10283102.1395.25.3.10.4 doi:
  4. حقیقی بروجنی، سمر؛ یزدانفر، سیدعباس و بهزادفر، مصطفی. (1399). خوانش فضا بر مبنای نظریات فضا-قدرت فوکو (مطالعه موردی: میدان نقش‌جهان در عصر صفوی). مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(39)، 43-54. doi: 20.1001.1.2228639.1399.10.39.4.6
  5. رفیعیان، مجتبی؛ قاسمی، ایرج و نوذری، کمال. (1398). صورت‌بندی جدید از مفهوم گفتمان عدالت فضایی چارچوبی برای تحلیل شهر تهران. دانش شهرسازی، 3(3)،21-44. Doi: 10.22124/upk.2019.14284.1281
  6. ژیلنس، آندری. (1399). فضا و نظریه اجتماعی. ترجمه آیدین ترکمه. انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
  7. ستاوند، محمدهادی؛ حاجی‌زاده، فاضل و یغفوری، حسین. (1398). واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تأکید بر خدمات عمومی. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 7(25)،171 -191. doi:10.29252/jgs.19.52.171.
  8. صفری، کرم؛ عبداله زاده طرف، اکبر و جعفری، مجتبی. (1402). ارزیابی عدالت فضایی در اسناد توسعه شهری و آثار توزیعی آن-مورد مطالعاتی: شهر ارومیه. نشریه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر،16(44)، 143-162.
  9. doi: 10.22034/aaud.2023.337238.2649.
  10. ضیمران، محمد (1401). میشل فوکو: دانش و قدرت. تهران: هرمس.
  11. طرح جامع شهر رشت. (1386). تهران: مهندسین مشاور نقش‌جهان پارس.
  12. کنعانپور، عبداله؛ معصومی، محمدتقی و نظم فر، حسین. (1400). واکاوی عدالت فضایی در تخصیص کاربری‌های اراضی شهری (مطالعه موردی: مناطق پنج‌گانه شهر اردبیل). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 9(3)، 632-637.
  13. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.315186.1420
  14. مصلح، علی‌اصغر. (1399). حقیقت و قدرت. تهران: نشر نی.
  15. هیندس، باری. (1399). گفتارهای قدرت از هابر تا فوکو. مترجم مصطفی یونسی. چاپ دوم. تهران: نشر شیرازه.
  16. Afsharnia, A., Zebardast, E & Talachian, M. (2022). Explaining the concept of spatial justice in the implementation of comprehensive urban plans (Case study: Golpayegan city). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 9(4), pp 981-1008. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.320480.1478. [in Persian].
  17. Akıncı, Z., Bilgen, A., Casellas, A & Jongerden, J. (2020). Development through design: Knowledge, power, and absences in the making of southeastern Turkey. Geoforum, 114, 181-188. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2020.06.011.
  18. Allmendinger, p., & Jones, M. (2002). Planning futures,new direction for planning theory. London and New York: Rowtledge.
  19. Dufaux, F., Gervais-Lambony, P., Lehman-Frisch, S., & Moreau, S. (2009) Birth announcement. Justice spatiale-Spatial justice, 1(1), 1-2. https://shs.hal.science/halshs-01717965/
  20. Fainstein, S. (2014). The just city. International Journal of Urban Sciences,18(1), 1-18. DOI:10.1080/12265934.2013.834643.
  21. Fischer, F. (2007). Discursive planning in searching for the just city. New York: Rowtledge.
  22. Foucault, M. (2011). Discipline and punish. Translated by N. Sarkhosh & A. Jahandideh. 9th edition Tehran: Ney Publishing. [in Persian].
  23. Foucault, M. (1980). Power and khowledg- selected interviews and other writings(1972-1977). In C. Gordon (Ed.), New York: Pantheon.
  24. Gerber, J., & Debrunner, G. (2022). Planning with power. Implementing urban densification policies in Zurich, Switzerland. Land Use Policy,123 (106400), 1-13. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2022.106400.
  25. Harvey, D. (2005). A Brief History of Neoliberalism. oxford: oxford university Press6.
  26. Haghighi Broojen, s., Yazdanfar, S., & Behzadfar, M. (2020). Reading space based on Foucault's space-power theories (case study: Naqsh Jahan square in the Safavid era). Studies of the Islamic Iranian city,1(39),43-54. doi: 20.1001.1.2228639.1399.10.39.4.6[in Persian].
  27. Haugaard, M. (2022). Foucault and Power: A Critique and Retheorization. Critical Review, A Journal of Politics and Society, pp1-32, Retrieved: 2022, Nov. https://doi.org/10.1080/08913811.2022.2133803.
  28. Hillier, J. (2002). Shadows of Power: an Allegory of Prudence in Land-Use Planning. London: Routledge.
  29. Hinds, B. (2019). Discourses of power from Haber to Foucault. Translated by M. Yonsi. Second edition.Tehran, Shiraz Publishing. [in Persian].
  30. Holgersen, S. (2020). On Spatial Planning and Marxism: Looking Back, Going Forward. Antipode, A Radical Journal of Geography, 52(3), 800–824. https://doi.org/10.1111/anti.12614.
  31. Imani Shamlou, J., & Rafeian, M. (2016). Powerand Re-definition of Urban Planning Theory (with an Emphasis on Political Economy). Rahbord, 25(80), 278-319. doi:20.1001.1.10283102.1395.25.3.10.4 [in Persian].
  32. Israel, J., & Frenkel, A. (2020). Justice and inequality in space-A socio-normative analysis. Geoform, 110,1-13. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2019.12.017.
  33. Jones, R., Goodwin-Hawkins, S., &Woods, B. (2020). From territorial cohesion to regional spatial justice:The Well-being of Future Generations Act in Wales. International Journal of urban and Regionable Research, 5, 612-894. https://doi.org/10.1111/1468-2427.12909.
  34. Kananpour, A., Masoumi, M & Nazmfar, H. (2021). Investigation of Spatial Justice in the allocation of Urban Land Uses (Case Study: the five municipality regions of Ardabil City). Geographical Urban Planning Research (GUPR), 9(3), 637-662. doi: 10.22059/jurbangeo.2021.315186.1420 [in Persian].
  35. Kristensen, K. (2013). Michel Foucault on Bio-power and Biopolitics. Master’s Thesis, University of Helsinki, Faculty of Social Sciences.
  36. Lefebvre, H. (1996). The Urban Revolution. R, Bononno, trans. New York, University of Minnesota press.
  37. Madanipour, A., Shucksmith, M., & Brooks, E. (2021). The concept of spatial justice and the European Union’s territorial cohesion. European Planning Studies, 30(5), 1-18. https://doi.org/10.1080/09654313.2021.1928040.
  38. Mashhadi Moghadam, N., & Rafieian, M. (2019). If Foucault were an urban planner: An epistemology of power in planning Theories. Cogent Arts & Humanities, 6, 1-17. https://doi.org/10.1080/23311983.2019.1592065.
  39. Master plan of Rasht city (2006). Tehran: Naqsh Jahan Pars Consulting Engineers. (in Persian)
  40. Mosleh, A. (2020).truth and power.Tehran: ney. [in Persian].
  41. Rafieian, M., Ghasemi, I., & Nouzari, K. (2019). A New Formulation of the Concept of Spatial Justice Discourse a Framework for the Analysis of Tehran City. Urban Planning Knowledge, 3(3), 21-44. doi: 10.22124/upk.2019.14284.1281[in Persian].
  42. Safari, K., Abdollzadeh Taraf, A., & Jafari, M. (2023). Evaluation of Spatial Justice in Documents of Urban Development and Its Distribution Impacts; A Case Study: Urmia City. Armanshahr Architecture & Urban Development Journal, 16(44), 143-162. DOI: 10.22034/AAUD.2023.337238.2649[in Persian].
  43. Setavand, M. H., Hajizadeh, F., & Yaghfoori, H. (2019). Spatial analysis of Shiraz urban areas in terms of social justice with an emphasis on public services. jgs, 19 (52),171-192. doi:10.29252/jgs.19.52.171[in Persian].
  44. Spinoza, B. (2018). Theologico-Political Treatise (A. Ferdosi, trans.), (8nd Ed.). Tehran: Enteshar Corporation. (Original work published 1960) [in Persian].
  45. Williams, J.M. (2018). Spatial Justice as Analytic Framework. Michigan University.. https://www.researchgate.net/publication/353705245.
  46. Zeimaran, M. (2020). Michel Foucault- khowledg and  Power, (10nd Ed.). Tehran: Hermes, (Original work published 1999). [in Persian].
  47. Zieleniec, A. (2019). Space and social theory. Translated by A.Turkme. Scientific and Cultural Publications, Tehran. [in Persian].
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 62
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 37





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب