
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,692 |
تعداد مقالات | 72,232 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,189,198 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,020,354 |
شناسایی و اعتباریابی مؤلفهها و شاخصهای اشاعه اطلاعات دیجیتالی در کتابخانه ملی ایران | ||
تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی | ||
مقاله 2، دوره 58، شماره 3، مهر 1403، صفحه 1-24 اصل مقاله (1.87 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlib.2025.385216.1760 | ||
نویسندگان | ||
رویا امین الرعایا1؛ داریوش مطلبی* 2؛ زهرا اباذری3؛ فریبرز خسروی4 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران | ||
2دانشیار گروه علوم تربیتی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3استاد، گروه علم اطلاعات و دانششناسی واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
4دانشیار، عضو هیئت علمی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: در عصر تحول دیجیتال، کتابخانهها نقشی محوری در تسهیل دسترسی به اطلاعات دارند. این پژوهش با هدف تدوین چارچوبی جامع برای ارتقای خدمات اشاعه اطلاعات دیجیتال در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انجام شده است. این کار با پرداختن به محدودیتهای مطالعات موجود، با ارائه دیدگاهی جدید در مورد مؤلفهها و شاخصهای ضروری برای اشاعه مؤثر اطلاعات دیجیتال، به این حوزه کمک میکند. روش پژوهش: در این پژوهش از رویکرد آمیخته استفاده شد. مرحله کیفی از فراترکیب برای شناسایی مؤلفهها و شاخصهای بالقوه استفاده کرد. پس از آن، یک مطالعه دلفی برای تأیید و اصلاح این عناصر از طریق اجماع کارشناسان انجام شد. یافتهها: مطالعه دلفی هفت مؤلفه اصلی را تأیید کرد شامل: پرونده پژوهشی، منابع اطلاعاتی، مجموعهسازی، استانداردسازی، خدمات اطلاعرسانی، ابزارهای اشاعه و ارزیابی و 34 شاخص آن که برای بهینهسازی خدمات اشاعه اطلاعات دیجیتال ضروری است. پس از تحلیل دادهها، مؤلفهها و شاخصهای خدمات اشاعه اطلاعات دیجیتالی طراحی و نهایی شد. نتیجهگیری: بر اساس نتایج، همه مؤلفههای شناسایی شده تأیید شد. این پژوهش چارچوب پیشنهادی ارزشمندی برای ارتقای خدمات دیجیتالی کتابخانهها و پاسخگویی به نیازهای در حال تکامل کاربران ارائه میدهد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اجرای این مؤلفهها و شاخصها میتواند فرایندهای اشاعه اطلاعات خود را بهینه کرده و دانشآفرینی و نوآوری را تقویت کند. هدف این مؤلفهها و شاخصها به کتابخانهها و سازمانهای اطلاعاتی کمک میکنند تا فرایند اشاعه اطلاعات را بهبود بخشند و به نیازهای اطلاعاتی کاربران پاسخ دهند. جامعه آماری این پژوهش، متخصصان حوزه اشاعه اطلاعاتند. درخواست همکاری برای 30 نفر ارسال شد و 16 نفر اعلام آمادگی کردند و اعضای گروه دلفی شدند. یافتهها: مطالعه دلفی هفت مؤلفه اصلی را تاییدکرد شامل: پرونده پژوهشی، منابع اطلاعاتی، مجموعهسازی، استانداردسازی، خدمات اطلاعرسانی، ابزارهای اشاعه و ارزیابی و 34 شاخص آن که برای بهینه سازی خدمات اشاعه اطلاعات دیجیتال ضروری است. پس از تحلیل دادهها مؤلفهها و شاخصهای خدمات اشاعه اطلاعات دیجیتالی طراحی و نهایی شد. نتیجهگیری: بر اساس نتایج همه مؤلفههای شناسایی شده تایید شد. این پژوهش چارچوب پیشنهادی ارزشمندی برای ارتقای خدمات دیجیتالی کتابخانهها و پاسخگویی به نیازهای در حال تکامل کاربران ارائه میدهد. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اجرای این مؤلفهها و شاخصها میتواند فرآیندهای اشاعه اطلاعات خود را بهینه کرده و دانشآفرینی و نوآوری را تقویت کند.هدف این مولفهها و شاخصها به کتابخانهها و سازمانهای اطلاعاتی کمک میکنند تا فرآیند اشاعه اطلاعات را بهبود بخشند و به نیازهای اطلاعاتی کاربران پاسخ دهند. | ||
کلیدواژهها | ||
اشاعه اطلاعات؛ خدمات اشاعه اطلاعات؛ اشاعه دیجیتالی؛ سازمان اسناد و کتابخانه ملی؛ روش دلفی | ||
مراجع | ||
آزاد، اسدالله (1377). ضرورت برپایی نظام ملی اطلاعرسانی در ایران. کتابداری و اطلاعرسانی، 2(1)، 38-53.
اشرفیریزی، حسن و کاظم پور، زهرا (1387). بازاریابی خدمات و محصولات اطلاعاتی درکتابخانهها و مراکزاطلاعرسانی. فصلنامه کتاب، 19(2)، 41-52.
الهی، شعبان؛ ناصری، سیدمحسن؛ حسنزاده، علیرضا و روحانی، عاطفه (1394). تدوین چارچوب خلق و اشاعه دانش برای مدیریت دانش در سازمان 0/2. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 31 (2)، 407-430.
بشیرزاده، مجید (1393). طراحی مفهومی اشاعه گزینشی اطلاعات در کتابخانه پژوهشگاه علوم فناوری اطلاعات ایران(ایرانداک). [پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران]
جباری، لیلا، حسنزاده، محمد، زندیان، فاطمه و شریف، عاطفه (1402). اشاعه دانش مبتنی بر شبکههای اجتماعی: یک مرور نظاممند. کتابداری و اطلاعرسانی، 27 (3)، 59-90. https://doi.org/10.30481/lis.2023.394252.2062
جعفر بیگلو، موسی (1379). طرح نظام ملی اشاعه گزینشی اطلاعات برای اعضای هیئتعلمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی. ]پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه تهران، تهران [.
حرّی، عباس (1376). گزارشی اجمالی در مجموعه نظام ملی اطلاعرسانی: تشکیلات، برنامهریزی و توسعه. تهران: مرکز اطلاعرسانی و خدمات علمی جهاد سازندگی.
رادفر، حمیدرضا (1385). قابلیتهای وب در اشاعه گزینشی اطلاعات. فصلنامه کتاب، 17 (2)، 161-170.
رمضانزاده، مهدیه؛ امینی، یگانه، و جعفری باقیآبادی، سمیه (1400). مقایسه دیدگاه کتابداران کتابخانههای دانشگاهی و عمومی شهر تهران درمورد خدمات اشاعه اطلاعات معتبر در دوران همهگیری. تحقیقات کتابداری و اطلاعرسانی دانشگاهی، 55 (4)، 77-100.
روحیدل، الهه؛ ریاحینیا، نصرت؛ بابالحوائجی، فهیمه، و اباذری، زهرا (1393). بررسی وضعیت مدیریت دانشهای گردآوری، سازماندهی و اشاعه اطلاعات نسخههای خطی در کتابخانههای ایران و ارائه یک مدل کاربردی. مطالعات دانششناسی، 1(1)، 33–52.
زبردست، مریم و شکوهیان، حسن (1391). خدمات اشاعه اطلاعات گزیده در کتابخانهها و مراکز اطلاعرسانی ایران: مقایسه با هدف ارائه الگوی مناسب. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 23 (3)، 98–117.
علیدوستی، سیروس (1385). روش دلفی: مبانی، مراحل و نمونههایی از کاربرد. فصلنامه مدیریت توسعه، 31(4)، 9-23
فیضی، مریم (1396). بررسی نقش کتابخانه در اشاعه اطلاعات سلامت.]پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه پیام نور، کرمانشاه[.
کیانی، محمدرضا (1389). خدمات کتابخانهها و مراکز اطلاعات با استفاده از فناوری تلفن همراه. کتابداری و اطلاعرسانی، 13(2)، 215–231.
منصورکیایی، ربابه؛ بابالحوائجی، فهیمه؛ نوشینفرد، فاطمه، و سهیلی، فرامرز (1397). ارزیابی میزان اشاعه مقالات علمی پژوهشگران علم اطلاعات و دانششناسی جهان در شبکههای اجتماعی. پژوهشنامه علمسنجی، 4(1)، 161–178.
منصورکیایی، ربابه، بابالحوائجی، فهیمه، نوشینفرد، فاطمه و سهیلی، فرامرز (1398). مطالعه وضعیت آینده اشاعه تولیدات علمی پژوهشگران علم اطلاعات و دانششناسی در شبکههای اجتماعی از دیدگاه متخصصان ایرانی. کتابداری و اطلاعرسانی، 22(3)، 136–163.
مهراد، جعفر، و نعمتاللهی، سارا (1385). امکانسنجی ارائه خدمات اشاعه اطلاعات گزینشی به اعضای هیئت علمی دانشگاه شیراز در کتابخانه منطقهای علوم و تکنولوژی از طریق پست الکترونیکی: ارائه الگوی مفهومی. کتابداری و اطلاعرسانی، 9(2)، 107–118.
نوروزی، یعقوب و جعفریفر، نیره (1399). استانداردهای فرادادهای سازماندهی منابع اطلاعاتی در کتابخانه دیجیتالی: مروری نظاممند. مطالعات دانششناسی، 7 (24)، 111–137.
وزیری، اسماعیل؛ نقشینه، نادر؛ نوروزی چاکلی، عبدالرضا؛ دیلمقانی، میترا، و توفیقی، شهرام (1396). چالشهای اشتراکگذاری دادههای پژوهشی از دیدگاه پژوهشگران حوزه پزشکی ایران. مدیریت سلامت، 20(70)، 79-93. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 96 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 55 |