![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,696,755 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,927,647 |
واکاوی الگوهای ذهنی طبیعت و وطن در تجربۀ شعری جاسم صحیح با تکیه بر رویکرد نشانه شناسی مایکل ریفاتر (مورد مطالعه: قصیدۀ «بحیرة القصیدة.. قمر القارئ» و «الوطن بأبجدیة ثانیة») | ||
ادب عربی | ||
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 43، دی 1403، صفحه 131-154 اصل مقاله (1.46 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jalit.2024.379666.612849 | ||
نویسندگان | ||
عزت ملاابراهیمی* ؛ سعید پروانه | ||
گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
نظریۀ ریفاتر از مهمترین روشهای نقدی نوین به شمار میرود که به دنبال واضحتر کردن مفاهیم آثار ادبی و به خصوص شعر معاصر است و سعی در کشف مفاهیم رمزآلود ادبی و انتقال آنها به خوانندگان این آثار دارد. این نظریه بر پایۀ دو نوع خوانش شکل گرفته است؛ خوانش اول خوانش اکتشافی و خوانش دوم خوانش پسکنشانه است که به دنبال جداسازی مفاهیم اساسی متن در راستای پی بردن به پایهایترین مفهوم آن به کار گرفته میشود. نگارندگان این پژوهش دو قصیده از جاسم الصحیح به نامهای بحیرة القصیدة... قمر القارئ و الوطن بأبجدیة ثانیة را که به نوعی معرّف احوالات و شیوۀ شاعر است، با کاربست الگوی نشانهشناسی ریفاتر و به روشی توصیفی-تحلیلی، مورد تحلیل و بررسی قرار دادهاند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شاعر در سرودن اشعار ملّی و وطندوستانه از طبیعت و موجودات زندۀ آن بسیار وام گرفته و با آنها همذاتپنداری کرده است تا بسیاری از مفاهیم عالی شاعرانه را به مخاطبان خود منتقل گرداند. اگرچه بیشتر مفاهیم شعری او برای خوانندگان قابل کشف است؛ ولی دریافت کامل آنها به خود خواننده و شیوۀ تحلیلگری او بستگی دارد که بهکارگیری روش نقدی ریفاتر کمک قابل توجهی به فهم شعر او میکند. بهرغم اینکه شاعر بخشی از وجود و تاریخ خود را در سایهسار ابیاتش پنهان کرده است، اما شعر او در گذر زمان همگام با طبیعت به پیش میرود و در چشم مخاطبان پویا و پرتپش مینماید | ||
کلیدواژهها | ||
نشانهشناسی؛ نظریۀ ریفاتر؛ جاسم الصحیح؛ طبیعت؛ وطن | ||
مراجع | ||
احمدی، بابک (۱۳۸۴)، ساختار و تأویل متن، تهران، مرکز.
برکت، بهزاد و طیبه افتخاری (۱۳۸۹)، «نشانهشناسی شعر؛ نظریه مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد»، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ ۱، ش ۴، ص ۱۰۹– ۱۳۰.
پاینده، حسین (1398)، نظریه و نقد ادبی، چاپ دوم، تهران، سمت.
حسنزاده میرعلی، حسن و فاطمه زمانی (1397)، «تحلیل رمان سالمردگی بر اساس نظریۀ نشانهشناسی بینامتنی مایکل ریفاتر»، ادب فارسی، سال 8، شمارۀ 1، بهار و تابستان، شمارۀ پیاپی 21، ص 76-57.
جونقانی، مسعود (1396)، نشانهشناسی شعر، تهران، نشر نویسه پارسی.
الصحیح، جاسم (2018)، أعمال شعریة، چاپ دوم، القطیف، دار الرافدین.
ضیمران، محمد (۱۳۸۳)، درآمدی بر نشانهشناسی هنر، چاپ دوم، تهران، قصه.
عرفتپور، زینه (1402)، «تحلیل نشانهشناختی قصیدۀ الحزن صلاح عبدالصبور بر اساس دیدگاه مایکل ریفاتر»، ادب عربی، سال 15، ش 3، پاییز، 18-1.
فیاضمنش، پرند و علی صفایی سنگری (1395)، «خوانش شعر نوبت بر اساس رویکرد نشانهشناسی مایکل ریفاتر»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ چهل و سوم، زمستان، ص 159-139.
قاسم زاده، سید علی و علی اکبر فخرو (۱۳۹۳)، خوانش هرمنوتیکی-بینامتنی بیتی از دیوان حافظ بر مبنای نظریه بینامتنی مایکل ریفاتر، پژوهش زبان ادبیات فارسی، شماره سی و دوم، ص ۸۹-۱۱۸.
کالر، جاناتان (۱۳۹۰) در جست وجوی نشانهها، ترجمۀ لیلا صادقی و تینا امراللهی، چاپ دوم، تهران، علم.
گیرو، پییر (۱۳۸۰). نشانهشناسی، ترجمۀ محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران، آگاه.
مظفری، علیرضا (۱۳۸۷)، وصل خورشید (شرح شصت غزل از حافظ شیرازی)، تبریز، آیدین.
ملاابراهیمی، عزت و مونا نادعلی، (1402 الف)، «بازخوانی فرهنگ عاشورایی در شعر معاصر شیعی بر اساس نظریه مایکل ریفاتر»، مطالعات ادب اسلامی، سال 2، شمارۀ 2، صص 249- 271.
ملاابراهیمی، عزت و مونا نادعلی، (1403)، «خوانش قصیده ذکر اکَ فُوَّهَةُ الثّورات بر اساس رویکرد نشانهشناسی مایکل ریفاتر»، ادب عربی، سال 16، شمارۀ 2، صص 135- 158.
ملاابراهیمی، عزت و مونا نادعلی، (1402 ب)، «کاربست الگوی نشانهشناختی ریفاتر در خوانش شعر غریب الغرباء از معروف عبدالمجید»، فرهنگ رضوی، سال 11، شمارۀ 4، صص 97- 116.
نادعلی، مونا و عزّت ملاابراهیمی (1401)، بررسی و تحلیل شعر جاسم الصحیح بر اساس نظریه ریفاتر (مطالعه موردی: قصیده «وطن لاسمی مشرد»)، نقد ادب عربی، شمارۀ 26، ص 349-325.
Ahmadi, B.,(2004), Text structure and interpretation, Tehran, Center. [In Persian]. Al-Sahih, J., (2018), Poetical Works, second edition, Al-Qatif, Dar al-Rafidin. [In Arabic]. Arafatpour, Z., (2023), "Semiological analysis of Salah Abdul Sabour's ode Al-Hazen according to Michael Rifater's point of view", Arabic Literature, Year 15, Issue 3, Autumn, 1-18. [In Persian]. Barakat, B., and Eftekhari, T., (2008), "Semiotics of poetry; Michael Rifater's theory on Forough Farrokhzad's poem "Marz Porgohar", Comparative Language and Literature Researches, Volume 1, Vol. 4, pp. 109-130. [In Persian]. Fayaz-Manesh, P., and Sangari, A. S., (2015), "Reading Nowbat poem based on Michael Riffaterre's semiotic approach", Persian Language and Literature Research, No. 43, Winter, pp. 139-159. [In Persian]. Giroud, P., (2008). Semiotics, translated by Mohammad Nabavi, 4th edition, Tehran, Aghaz. [In Persian]. Hassan-zadeh, M. A. H., and Zamani, F., (2017), "Analysis of the novel of Salmordegi based on Michael Riffaterre's theory of intertextual semiotics", Persian literature, year 8, number 1, spring and summer, number 21, pp. 57-76. [In Persian]. Junqani, M., (2016), Semiotics of Poetry, Tehran, Parsi Script Publishing. [In Persian]. Kaler, J., (2011), in search of signs, translated by Leila Sadeghi and Tina Amrollahi, second edition, Tehran, Alam. [In Persian]. Mozafari, A., (2008), Vasle Khorshid (explanation of sixty poems by Hafez Shirazi), Tabriz: Aydin. [In Persian]. Molla Ebrahimi, E., and Nadali, M., (2023), "Rereading Ashura culture in contemporary Shia poetry based on Michael Rifater's theory", Islamic Literature Studies, year 2, number 2, pp. 271-249. [In Persian]. Molla Ebrahimi, E., and Nadali, M., (2024), "Reading the ode of Zikrak Fuvvahah Al-Thawrat based on the semiotic approach of Michael Riffaterre", Arabic literature, year 16, issue 2, summer, 135-158. [In Persian]. Molla Ebrahimi, E., and Nadali, M., (2024), "The application of Rifater's semiotic model in the reading of Gharib al-Ghoraba's poem by Marouf Abd al-Majid", Farhang Razavi, year 11, number 4, pp. 116-97. [In Persian]. Nadali, M., and Molla Ebrahimi, E., (2024), review and analysis of Jassim al-Sahih's poetry based on Riffaterre's theory (Case Study: the poem "Watan La Sami Mushrrad"), Arabic Literature Review, No. 26, pp. 349-325. [In Persian]. Payandeh, H., (2018), Literary Theory and Criticism, 2nd edition, Tehran, Samt Publications. [In Persian]. Qasemzadeh, S. A., and Fakhro, A. A., (2013), hermeneutic-intertextual reading of a verse from Hafez's Divan based on the intertextual theory of Michael Riffaterre, Persian Literature Language Research, No. 32, pp. 118-89. [In Persian]. Reffaterre, M., (1978). Semiotics of poetry. 1st.ed., Bloomington: Indiana University press. Zaymaran, M., (2013), an introduction to the semiotics of art, second edition, Tehran, Qesseh. [In Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 42 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 28 |