تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,508,965 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,252 |
بررسی ساختار معماری و دوره بندی تاریخیکالبدی مسجد جامع کبیر تبریز | ||
نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی | ||
دوره 28، شماره 4، دی 1402، صفحه 39-54 اصل مقاله (1.88 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2024.364481.672906 | ||
نویسندگان | ||
احد نژاد ابراهیمی* 1؛ حسین اسمعیلی سنگری2؛ حانیه محمدزاده جمالیان3 | ||
1استاد گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران. | ||
2استادیار گروه بنا، پژوهشکده ابنیه و بافتهای تاریخی، پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور، تهران، ایران. | ||
3کارشناس ارشد معماری اسلامی، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران. | ||
چکیده | ||
مسجد جامع کبیر تبریز از بناهای با ارزش معماری ایران است و مدت زیادی در طول تاریخ محل اعلانهای رسمی وقایع و فتاوی مهم حکومتهای بزرگی ایلخانان، ترکمانان، صفویان و قاجاریان بوده است؛ مطابق نوشتههای تاریخی، شکلگیری این اثر ارزشمند به صدر اسلام برمیگردد، ولی بطور دقیق برای این ادعا، منابع دست اول وجود ندارد و به دلیل زلزلههای شدید در طول حیات آن، تغییرات حکومتی و تغییر بانی مسجد، تغییرات زیادی در کالبد معماری مسجد رخ داده است. علیرغم اهمیت زیاد این مسجد پژوهشهای جامع اندکی درمورد تحولات کالبدی آن انجام یافته است و این تحولات به صورت دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف پژوهش حاضر مطالعه جامع، بررسی اسناد و مدارک موجود برای دستهبندی تحولات و ارائه تصویری در باب تغییر و تحولات میباشد. روش تحقیق بکار گرفته شده توصیفی-تحلیلی و تحلیل محتوی اسناد و متون تاریخی و بازدیدهای میدانی و مطالعات گزارشهای باستانشناسی میباشد. نتایج پژوهش نشان میدهد که بخاطر مسائل مختلف و عمدتا زلزله، شکل مسجد از شبستانی در صدراسلام به تک گنبدی در دوره سلجوقی، دو گنبدی دروه تیموری و ترکمانی و در نهایت بصورت شبستانی در دوره قاجاری دچار تغییرات اساسی شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخ تبریز؛ مسجد جامع کبیر تبریز؛ بازار تاریخی تبریز؛ معماری مسجد جامع کبیر تبریز | ||
مراجع | ||
اسمعیلی سنگری، حسین(1392)نقش فضای معماری مقدس از مفهوم تا کاربرد(نمونه موردی:فضای مذهبی مجموعه بازار تاریخی تبریز)،دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی،2965، 2514_2526
پوپ، آرتورآپهام (1386)،معماری ایران،ترجمه غلامحسین صدری افشار ،تهران،انتشارات اختران.
حاجی قاسمی، کامبیز؛رسولی، جلیل؛جلیلیان، شهلا؛فرجو،غزال؛زرینی،حسین؛ خرم،بابک؛ شهنواز،آرش؛ نوربخش، هدیه؛ صابونیان یزد، مهدی؛ موسوی روضاتی، مریم دخت(1383)گنجنامه فرهنگ آثارمعماری اسلامی ایران مساجد،روزنه.دانشگاه شهید بهشتی. حبیبی،محسن؛واهری،زهرا(1378) معماری شهری مسجد در مکتب اصفهان دستور زبان و واژگان،در مجموعه مقالات همایش معماری مسجد،گذشته، حال، آینده، تالیف محمد قره چمنی ،جلد دوم،تهران،دانشگاه هنر، 23_37
دیباج، اسماعیل،(1346)،آثار باستانی وابنیه تاریخی آذربایجان،انتشارات شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران،تهران
روزبهان خنجی اصفهانی،فضل الله،(1382)،تاریخ عالم آرای امینی،تهران،تصحیح محمد اکبر عشیق،مکتوب رئیس نیا،رحیم؛(1379)بیان المنازل نصوح مطراقچی،سازمان میراث فرهنگی کشور شاردن ،ژان، (1335)،سیاحتنامه شاردن جلد 2،به کوشش محمد عباسی ،انتشارات امیرکبیر،تهران
طباطبایی تبریزی،محمدرضا(1389)تاریخ اولادالاطهار.به کوشش محمد الوانساز خویی تهران،مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
فخاری تهرانی، فرهاد؛ پارسی، فرامرز؛ بانی مسعود، امیر(1385)بازخوانی نقشه های تاریخی تبریز،شرکت عمران وبهسازی شهری ایران"مادر تخصصی" کارنگ، عبدالعلی،(1351)،آثار باستانی آذربایجان،جلد1،انجمن آثار ملی،تهران
کربلایی،حافظ حسین ؛ سلطان القرائی،میرزا جعفر، (1349)،روضات الجنان وجنات الجنان،بنگاه ترجمه ونشر کتاب تهران
مکی نژاد، مهدی ؛ آیت اللهی ،حبیب الله ؛ هراتی ،محمدمهدی ،(1388)،تناسبات و ترکیب در کتیبه محراب مسجد جامع کبیر تبریز،نشریه هنرهای زیبا- هنرهای تجسمی،شماره40،تهران 81_88
مشکور،محمد جواد، (1352) ،تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم ،انجمن آثار ومفاخر فرهنگی،تهران
ملا حشری تبریزی،محمد امین،(1371) روضه اطهار ،مزارات متبرکه ومحلات قدیمی تبریز ،به اهتمام عزیز دولت آبادی،تهران:ستوده مینورسکی،(1337)،تاریخ تبریز به کوشش عبدالعلی کارنگ،تهران
نادرمیرزا،(1373)،تاریخ وجغرافیای دارالسلطنه تبریز،به کوشش مج طباطبائی،انتشارات ستوه،تبریز
نخجوانی،حسین،(1333)مسجد جامع کبیر تبریز وشرح کتیبه های آن،زبان وادب فارسی،شماره29، 32_41
وراوینی، سعدالدین(1393)مرزبان نامه مرزبان باوندی ،اساطیر وهاب زاه ،عبدالرحمن، (1390)،پژوهشی در مجموعه مسجد جامع بازار تبریز،اثر فصلنامه علمی فنی هنری،شماره 53 ،139_156
یورایدین،حسین،(1963)،نصوح مطراقچی،رساله دکترا،دانشگاه آنکارا،دانشکده الهیات،آنکارا | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 136 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 161 |