
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,762 |
تعداد مقالات | 72,839 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,888,859 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,544,435 |
خوانش گفتمان تصوف در طرح و نقش فرش هریس از نیمه دوم سده 13 تا نیمه دوم سده 14 ق | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای تجسمی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آبان 1403 اصل مقاله (2.16 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfava.2024.380501.667315 | ||
نویسندگان | ||
اعظم رسولی* 1؛ کاظم چلیپا2؛ علی اصغر شیرازی3؛ سید جلال الدین بصام4 | ||
1دانشجوی دکتری پژوهش هنر- دانشکده هنر- دانشگاه شاهد | ||
2استادیار دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
3دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
4دانشیار موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی جهاد کشاورزی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
از نیمه دوم قرن سیزدهم برای بیش از یک سده، در طرح و نقش گروهی از فرشهای ابریشمین هریس، نقوشی از دیوان و صور عجیبه بازنمایی شدهاند که گویا توسط صوفیان بافتهشدهاند. به دلیل نبود اطلاعات کافی، بسیاری از جنبههای تاثیر تصوف بر نقوش و معانی آنها، ناشناخته است. پژوهش حاضر با هدف شناخت و واکاوی طرح و کارکرد این گروه از فرشهای هریس، بر مبنای نسبت آن با گفتمان تصوف و جریان دیونگاری انجام شدهاست. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانهای- اسنادی و میدانی و ابزار گردآوری، فیش تحقیق، تصویر و مصاحبه است. با بررسی بیش از صد نمونه فرش هریس، 24 نمونه انتخاب و در راستای مساله پژوهش به میزانی که اشباع اطلاعات صورت بگیرد، با روش تحلیل محتوا، بررسی شدهاند. بر اساس نتایج حاصله، نقوش و دلالتهای معنایی آنها، متاثر از فضای گفتمانی درهمآمیخته و چند ساحتی تصوف در دوره قاجار بوده و خالقان آثار روایتی آمیخته از نظام دیوشناختی خود با انگارههای کلی تصوف، به زبان تصویر ارائه کردهاند. کارکرد فرشها نیز در راستای آن بودهاست. در این فرشها رگههایی از انگاره تقدسبخشی به دیوان، تناکح انسان و دیو، تبدل انواع و وحدت وجود به شکل واقواق، پیوستگی دیو با مجنون و درویش و تصاویری از قلندران شیرباز بازنمایی شدهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
فرش هریس؛ طرح و نقش؛ صور غریبه؛ دیونگاری؛ گفتمان تصوف | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 120 |