پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,693 |
| تعداد مقالات | 72,239 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,234,355 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,069,097 |
رتبه‌بندی شأن موجودات امکانی بر اساس دو رویکرد «گسترۀ صفاتی» و «توسعه‌یافتگی وجودی» | ||
| فلسفه و کلام اسلامی | ||
| دوره 57، شماره 2، اسفند 1403، صفحه 377-402 اصل مقاله (1.07 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2024.377985.523516 | ||
| نویسنده | ||
| علی کریمیان صیقلانی* | ||
| دانشیار، گروه معارف اسلامی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بین رویکرد رایج فلسفی که متأثّر از حکمت مشاء و نگاه فلسفی متأثّر از حکمت صدرا، در خصوص مسألۀ «رتبه‌بندی شأن موجودات امکانی»، تفاوت اساسی وجود دارد. گروه نخست، با رویکرد «گسترۀ صفاتی» در موجودات امکانی، معتقدند کمیت برخورداری هر گونه از صفات وجودی، نقش اساسی در رتبه‌بندی آن‌ها دارد و از آنجا که نوع انسان را یگانه موجود عاقل و «حیوان ناطق» می‌دانند، وی را بر رأس هرم موجودات امکانی جای داده و فقط شأن این نوع از موجودات را دارای احترام ویژه می‌دانند. در مقابل، رویکرد دومی که تحت تأثیر حکمت صدرایی است، «توسعه یافتگی وجودی و شهودی در عوالم مافوق ماده» را معیار رتبه‌بندی موجودات امکانی می‌داند و پیروانِ آن با تکیه بر مبانی این حکمت از قبیل «وحدت و بساطت وجود»، «تشکیک در وجود» و قرائت ویژه از «حرکت جوهری» چنین ادعا کرده‌اند که هر موجود امکانی، نشئه‌ای تا بی‌نهایت در عوالم مافوق طبیعت دارد که با حرکت اختیاری و استکمالی خود می‌تواند به آن دست یابد. این مقاله با هدف تبیین برخی از ادلۀ این دو رویکرد با روش تحلیل محتوا، در نهایت به این یافته رسیده‌است که رویکرد نخست با اشکالات درون دینی و برون دینی متعددی مانند اخص بودن دلیل آن از مدعا روبرو است و به طور عمده، مبتنی بر برخی مشهورات است که قابل دفاع در مقابل ظواهر آیات و روایات نیست. در مقابل رویکرد دوم، قابلیت تطبیق بیشتر با مستندات مذکور داشته و قابل پذیرش‌تر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رتبه‌بندی؛ شأن؛ موجودات امکانی؛ رویکرد گسترۀ صفاتی؛ رویکرد توسعه‌یافتگی وجودی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید. (1369ش). ترجمه جلال الدین فارسی. تهران: انجام کتاب.
آل یاسین، جعفر. (1405ق). الفارابى فى حدوده و رسومه (فرهنگ نامه فلسفى). بیروت: عالم الکتب.
ابن جوزى، عبد الرحمن بن على بن محمد ابن جوزى. (1422ق). زاد المسیر فى علم التفسیر. چاپ اول. تحقیق عبدالرزاق المهدی. بیروت:دار الکتاب العربی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1404ق). التعلیقات. تحقیق از عبد الرحمن بدوی. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامى.
ــــــــــ (1989م). الحدود. چاپ دوم. قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ابن عربی، محمد بن علی مشهور به ابن عربی. (بی‌تا). الفتوحات المکیة. بیروت:دار صادر.
ــــــــــ (1414ق). التوحید و العقیدة. به کوشش محمود غراب. دمشق:دار الکتاب العربى.
ابو الفتوح رازى، حسین بن على. (1408ق). روض الاجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. تحقیق دکتر محمد جعفر یاحقى و دکتر محمد مهدى ناصح. ج16. مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
ابوحمزه ثمالى ثابت بن دینار. (1420ق). تفسیر القرآن الکریم. تحقیق عبد الرزاق محمد حسین حرز الدین و محمد هادى معرفت. بیروت:دار المفید.
بخاری، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله بخاری جعفی. (1422ق). صحیح البخاری. محقق محمد زهیر بن ناصر الناصر. دمشق:دار طوق النجاة.
بِنْسُن، جان. (1382ش). اخلاق زیست محیطی. ترجمۀ محمد مهدی رستمی شاهرودی. تهران: سازمان حفاظت محیط زیست.
خمینی، روح الله. (1388 الف). آداب الصلاة. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
ــــــــــ (1388 ب). تفسیر سورۀ حمد. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
ــــــــــ (1388 ج). چهل حدیث (اربعین حدیث). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
ــــــــــ (بی‌تا الف). تعلیقات على شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الأنس». تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
ــــــــــ (بی‌تا ب). صحیفۀ امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
ــــــــــ (1387ش). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
شعرانی، عبد الوهاب. (1393ق). لواقع الانوار القدسین فی بیان العهود المحمدیة. ناشر مصطفی البانی الحلبی و اولاده.
شیخ طوسی، محمد بن حسن بن علی بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. با مقدمه شیخ آغابزرگ تهرانى و تحقیق احمد قصیرعاملى. ج8. بیروت:دار احیاء التراث العربى.
طباطبایی، سید محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. ج7و13و15و17. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
طَبرسى طوسی، فرزند امین الاسلام حسن بن فضل بن حسن طبرسی. (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تحقیق و مقدمه از محمد جواد بلاغی. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
قمی، علی بن ابراهیم بن هاشم. (1404ق). تفسیر علی بن ابراهیم القمی (تفسیر القمی). ج2. قم: مؤسّسة‌دار الکتاب للطباعة و النشر.
کریمیان صیقلانی، علی. (1395ش). اخلاق زیست محیطی در حکمت اسلامی. تهران: امیر کبیر.
ــــــــــ (1392ش). «رتبه‌بندی شأن اخلاقی موجودات ناسوتی». فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق. 6 (21). 143ـ164.
ــــــــــ (1394ش). «بررسی وجوه اضلال انسان از حیوان در دیدگاه تفسیری علامه طباطبائی». فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات تفسیری. سال ششم. شماره 23. 123ـ140.
ــــــــــ (1397ش). «مبانی هستی‌شناختی امام خمینی در رتبه‌بندی موجودات عالم ناسوت». فصلنامه علمی ـ پژوهشی کلام اسلامی. سال27، شماره 108. 33ـ51.
ــــــــــ (1402ش). «نقش حدیث «صورت» در انگارۀ اشرفیت انسان». فصلنامه علی و پژوهشی ادیان و عرفان. دورۀ پنجاه و ششم. شمارۀ دوم. 359ـ382.
کلینی رازی، ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق. (1365ق). الکافی. تهران:دار الکتب الاسلامیة.
گاردو، یوستاین. (1375ش). دنیای سوفی. ترجمه کورش صفوی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
مصباح یزدی، محمد تقی. (1372ش). آموزش فلسفه. ج2. ناشر: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
ــــــــــ (1388ش). انسان‌شناسی در قرآن. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصطفوى، حسن. (1360ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطهری، مرتضی. (بی‌تا). مجموعه آثار استاد شهید مطهرى. ج1. تهران: صدرا.
مظفر، محمدرضا. (بی‌تا). المنطق. ج1. قم: مؤسسۀ نشر إسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
مگی، بریان. (1372ش). فلاسفۀ بزرگ. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم شیرازی. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة. ج1و6. بیروت:دار إحیاء التراث العربی.
ــــــــــ (1340ش). رسالۀ سه اصل. تصحیح و اهتمام دکتر سید حسین نصر. تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول تهران.
نصر، سید حسین. (1384ش). دین و نظام طبیعت. ترجمه دکتر محمد حسن فغفوری. تهران: حکمت.
ورام بن ابی‌فراس. (بی‌تا). مجموعۀ ورام (تنبیه الخواطر و نزهة النواظر). قم: مکتبة الفقیه.
Routledge encyclopedia of philosophy (1998). Environmental Ethics. General editor: Edward carig. Voloume 3. descartes to gender and science. First published.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 106 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 164 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب