![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,578 |
تعداد مقالات | 71,072 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,698,454 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,930,589 |
گیاه هندبا؛ بررسی محتوایی منابع پزشکی و داروشناسی دورۀ اسلامی | ||
پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
دوره 56، شماره 2، بهمن 1402، صفحه 114-134 اصل مقاله (1.42 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2024.373906.654472 | ||
نویسنده | ||
سارا فرض پور ماچیانی* | ||
گروه تاریخ علم، بنیاد دایره المعارف اسلامی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
هندبا از گیاهان دارویی مورد توجه در منابع پزشکی و داروسازی دورۀ اسلامی است. حکمای دورۀ اسلامی از آن با نامهایی چون اَنطوبیا، بِکریذیا، تیفاف، کاسنی و کَسناج یاد کرده و برای اجزای مختلف این گیاه از جمله برگ و ریشۀ آن خواص درمانی قائل شدهاند. پژوهشگران معاصر هندبا را با گیاه Cichorium intybus و C. endivia از تیرۀ Asteraceae تطبیق دادهاند. در این پژوهش مدخل هندبا در تعدادی از آثار پزشکی و گیاهداروشناسی دورۀ اسلامی از سدۀ 3 تا 12 قمری بررسی شدهاست. غالباً حکمای دورۀ اسلامی هندبا را به دو نوع بری و بستانی تقسیم کرده و شرح ریختشناسی هر یک را نیز بیان داشتهاند. در آثاری چون الحاوی فی الطب، الجامع لمفردات الأدویة و الأغذیه، اختیارات بدیعی، حدیقة الأزهار، تذکرة الأولی الألباب، تحفة المؤمنین و مخزن الأدویة به مواردی چون انواع هندبا و ویژگیهای آن، نام هندبا در زبانهای مختلف و خواص دارویی آن و در عمدة الطّبیب فی معرفة النّبات به انواع، ویژگیها و نامهای هندبا اشاره شده و منبع اخیر کاملترین شرح گیاهشناسی را در میان منابع مورد بررسی داشته است. در آثاری چون فردوس الحکمة فقط به خواص دارویی هندبا پرداخته شده است. مطالب یاد شده در آثاری چون تذکرة الأولی الألباب، تحفة المؤمنین و مخزن الأدویة شباهت زیادی با یکدیگر دارند. در آثاری چون الصّیدنة فی الطّب و تحریر کهن فارسی آن می-توان دربارۀ واژۀ هندبا آگاهیهایی کسب کرد. طرخشقوق نیز در غالب منابع کاسنی بری دانسته شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
هندبا؛ کاسنی؛ طرخشقوق؛ آثار پزشکی و گیاهداروشناسی دورۀ اسلامی؛ ریختشناسی؛ خواص دارویی | ||
مراجع | ||
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 60 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 88 |