پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,697 |
| تعداد مقالات | 72,342 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,636,125 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,380,345 |
مطالعه انسان‌گرایانه پیکرنگاری قلمدان لاکی دوره قاجار موزه ملی ملک بر پایه نظریه توجه بصری (TVA) بوندسن (1948 م.)؛ انسان‌شناس دانمارکی | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| مقاله 3، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اسفند 1403 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2024.379877.459883 | ||
| نویسندگان | ||
| الهه پنجه باشی* 1؛ نگار نجیبی2 | ||
| 1استادیار گروه نقاشی ، دانشکده هنر ، هیات علمی دانشگاه الزهرا س، تهران ، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکدۀ هنر، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در علم انسان‌شناسی شناختی، نظریه توجه بصری (TVA) بوندسن (۱۹۴۸ م.)؛ مدلی از سرعت پردازش موازی ذهن انسان است که توجه بصری را به‌عنوان یکپارچه‌کننده فرایندهای انتخاب توجه و تشخیص بصری تعریف می‌کند. این نظریه که در ارتباط با مفاهیم انسان‌شناختی قرار دارد، هنر پیکرنگاری را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است. یکی از کاربردهای این نظریه، در تحلیل تصاویر پیکرنگاری در نقاشی‌ها است که مشخص‌کننده میزان توجه بصری مخاطب به انسان ترسیم شده در نقاشی است. در این میان، یکی از شناخته‌ترین مجموعه‌های پیکرنگاری در مجموعه تزیینات قلمدان‌های لاکی متعلق به دوره قاجار در موزه ملی ملک قرار دارد که منعکس‌کننده مفاهیم شناختی انسان‌گرایانه است. شخصیت پیکرنگاری قلمدان‌های لاکی دوره قاجار می‌تواند به‌عنوان منبعی برای مطالعه نظریه توجه بصری (TVA) بوندسن محسوب شود. موضوعات این قلمدان‌های مصور در پنج دسته؛ ۱. نقش صحنه‌هایی از طبیعت (منظره‌پرداز)، ۲. قلمدان‌های مصور به نقش بزرگان ادب و عرفان، ۳. قلمدان‌های مصور با نقوش و مضامین غیرایرانی، ۴. قلمدان‌های مصور با نقوش بزمی، رزمی و شکارگاهی و ۵. قلمدان‌های مصور شده با نقوش چهره‌پردازی تقسیم می‌شوند. اهداف: ازاین‌رو، اهداف این نوشتار عبارت‌اند از: مطالعه بازتاب مفاهیم شناختی انسان‌گرایانه بین صورت و اعضای بدن در حال انجام یک عمل در صحنه‌های اجتماعی پیچیده با سطوح مختلف تعامل اجتماعی و عوامل فردی در مقابل اجتماعی به تصویر کشیده شده در صحنه‌های پیکرنگاری قلمدان‌های لاکی قاجار در موزه ملی ملک و همچنین، تحلیل مفاهیم شناختی پیکرنگاری در پی بررسی شخصیت انسانی این پیکره‌هاست. پرسش ها: پرسش‌های که در این مقاله مطرح می‌شود، به‌این‌ترتیب است که نقوش انسانی مصور شده بر قلمدان‌های لاکی دوره قاجار در چه سطوح مختلفی از تعامل اجتماعی و عوامل فردی ترسیم شده‌اند؟ نقوش پیکرنگاری این قلمدان‌ها غالباً دارای چه مفاهیم انسان‌گرایانه هستند و توجه بصری به این شخصیت‌ها در زمینه صحنه‌های اجتماعی و فردی به چه صورت تبیین می‌شود؟ روش: این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای طبق رویکرد مفاهیم شناختی انسان‌گرایانه بر پایه نظریه توجه بصری بوندسن به شناسایی و مطالعه پیکرنگاری مصور شده بر روی قلمدان‌های لاکی دوره قاجار می‌پردازد. یافته ها: در تحلیل پیکره‌های انسانی قلمدان لاکی دوره قاجار باید به مفاهیم شناختی انسان‌گرایانه چون شخصیت آن‌ها توجه کرد. علاوه بر این، بررسی پیکرنگاری قلمدان لاکی دوره قاجار نشان می‌دهد که نقوش ترسیم شده انسانی از الگوهای زیبایی‌شناسی تقریباً مشابه و متأثر از ورود تفکرات هنری اروپایی تبعیت کرده است. چنانچه در طراحی پیکرنگاری تقلیدی ناقص از واقع‌گرایی در طراحی‌ها دیده می‌شود. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بر اساس نظریه توجه بصری (TVA) بوندسن و تحلیل نقوش با استفاده از الگوهای اسکن رنگی، شخصیت انسان به‌عنوان عامل مهمی در جلب‌توجه بصری در پیکرنگاری قلمدان‌های لاکی دوره قاجار محسوب می‌شود و به نوع فعالیت و شخصیت پیکر انسانی در صحنه‌های اجتماعی و فردی به‌صورت چهره‌نگاری مرتبط است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انسان‌شناسی شناختی؛ بوندسن (1948 م.)؛ قاجار؛ قلمدان؛ پیکرنگاری | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 523 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب