
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,762 |
تعداد مقالات | 72,830 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,678,538 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,443,910 |
بررسی اصالت بشقاب سیمین با نقش قوچ در گنجینۀ ساری | ||
مطالعات باستان شناسی | ||
دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 36، خرداد 1404، صفحه 301-326 اصل مقاله (6.15 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2024.380698.143285 | ||
نویسنده | ||
سامان سورتیجی* | ||
استادیار گروه باستانشناسی، پژوهشکدۀ باستانشناسی، پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
همکاری و همسویی نقاشان، فلزگران و قلمزنان ماهر دورۀ ساسانی موجب گردید تا شاهکار آنان در زمرۀ اشیاء شاخص و منحصربهفرد گنجینهها و مجموعههای شخصی در سراسر دنیا قرار گیرد؛ بهخصوص آندسته از ظروف سیمینی که با بهکارگیری از فنونی متنوع، همچون: تراشکاری، قلمزنی، کندهکاری، برجستهکاری، ریختهگری، الصاق قطعات تزئینی و زراندود ساخته شدهاست. ازسویی توجه و علاقۀ قشری خاص به ایندسته از آثار موجب گردید تا جاعلان اموال هنری فرصت را غنیمت شمرده و مصنوعات تقلبی خود را به سبک و سیاق آن دوره تولید نمایند؛ بنابراین بایسته است، باتوجه به آمار بالای کشف اشیاء از سوداگران آثار فرهنگی-تاریخی، اموال ضبطشده از آنان را با نگاهی ژرفتر بررسی کرده، از اصالت آنها مطمئن شویم. این پژوهش به مطالعۀ بشقاب سیمین با نقش قوچ که به سبک دورۀ ساسانی تولید شده و از قاچاقچیان در استان مازندران بهدست آمده است، میپردازد؛ اثری که بهعنوان شئ اصل در دفتر اموال گنجینۀ ساری ثبت شد؛ اما در بازبینی مجدد، اصالت آن توسط نگارنده مورد تردید قرار گرفت، در روند انجام کارشناسی مجدد، بشقابی که فرد جاعل از روی آن الگوبرداری نمود، شناسایی و مراحل بررسی اصالت آن در پژوهش حاضر ارائه گردید. این جستار ضمن اشاره به شیوههای تشخیص اصالت بشقاب گنجینۀ ساری، به معرفی نقشمایههای بشقاب اصل دورۀ ساسانی که هنرمند آن را با الهام از طبیعت و زندگی انسانها ساخته و الگوی فرد جاعل قرار گرفت، میپردازد. هنرمندی که توانست از روی تجربه و به شکل کاملاً ذهنی با حذف قرینهسازی و استفاده از نیروهای بصری ناشی از شکل و زمینه، مناسبترین ترکیببندی را در نقش زمینه پدید آورد. درنتیجۀ این مطالعات، اصالت بشقاب گنجینۀ ساری مردود اعلام گردیده و درنهایت این اثر بهعنوان یک شئ جعلی در دفتر اموال مخزن ثبت گردید. | ||
کلیدواژهها | ||
بشقاب سیمین؛ ساسانی؛ قوچ؛ ترکیببندی؛ بدل؛ موزۀ ساری | ||
مراجع | ||
- احسانی، محمدتقی، (۱۳۸۲). هفت هزار سال هنر فلزکاری در ایران. تهران: علمی و فرهنگی. - اشمیت، اریخ، (1391). کاوشهای تپه حصار دامغان. ترجمۀ کوروش روستایی. چاپ اول. تهران: ادارهکل میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری سمنان. - ایازی، سوری؛ و میری، سیما. (بیتا). گچبری در آرایهها و تزئینات معماری دوران اشکانی و ساسانی. چاپ اول، تهران: موزۀ ملی ایران. - بوسایلی، ماریو؛ و شراتو، امبرتو، (1383). تاریخ هنر ایران (2) هنر پارتی و ساسانی. ترجمۀ یقوب آژند، چاپ اول، تهران: مولی. - پوپ، آرتور؛ و اکرمن، فیلیس، (۱۳۸۷). سیری در هنر ایران. ج دوم: فلزکاری ساسانی و آغاز دورۀ اسلامی. ترجمۀ نجف دریابندری، تهران: علمی و فرهنگی. - حافظابرو، عبدالله بن لطفالله، (1380). زبدةالتواریخ. تصحیح: سید کمال حاج سیدجوادى، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. - حسینىقزوینى، شرفالدین فضلالله، (1383). المعجم فی آثار ملوک العجم. تصحیح: احمد فتوحىنسب، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى. - دریایی، تورج، (1383). شاهنشاهی ساسانی. ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، تهران: ققنوس. - دیماند، س، م.، (1335). راهنمای صنایع اسلامی. ترجمۀ عبدالله فریار، تهران: بنگاه ترجمۀ و نشر کتاب. - رانکینپور، هنری، (۱۳۸۲). ترکیببندی در نقاشی. ترجمۀ فرهاد گشایش، چاپ دوم، تهران: لوتوس. - رجبی، پرویز، (1383). هزارههای گمشده. ج 5، تهران: توس. - زمانی، عباس، (1355). تأثیر هنر ساسانی در هنر اسلامی. تهران: ادارهکل نگارش وزارت فرهنگ و هنر. - زارعابرقویی، احمد، (1393). «نوارهای سلطنتی در ایران از آغاز شکلگیری (در دوران مادها تا پایان دورۀ ساسانی)». دو فصلنامۀ جستارهای تاریخی، 5 (1): 107-91. - سایکس، سرپرسی، (1373). تاریخ ایران. ج اول، ترجمۀ محمدتقی فخرداعی گیلانی، چاپ سوم، تهران: دنیای کتاب. - سرلو، خوان ادوارد، (1388). فرهنگ نمادها. ترجمۀ مهرانگیز اوحدی، تهران: دستان. - سرخوش، وستا کرتیس، (1396). نمادنگاری مذهبی در سکههای ایران باستان، (باستان پژوه). تهران: آریارمنا. - سفر، فؤاد؛ و مصطفی، محمدعلی، (1376). هترا (حضرا) شهر خورشید. ترجمۀ نادر کریمان سردشتی، تهران: سازمان میراثفرهنگی. - سودآور، ابوالعلاء، (1383). فره ایزدی در آئین پادشاهی ایران باستان. میرک، هوستون آمریکا. - علیپور، ماندانا، (1387). «نشانهشناسی سکههای ایران باستان». فصلنامه تخصصی هنرهای تجسمی نقشمایه، 1 (1): 32- 25. - غیبی، مهرآسا، (1385). هشت هزار سال تاریخ پوشاک اقوام ایرانی. تهران: هیرمند. - فرهنگنامۀ حیات وحش ایران. جمعی از نویسندگان. (1388). مهرهداران ایران. تهران: طلایی. - کروگر، ینس، (1396). تزئینات گچبری ساسانی. ترجمۀ فرامرز نجد سمیعی، چاپ اول، تهران: سمت. - گانتر، سی و جت، پل، (1383). فلزکاری در ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی. ترجمۀ شهرام حیدرآبادیان، تهران: گنجینه هنر. - گیرشمن، رومن، (۱۳۵۰). هنر ایران در دوران پارتی و ساسانی. ترجمۀ بهرام فرهوشی، تهران: بنگاه ترجمۀ و نشر کتاب. - گیرشمن، رومن، (1378). بیشاپور. ج دوم. موزاییکهای ساسانی. ترجمۀ اصغر کریمی، چاپ اول، تهران: سازمان میراثفرهنگی (پژوهشگاه). - لکپور، سیمین، (1375). سفیدروی. چاپ اول، تهران: سازمان میراثفرهنگی کشور. - موسویحاجی، رسول؛ و سرفراز، علیاکبر، (1396). نقش برجستههای ساسانی. چاپ اول، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). - نوروززادهچگینی، ناصر، (1367). «مازندران در دوران ساسانی 3». مجله باستانشناسی و تاریخ، 2 (2): 17-22. - هرمان، جورجینا، (1373). تجدید حیات هنر و تمدن در ایران باستان. ترجمۀ مهرداد وحدتی، چاپ اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. - یارشاطر، احسان، (1377). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان. ج 3، بخش 2، تهران: امیرکبیر. - یونگ، کارل گوستاو، (1386). انسان و سمبولهایش. ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی. - Alipur, M., (2008). “Semiotics of ancient Iranian coins”. Naqshmayeh visual arts quarterly, 1 (1): 25-32. [In Persian] - Ayazi, S. & Miri, S., Plastering in the arrays and architectural decorations of the Parthian and Sasanian eras. First Edition. Tehran, National Museum of Iran. [In Persian] - Bosaili, M. & Sherato, A., (2004). Iranian art history (2) Parthian and Sasanian art. Translated by Yaqub Ajhand. First Edition. Tehran, Mola. [In Persian] - Brunner, C. J., (1978). Sasanian Stamp Seals in the Metropolitan Museum of Art. New York, Metropolitan Museum of Art. - Chrissanthos, S. G., (2008). Warfare in the Ancient World. USA, Praeger Publishers. - Chirvani, & Melikian, (1992). “The Iranian bazm in early Persian sources”. Banquets d'Orient. ed. R. Gyselen, Res., Orientales, IV, Bures-Sur-Yvette: 95-120. - Caubet, A. & Pouyssegu, (1996). The Ancient Near East. Paris: Terrail. - Daryaee, T., (2004). Sassanid Empire. Translated by Morteza thagheb Far, Tehran: Ghoghhnus. [In Persian] - Dalton, O. M., (1964). The Treasure of the oxus with other Examples of Early Oriental Metalwork. 3rd edition, London: British Museum. - Demand, S. M., (1956). Guide to Islamic Industries. Translated by Abdullah Faryar. Tehran, book translation and publishing company. [In Persian] - Dictionary of Iranian wildlife. A group of writers, (2018). Vertebrates of Iran. Tehran: Talaee. [In Persian] - Ehsani, M. T., (2003). Seven thousand years of metalworking art in Iran. Tehran: Scientific and cultural. [In Persian] - Gheybi, M., (2006). Eight thousand years of history of clothing of Iranian peoples. Tehran, Hirmand. [In Persian] - Gunter, C. & Jett, P., (2004). Metalworking in Iran during the Achaemenid, Parthian, and Sasanian periods. translated by Shahram Hyderabadian, Tehran: Ganjineh Honar. [In Persian] - Girshman, R., (1971). Iranian art during the Parthian and Sasanian eras. Translated by Bahram Farahvashi, Tehran: book translation and publishing company. [In Persian] - Girshman, R., (1999). Bishapur. Sasanian mosaics. volume two, Translated by Asghar Karimi, First Edition, Tehran: Cultural Heritage Organization. [In Persian] - Hafez Abro, A. A. L., (2001). Zobdat al-Tavarikh. Edited by Seyed Kamal Haj Seyed Javadi. Tehran: Printing and Publishing Organization of the Ministry of Culture and Islamic Guidance. [In Persian] - Harper, P. O., (1986). “Art in Iran: Sasanian”. Encyclopedia Iranica. ed., E. Yarshater, vol. II. New York, Routledge & K. Paul. - Harper, P. O. & Pieter, M., (1981). Silver vessels of the Sasanian period. vol. I, Royal imagery. New York, Metropolitan Museum of Art and Princeton University Press. - Harper, P. O., (1978). The Royal Hunter Art of the Sasanian Empire. New York, Asia Society. - Herman, J., (1994). The revival of art and civilization in ancient Iran. Translated by Mehrdad Vahdati, First Edition, Tehran: Academic Publishing Center. [In Persian] - Holmes Elsie., (1968). “A Sasanian Silver Bowl”. Bulletin of The Detroit Institute of Arts. 47 (2). - Hosseyni Qazvini, Sh., (2013). Al-mujam fi Athar Muluk Al-Ajam. Edited by: Ahmad Fotuhi Nasab, Tehran: Cultural Artifacts Association. [In Persian] - Jung, K. G., (2007). Man and his symbols. Translated by: Mahmoud Soltanieh. Tehran, Jami. [In Persian] - Kruger, Y., (2016). Sasanian plaster decorations. Translated by Faramarz Najd Samiee, First edition, Tehran: Samt. [In Persian] - Lakpur, S., (1996). Sefidrouy. First Edition, Tehran: Iran's Cultural Heritage Organization. - Mousavi Haji, R. & Sarfaraz, A., (2016). Sassanian reliefs. First Edition. Tehran: Organization for studying and compiling humanities books of universities (Samt). [In Persian] - Nowruz zadeh Chegini, N., (1988). “Mazandaran in the Sasanian era 3”. Journal of Archeology and History: 17-22. [In Persian] - Panofsky, E., (1955). Meaning in the Visual Arts. New York, Doubleday Anchor Books. - Pope, A. U. & Ackerman, F., (2008). Survey of Iranian art. The second volume. Sassanian metalwork and the beginning of the Islamic period. Translated by Najaf Daryabandari. Tehran, scientific and cultural. [In Persian] - Pope, A. U., (1945). Masterpieces of Persian Art. New York, Dryden Press. - Sarkhosh, V. K., (2016). Religious iconography in ancient Iranian coins. (Ancient scholar). Tehran: Aryarmena. [In Persian] - Rajabi, P., (2004). The Lost Millennials. Vol. 5, Tehran: Tous. [In Persian] - Rankinpour, H., (2003). Composition in painting. Translated by Farhad Goshayesh, second edition, Tehran: Lotus. [In Persian] - Safar, F. & Mustafa, M. A., (1997). Hatra (Hazra) city of Khurshid. Translated by Nader Kariman Sardashti, Tehran: Cultural Heritage Organization. [In Persian] - Schmidt, A. F., (2012). Excavations of Hesar Damghan hill. Translated by Kourosh Roostaei. First Edition, Tehran: Semnan General Directorate of Cultural Heritage, Handicrafts and Tourism. [In Persian] - Serlo, Kh. A., (2018). The Culture of Symbols. Translated by: Mehrangiz Ohadi, Tehran: Dastan. [In Persian] - Soudavar, A., (2004). Farah Yazidi in the ancient Iranian monarchy. Houston: America, Mirak. [In Persian] - Sykes, S., (1994). History of Iran. first volume. Translated by Mohammad Taqi Fakhrdaei Gilani, Third edition, Tehran: Donyaye ketab. [In Persian] - Tanabe, K., (1993). Silk Road Coins. The Hirayama Collection Kamakura, A Loan Exhibition at the British Museum Gallery 69 A. - Werness, H. B., (2004). The Continuum Encyclopedia of Animal Symbolism in Art. London: New York, Continuum. - Yarshater, E., (1998). The history of Iran from the Seleucids to the collapse of the Sassanid government. Volume 3, Section 2, Tehran: Amirkabir. [In Persian] - Zamani, A., (1976). The influence of Sassanid art in Islamic art. Tehran: General Department of Writing, Ministry of Culture and Arts .[In Persian] - Zare Abargouee, A., (2013). Royal ribbons in Iran from the beginning of formation (during the Medes until the end of the Sassanid period). Tehran: Research Institute of Humanities and Cultural Studies: 91-107. [In Persian] - https://timelineauctions.com | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 242 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 21 |