
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,762 |
تعداد مقالات | 72,833 |
تعداد مشاهده مقاله | 131,820,039 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 103,517,516 |
تحلیلی بر مناسبات شیوخ صفوی با آل چوپان (700 - 758 هـ. ق) | ||
پژوهشهای علوم تاریخی | ||
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 37، مرداد 1403، صفحه 105-125 اصل مقاله (695.33 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhss.2024.374644.473700 | ||
نویسندگان | ||
معصومه حیدری مهر* 1؛ کاظم میقانی2؛ مرتضی تهامی3 | ||
1دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
2استادیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
3استادیار گروه تاریخ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
قدرت و حاکمیت آل چوپان مقارن با عصر مرشدی شیخ صفیالدیناسحاق اردبیلی و فرزندش شیخ صدرالدین موسی بود، میان آنها مناسباتی برقرار شد که در اواخر حکومت ملک اشرف به سردی گرایید و سیاست تعامل میان دو خاندان به رویارویی و تقابل کشیده شد. به سبب آنکه از یکسو فراز و فرود خاندان چوپانی در این عصر و در ارتباط با شیوخ صفوی بود و از سوی دیگر مهـمترین دسـتاوردهای شیوخ صفوی که اساسی برای تشکیل حکومتـشان شد در این عصر و در ارتباط با قدرتهای سیاسی و از جمله آل چوپان شکل گرفت این دوره یکی از ادوار مهم بشمار میرود. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای و اسنادی درصدد بررسی مناسبات میان آل چوپان و شیوخ صفوی، تبیین عوامل تأثیرگذار بر روابط میان آنها و پیامدهای این مناسبات است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که چوپانیان هم از سر ایمان و اعتقادی که به شیوخ صفوی داشتند و هم برای تحکیم موقعیتشان در دربار ایلخانی و سپس برای مشروعیت و تقویت پایههای حکومتشان، با شیوخ صفوی مناسباتی نزدیک و دوستانه برقرار نمودند، اما ملک اشرف چوپانی به محض تثبیت قدرت، به علت ویژگیهای شخصیتی هم در ثروت زیاد خانقاه اردبیل طمع نمود و هم نسبت به فعالیتهای شیخ صدرالدین موسی دچار سوظن شده بنابراین درصدد حذف وی برآمد، شیخ صدرالدین مجبور به ترک اردبیل شد و در گیلان پناه گرفت، این مسئله موجب برقراری روابط میان شیخ صدرالدین موسی و جانیبیک حاکم دشت قبچاق شد چنانچه جانیبیک احتمالاً با حمایت شیخ صدرالدین موسی آذربایجان را تصرف و حکومت چوپانی را ساقط نمود | ||
کلیدواژهها | ||
امیرچوپان؛ شیخ صفی الدین اردبیلی؛ صدرالدین موسی؛ حسن چوپانی؛ ملک اشرف | ||
مراجع | ||
ابن بزاز اردبیلی، توکل بن اسماعیل، (1373)، صفوة الصفا، تصحیح غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، مصحح
امینی هروی، ابراهیم بن میرک جلالالدین، (1383)، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر
استرآبادی، سیدحسن بن مرتضیحسینی، (1366)، تاریخ سلطانی، به اهتمام احسان اشراقی، چ 2، تهران، علمی
بیانی، شیرین، (1381)، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج 2، چ 2، تهران، دانشگاهی
حافظ ابرو، (1350)، ذیل جامع التواریخ رشیدی، به اهتمام خانبابا بیانی، چ 2، تهران، انجمن آثار ملی
خنجی اصفهانی، فضلالله، (1379)، عالم آرای امینی، چ 1، تهران، خانواده
خوافی، فصیح احمدبنجلالالدین محمد، (1341)، مجمل فصیحی، به تصحیح محمود فرخ، مشهد، باستان
خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین، (1380)، حبیب السیر، تصحیح محمد دبیرسیاقی، تهران، خیام
زاهدی، حسین بن شیخ ابدالپیرزاده، (1343)، سلسلهالنسب صفویه، به اهتمام ادوارد براون، برلین، ایرانشهر
زرینکوب، عبدالحسین، (1379)، روزگاران تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی، چ 2، تهران، سخن
سمرقندی، کمالالدین عبدالرزاق، (1353)، مطلع سعدین و مجمع بحرین، به اهتمام عبدالحسین نوائی، ج 1، تهران، طهوری
سیوری، راجر (1382)، ایران عصر صفوی، ترجمۀ کامبیز عزیزی، چ 11، تهران، مرکز
شبانکارهای، محمد بن علی، (1363)، مجمعالانساب، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران، امیرکبیر
شیخالحکمایی، عمادالدین، (1387)، فهرست اسناد بقعۀ شیخ صفیالدین اردبیلی، چ 1، تهران، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
شیرازی، عبدالله بن فضلالله، (1388)، تجزیة الامصار و تزجیةالاعصار، چ 1، تهران، دانشگاه تهران
عبدیبیک نویدی شیرازی، زینالعابدین (بیتا). صریح الملک(نسخه خطی، میکروفیلم ش.1556 و 1658، دانشگاه تهران.
قطبیاهری، ابیبکر، (1389)، تواریخ شیخ اویس، به کوشش ایرج افشار، تبریز، ستوده
کاشانی، ابوالقاسم عبدالله بن محمد، (1384)، تاریخ الجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران، علمی و فرهنگی
مستوفی، حمدالله، (1339)، تاریخ گزیده، به اهتمام دکتر عبدالحسین نوایی، تهران، امیرکبیر
مستوفی، زینالدین بن حمدالله، (1396)، ذیل تاریخ گزیده، به کوشش ایرج افشار، چ 2، تهران، محمود افشار
میر خواند، محمد بن خاوندشاه، (1375)، روضةالصفا، ج 5، چ 2، تهران، علمی
مجموعه اسناد بقعۀ شیخ صفی (سال 743)؛ ش 25879/ (سال 754)، ش 25891/(سال 755)، ش 25893، مرکز اسناد موزه ملی
همدانی، رشیدالدین فضلالله، (1364)، مکاتبات رشیدی، تصحیح محمد شفیع، پنجاب، کلیه پنجاب
همدانی، رشیدالدین فضلالله، (1388) تاریخ مبارک غازانی، تصحیح کارل یان، ج 1، چ 1، تهران، پرسش
سالاری شادی، علی، (1388)، «احوال و مناسبات صدرالدین صفوی و نقد افسانه قاسم انوار» پژوهشهای تاریخی، دوره 1، ش 1، صص 67-100
طقوش، محمد سهیل، (1399)، «پیدایش خاندان صفویه»، ترجمۀ ناصربوعذار و جاسم بوعذار، پژوهش در تاریخ، ش 27 -28، صص 39-64
Abdi Beyk Navidi Shirazi, Zain Al Abdin (Beta). Sarih al-Mulk (manuscript, microfilm 1556 and 1658) University of Tehran. [In Persian]. Bayani, Shirin, (2002), Religion and Government in Iran during the Mughal Era, second volume, second edition, Tehran, academic publication. [In Persian]. Estrabadi, Seyyed Hasan bin Morteza Hosseini, (1987), History of the Sultanate, by Ehsan Eshraghi, second edition, Tehran, Scientific. [In Persian]. Hafez Abro, (1971), under Jame al-Tawarikh Rashidi, with the attention of Dr. Khanbaba Bayani, second edition, Tehran, National Art Association. [In Persian]. Hamdani, Rashid-ud-Din Fazlullah, (1985), Rashidi's Correspondence, corrected by Muhammad Shafi, Lahore, All Punjab Publications. [In Persian]. Hamdani, Rashiduddin Fazlullah, (2009) Tarikh Mubarak Ghazani, revised by Carl Yan, Tehran: Question. [In Persian]. Ibn Bazaz Ardabili, Tawakal bin Ismail (1994), Safwa al-Safa, revised by Gholamreza Tabatabai Majd, Tehran, revised. [In Persian]. Kashani, Abulqasem Abdullah bin Mohammad, (2005), History of Al-Jayto, by Mahin Hembli, Tehran, scientific and cultural. [In Persian]. Khafi, the eloquent Ahmed bin Jalaluddin Muhammad, (1962), the eloquent collection, edited by Mahmoud Farrokh, Mashhad: Bastan. [In Persian]. Khandamir, Ghiyath al-Din bin Hamam al-Din al-Husaini, (2001), Tarikh Habib al-Sir, edited by Mohammad Dabir Siyaghi, Tehran, Khayyam. [In Persian]. Khanji Esfahani, Fazlullah bin Rozbehan, (2000), Alam Arai Amini, first edition, Tehran, Family. [In Persian]. Mirkhwand, Mohammad Bin Khawand Shah Balkhi, (1996), Ruza al-Safa, Tahhib and Talkhis by Dr. Abbas Zaryab, fifth volume, second edition, Tehran, Scientific. [In Persian]. Mostofi, Hamdollah, (1960), selected history, by Dr. Abdul Hossein Navaei, Tehran, Amir Kabir. [In Persian]. Mostofi, Zain-al-Din bin-Hamadullah, (2016), under the selected date, with the efforts of Iraj Afshar, second edition, Tehran, Mahmoud Afshar. [In Persian]. National Museum Document Center (year 743); Sh.25879/(year 754), Sh.25891/(year 755), Sh.25893. [In Persian]. Qutbi Ahri, Abi Bakr (2010) Chronicles of Sheikh Owais, with the effort of Iraj Afshar, Tabriz, Sotoudeh. [In Persian]. Salari Shadi, Ali, the condition and relationships of Sadr al-Din Safavi and criticism of the legend of Qasim Anwar, historical researches, Isfahan University, number 1, 2018. [In Persian]. Samarkandi, Kamal al-Din Abd al-Razzaq, (1974), informer of Saadin and the Bahrain Assembly, by the efforts of Abdul Hossein Nawai, first volume, Tehran, Tahuri. [In Persian]. Shabankarei, Muhammad bin Ali, (1984), Majmam al-Ansab, corrected by Mir Hashem Mohhaddeth, Tehran, Amir Kabir. [In Persian]. Sheikh Al-Hakmai Emad al-Din, (2008), list of documents of Sheikh Safi al-Din Ardabili tomb, first edition, Tehran, Islamic Council Documents Center Shirazi, Abdullah bin Fazlullah, (2009) Analysis of al-Masr and Tazjie al-Aasar (History of Wasaf al-Hadrah), first edition, Tehran, University of Tehran Press. [In Persian]. Siori, Roger, (1999), Safavid Iran, translated by Kambiz Azizi, Tehran, Center. [In Persian]. Taghosh, Mohammad Sohail, The Birth of the Safavid Dynasty, translated by Nasser Bouadhar and Jassim Bouadhar, Research in History, No. 27-28, 2019. [In Persian]. Zahedi, Hossein bin Sheikh Abdal Pirzadeh, (1964), Safavid dynasty, by Edward Brown, Berlin, Iranshahr. [In Persian]. Zarin Koob, Abdul Hossein, (2000), Iran's historical periods from the beginning to the fall of the Pahlavi dynasty, second edition, Tehran, Sokhon. [In Persian].
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 241 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 206 |