پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,092,322 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,196,208 |
تاریخ تحولات دینی و مذهبی در قزوین از آغاز فتوحات اعراب مسلمان تا برآمدن صفویان | ||
| مجله ادیان و عرفان | ||
| دوره 57، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 89-110 اصل مقاله (778.4 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2024.373664.630512 | ||
| نویسندگان | ||
| شعله قهرمانی1؛ فهیمه مخبر دزفولی* 2؛ قنبرعلی رودگر3 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات علوم انسانی و اجتماعی واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار، گروه آموزش الهیات، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از میان ولایت‌ها و شهرهای ایران، قزوین از حیثِ تاریخ تحولات دینی حائز اهمیت بسیاری است و از دیرباز زرتشتیان، مزدکیان و پیروان یهودیت و مسیحیت در آن‌جا حضور داشته‌اند. چگونگی اسلامی شدن قزوین، مسئله اصلی پژوهش حاضر است. پژوهش پیش‌رو به روش تاریخی و با رویکرد توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است و براساس آن روشن می‌شود، زرتشتیانِ قزوین که نخست تنها به دلیل امتناع از پرداخت «جزیه» اظهار اسلام کرده بودند، در اولین فرصت ممکن بر فاتحان اسلامی شوریدند؛ اما پس از آن، این شهر توسط اعراب مسلمان برای دومین مرتبه و این بار به‌قهر گشوده شد. بااین‌همه، بسیاری از زرتشتیان همچنان بر آیین خود ماندند، چنان‌که تا اواخر سده سوم هجری امکان برگزاری مراسم مذهبی خود را داشته‌اند. در قزوینِ دوره اسلامی تا سده ششم، اکثریتِ مسلمانان این شهر، در کنار اقلیت شیعه، مذهب شافعی داشتند. حضور گاه و بیگاه اسماعیلیان و نیز علویان و آل‌بویه در قزوین هم بر گرایش‌های دینی اثرگذار بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادیان؛ اسلام؛ تسنن؛ تشیع؛ قزوین؛ مذاهب | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابن اثیر، علی بن محمد (1385). الکامل فی التاریخ. 13 جلد. بیروت: دارصادر.
ابن جوزی، عبدالرحمان بن علی (1412). المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک. 19 جلد. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن حوقل، محمد بن حوقل (1938). صورة الارض. 2 جلد. بیروت: دارصادر.
ابن سعد، محمد بن سعد (بی‌تا). الطبقات الکبری. 9 جلد. بیروت: دارصادر.
ابن طقطقی، محمد بن علی (1418). الفخری فی آداب السلطانیة و الدول الاسلامیة. دارالقلم العربی.
ابن عبدالبر، یوسف بن عبداللّه (1412). الإستیعاب فی معرفة الأصحاب. 4 جلد. بیروت: دارالجیل.
ابن فقیه، احمد بن محمد (1416). البلدان. بیروت: عالم الکتب.
ــــــــــ (1302). مختصرالبلدان. بیروت: دارصادر.
اشپولر، برتولد (1351). تاریخ مغول در ایران. ترجمه محمود میرآفتاب. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
اشراقی، احسان (1357). شرحی بر وقف‌نامه خمارتاش بن عبداللّه عمادی در مسجد جامع قزوین. بررسی‌های تاریخی. 13 (2). 53-76.
بلاذری، احمد بن یحیی (1412). فتوح‌البلدان. بیروت: دارالکتب العلمیة.
بیضاوی، عبداللّه بن عمر (1382). نظام التواریخ. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
پوپ، آرتور (1370). معماری ایران. ترجمه غلامحسین صدری افشاری. تهران: فرهنگان.
پیگولوسکایا، نیناویکتوروونا (1372). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان. ترجمه عنایت اللّه رضا. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
تاریخ سیستان (1366). به کوشش محمدتقی بهار. چاپ دوم، تهران: پدیده خاور.
جعفریان، رسول (1378). تاریخ تشیع در قزوین از آغاز تا عصر صفوی. قزوین: معاونت تحقیقات و پژوهش حوزه علمیه قزوین.
ــــــــــ (1380). سلطان محمد خدابنده «الجاتیو» و تشیع امامی در ایران. قم: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران.
ــــــــــ (1393). تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا طلوع دولت صفوی. چاپ ششم. تهران: علم.
جوزجانی، عثمان بن محمد (1363). طبقات ناصری. 2 جلد. تهران: دنیای کتاب.
جوینی، محمد (1385). تاریخ جهانگشای جوینی. 3 جلد. چاپ چهارم. تهران: دنیای کتاب.
حافظ ابرو (1380). زبدة التواریخ. ج3. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (سازمان چاپ و انتشارات).
حمزه اصفهانی، حمزة بن حسن (بی‌تا). تاریخ سنی ملوک الأرض و الانبیاء. بیروت. دارالمکتبة الحیاة.
حموی، یاقوت بن عبداللّه، (1995). معجم البلدان. 7 جلد. بیروت: دارصادر.
خطیب بغدادی، احمد بن علی (1417). تاریخ بغداد. بیروت: دارالکتب العلمیة.
دبیرسیاقی، سیدمحمد (1381). سیر تاریخی بنای شهر قزوین و بناهای آن. قزوین: نشر حدیث.
دفتری، فرهاد (1386). تاریخ و عقاید اسماعیلیه. ترجمه فریدون بدره‌ای. چاپ پنجم. تهران: فرزان روز.
ــــــــــ (1394). «اسماعیلیان در ایران به روزگار سلاجقه» تاریخ جامع ایران. زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی. 20 جلد. تهران: دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
دینوری، احمد بن داود (بی‌تا). الأخبار الطوال. قم: الشریف الرضی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1420). محاضرات الأدبا و محاورات الشعراء و البلغاء. 2 جلد. بیروت: شرکة دارالأرقم بن ابی الأرقم.
رافعی قزوینی، عبدالکریم بن محمد (1408). التدوین فی أخبار قزوین. 4 جلد. بیروت: دارالکتب العلمیة.
زرکلی، خیرالدین (1989). الأعلام. 8 جلد. بیروت: دارالعلم للملابین.
زلفی، ستاره؛ دلبری، شهربانو؛ اسدبیگی، اردشیر و مهدی دامغانی، محمود (1398). نمودهای تشیع در قزوین با تأکید بر منابع تاریخی مصور. مطالعات هنر اسلامی. 15 (35). 319-346.
سمعانی، عبدالکریم بن محمد (1408). الأنساب. 5 جلد. بیروت، دارالجنان.
شبانکاره‌ای، محمدبن علی (1381). مجمع الأنساب. ترجمه میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.
شوشتری، قاضی نوراللّه (1377). مجالس المومنین. 2 جلد. تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1415). الملل و النحل. 2 جلد. بیروت: دارالمعرفة.
شیخ الشرف عبیدلی، محمد بن محمد (1413). تهذیب الأنساب و نهایة الاعقاب. چاپ دوم. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌اللّه العظمی مرعشی نجفی (ره).
طبری، محمد بن جریر (بی‌تا). تاریخ الأمم و الملوک. 11 جلد. بیروت: بی‌نا.
طوسی، محمدبن حسن (1381). رجال الطوسی.قم: الشریف الرضی.
طهرانی، ابوبکر (1356). دیار بکریه. 2 جلد. چاپ دوم. تهران: کتابخانه طهوری.
عقابی، محمدمهدی (ویراستار)، (1376). دایرة المعارف بناهای تاریخی ایران دوره اسلامی (2): بناهای آرامگاهی. چاپ اول. تهران: نشر سوره.
قبادیانی، ناصرخسرو (1372). سفرنامه ناصرخسرو. چاپ ششم. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
قزوینی رازی، عبدالجلیل بن ابی حسین (1358). النقض یا بعض مثالب فی نقض «بغض فضائح الروافض». تهران: انجمن آثار ملی.
قزوینی، زکریا بن محمد (1998). آثارالبلاد و اخبار العباد. بیروت: دارصادر.
قمی، حسن بن محمد (1361). تاریخ قم. ترجمه حسن بن علی قمی. قم: توس.
کاشانی، جمال‌الدین ابوالقاسم عبداللّه (1366). زبدة التواریخ. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
کریستین‌سن، آرتور امانوئل (1368). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. چاپ پنجم. تهران: دنیای کتاب.
کلاویخو، روی گونزالس (1374). سفرنامه کلاویخو. ترجمه مسعود رجب‌نیا. چاپ سوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن الضحاک (1347). زین الاخبار. برلین: ایرانشهر.
گرشاسب چوسکی، جمشید (1391). ستیز و سازش: زرتشتیان مغلوب و مسلمانان غالب در جامعه ایران نخستین دوره‌های اسلامی. ترجمه نادر میرسعیدی. چاپ ششم، تهران: شمشاد.
گلریز، سید محمدعلی (1337). مینودر یا باب‌الجنة قزوین. 2 جلد. تهران: طه.
لسترنج، گای (1377). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. ترجمه محمود عرفان. چاپ سوم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
لوییس، برنارد (1348). فدائیان اسماعیلی. ترجمه فریدون بدره‌ای. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مدرسی طباطبایی، حسین (1361). برگی از تاریخ قزوین: تاریخچه‌ای از آستانه شاهزاده حسین و دودمان سادات مرعشی قزوین. قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌اللّه العظمی مرعشی نجفی.
مرعشی، سید ظهیرالدین (1361). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تهران: موسسه مطبوعاتی شرق.
ــــــــــ (1364). تاریخ گیلان و دیلمستان. چاپ دوم. تهران: اطلاعات.
مستوفی، حمداللّه (1362). نزهة‌القلوب. تهران: دنیای کتاب.
ــــــــــ (1387). تاریخ گزیده. به کوشش عبدالحسین نوایی. چاپ پنجم. تهران: امیر کبیر.
مسعودی، علی بن حسین (1989). مروج الذهب و معادن الجوهر. 2 جلد. بیروت: الشرکة العالمیة للکتاب.
مقدسی، ابوعبداللّه محمد (1877). احسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم. لیدن: بمطبع بریل.
منشی قمی، احمد بن حسین(۱۳۸۳). خلاصة التواریخ. ج۱. چاپ دوم. تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
واندنبرگ، لویی (1348). باستان‌شناسی ایران باستان. ترجمه عیسی بهنام. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
ورجاوند، پرویز (1388). «پیغمبریه». دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. ج5. زیرنظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
همدانی، رشیدالدین فضل‌اللّه (1387). جامع‌التواریخ (تاریخ اسماعیلیان). تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
یعقوبی، احمد بن اسحاق (1422). البلدان. بیروت: دارالکتب العلمیة. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 161 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 137 |
||
