
تعداد نشریات | 163 |
تعداد شمارهها | 6,711 |
تعداد مقالات | 72,494 |
تعداد مشاهده مقاله | 130,284,124 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,761,693 |
قلعههای پهنۀ جغرافیایی جوین و جغتای در دوران اسلامی؛ گونهشناسی، چشمانداز و نقش اجتماعی | ||
مطالعات باستان شناسی | ||
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 شهریور 1403 | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2024.373280.143253 | ||
نویسندگان | ||
آزیتا میرزایی* 1؛ حمید فدایی2 | ||
1فارغ التحصیل مقطع دکترا، کارشناس پژوهشی دوران تاریخی پژوهشکده باستان شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی | ||
2استادیار پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی، پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری | ||
چکیده | ||
قلعه یکی از گونههای معماری است که به دلیل محصور بودن ضامن امنیت جامعۀ انسانی مستقر در آن بوده است. اگرچه تامین امنیت عامل اصلی وجودی قلعهها بوده اما پویایی جوامع انسانی به تدریج بر ماهیت آنها تاثیر گذاشت و تبدیل به نمود مادّی یا جلوهای از شرایط سیاسی اجتماعی حاکم در زمان حیات خود گردیدند. با شکلگیری حکومتها، قلعهها محل اقامت نخبگان سیاسی و نظامی شدند و بر حسب نوع کارکردشان مدیریت بخشی از جامعۀ پیرامون خود را بر عهده داشتند. در سال 1399 خورشیدی بررسی باستانشناختی در دو شهرستان جوین و جغتای در بخش شمال غربی استان خراسان رضوی انجام شد. حاصل این جستجوی میدانی شناسایی شانزده قلعه و تپهقلعه بود که تا پیش از این معرفی و مطالعه نشده بودند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی سعی شده به پرسشهایی در خصوص گونهشناسی، نقش چشمانداز در تعیین کارکرد و در آخر جایگاه اجتماعی قلعهها پاسخ داده شود. در این پژوهش علاوه بر مطالعات میدانی و مستندنگاریِ کامل شواهدِ معماری و یافتههای سطحی،از علوم میان رشتهای چون سنجش از راه دور، پایش محیطی منطقه با پهپاد نیز انجام شد. همچنین در بخش اسنادی از منابع تاریخی و معماری مرتبط با مبحث استفاده گردید. رهاورد این پژوهش شناسایی و معرفی چهار گونۀ متفاوت قلعه دشتی و دو گونه قلعه کوهستانی در منطقه است که هر یک بر اساس الگوی کالبدی دارای ویژگیها، کارکرد و نقش اجتماعی خاص خود هستند. از لحاظ گاهنگاری این قلعهها متعلق به دوران اسلامی میباشندو در بازۀ زمانی ایلخانی تا قاجار قرار میگیرند. | ||
کلیدواژهها | ||
"؛ قلعه"؛ گونهشناسی"؛ کارکرد"؛ ،"؛ جوین و جغتای"؛ ، "؛ دوران اسلامی" | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 251 |