تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,572 |
تعداد مقالات | 71,006 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,494,338 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,755,117 |
رویکردی اجتماعی- نشانهشناختی به پدیدۀ جهان کوچک در چشماندازهای زبانی شهری؛ مطالعه موردی تهران | ||
پژوهشهای زبانی | ||
دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 26، مرداد 1403، صفحه 123-145 اصل مقاله (1.42 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2024.370301.666872 | ||
نویسنده | ||
علی رضا قلی فامیان* | ||
دانشیار دانشگاه پیام نور، تهران ایران. | ||
چکیده | ||
در دهه 1960 استنلی میلگرام آزمایشی را انجام داد که بعدها با عنوان نظریه یا پدیده جهان کوچک مطرح و تثبیت شد. بر اساس این نظریه بین هر دو فرد در هر نقطه از جهان به طور متوسط حداکثر شش رابط یا حلقه وجود دارد. تاکنون از این نظریه برای توصیف و تحلیل شبکههای مختلف بهره بردهاند و حتی عدهای پیدایش و گسترش شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک را نتیجه بسط و پیادهسازی این نظریه میدانند. پژوهش حاضر بر این فرض اولیه استوار است که در زبان نیز که نظام یا شبکهای از دالها و مدلولهاست احتمالاً بتوان جلوههایی از پدیدۀ جهان کوچک را ردیابی کرد. برای ارزیابی این فرضیه، قالبی از زبان طبیعی انتخاب شد که در زبانشناسی اجتماعی با عنوان چشمانداز زبانی شناخته میشود. چشمانداز زبانی بُرشی از فضای عمومی است که در آن میتوان عناصر زبانی را بر روی بیلبوردها، تابلوها با کارکردهای مختلف تبلیغاتی و هدایت شهری، اطلاعیههای کوچک و بزرگ و نظایر آن مشاهده کرد. در این پژوهش تمام نشانههای زبانی میدان ونک تهران و یکصدمتر از خیابانهای متصل به میدان به عنوان داده تحقیق عکسبرداری و گردآوری شد. با بررسی نشانهها مشخص شد که دو عاملِ چندزبانگی و شبکهسازی باعث القاء و تقویت پدیدۀ جهان کوچک در چشمانداز زبانی میشوند. مطابق با یافتهها، در 39 درصد از نشانهها واژه یا عبارتی غیرفارسی-به ویژه از زبان انگلیسی- وجود دارد. این حجم از عناصر انگلیسی در فضای عمومی میدان ونک دلایل و پیامدهای گوناگونی دارد، اما بیتردید یکی از پیامدهای آن، تقویت احساس جهانی بودن و به تعبیری القاء پدیده جهان کوچک به شهروندان و گردشگران است. یکی از کلیدواژههای نظریه جهان کوچک، شبکهسازی است. محقق با مرور دادهها دریافت که نشانههای زبانی میدان ونک به واسطه دو نوع ارجاع با پدیدههای عینی یا انتزاعی دور و نزدیک پیوند برقرار میکنند. در ارجاع مکانی، یک نشانه زبانی (مانند تابلوی «کردستان») در لایه اول بیننده را به سمت یک بزرگراه ارجاع میدهد و در لایهای درونیتر، استان «کردستان» را به او یادآوری میکند. در ارجاع نهادی نیز، میان یک فرد یا موسسهای کوچک با یک نهاد فرادستی پیوند برقرار میشود. درج عبارت آموزش و پرورش منطقه 3 تهران در بالای نام یک مدرسه، نمونهای آشنا از ارجاع نهادی به شمار میآید. ارزیابی دادهها به تفکیک ردههای شغلی و صنفی نشان داد که در برخی مشاغل استفاده از نشانههای زبانی غیرفارسی و نیز ارجاع مکانی و نهادی رایجتر است | ||
کلیدواژهها | ||
چشمانداز زبانی؛ پدیده جهان کوچک؛ چندزبانگی؛ شبکهسازی؛ تهران | ||
مراجع | ||
آقاملایی، فائزه، حمزه علی نورمحمدی، عبدالصمد کرامتفر، سعید اسدی و فرشته اسپرایین (1394). بررسی نظریه جهان کوچک در شبکه همکاری علمی حوزه پزشکی ایران 2013-2009. مجله علمسنجی کاسپین، 2(1)، 57-64،
احمدی، حسن و ونداد بنایی کشتان (1392). پیاده مداری راهبرد اساسی شهرسازی انسانگرا (مطالعه موردی: میدان ونک تهران). همایش ملی معماری و شهرسازی انسانگرا. دانشگاه آزاد اسلامی قزوین. 9 آذر.
راودراد، اعظم و محمدرشید صوفی (1398). معرفی روش تحقق ترکیبی برای تحلیل فرهنگ تصویری شهر؛ مورد مطالعه، نقاشی دیواری میدان ونک تهران. تحقیقات فرهنگی ایران،10 (4)، 75-103.
رضاقلی فامیان، علی (1398). چشمانداز زبانی خیابان ولیعصر تهران؛ ارزیابی دوگانه شمال-جنوب. زبان و زبانشناسی. 15 (30)،245-264.
رضاقلی فامیان، علی و محبوبه پژمانجم (1395). چندزبانگی در چشمانداز زبانی شهر ارومیه. پژوهشهای زبانشناسی، 8 (2)، 21-36.
رضاقلی فامیان، علی و ماندانا کلاهدوز محمدی (1395). بررسی الگوهای زبانی در نامگذاری مراکز کسب و کار شهر تبریز. مطالعات فرهنگ-ارتباطات. 17(33)، 109-125.
زندی، بهمن (1393) بررسی دیوارنوشتههای شهر تهران از دیدگاه جامعهشناسی زبان. مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران. 3 (2)، 335-355.
محمدحسنی، الینا، ابوالفضل طغرایی و مرتضی میرغلامی (1395). تحلیل گونهشناسانه عوامل مؤثر بر خوانایی نشانههای شهری (مطالعه موردی: خیابان ولیعصر (ع) تهران محدوده میدان ونک تا میدان تجریش). هویت شهر، 10(25)، 61-74.
مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعهشناسی زبان. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
نورمحمدی، حمزه علی، عبدالصمد کرامتفر و سلیمانی اردکانی، لیلا (1395). چگونگی گردش اطلاعات در میان وب سایتهای برتر علمی کشور (بررسی نظریه جهان کوچک در شبکه وب سایتهای برتر علمی ایران). فصلنامه دانششناسی (علوم کتابداری و اطلاعرسانی و فناوری اطلاعات)، 9(35)، 85-95. Backhaus, P. 2007. Linguistic landscapes. A comparative study of urban multilingualism in Tokyo, Clevendon: Multilingual matters. Bloomaert, J. 2010. The sociolinguistics of globalization, Cambridge University Press. Dodds, P.S., Muhamad, R. & Watts, D.J. 2003. An experimental study of search in global social networks. Science. 301: 827-829. Gaiser, L. & Matras, Y. 2016. The spatial construction of civic identities: A study of Manchester’s linguistic landscapes, The University of Manchester: Multilingual Manchester. Gorter, D. 2006. Introduction: The study of the linguistic landscape as a new approach to multilingualism. International Journal of Multilingualism, 3(1):1-6. Huebner, T. 2006. Bangkok’s linguistic landscapes: Environmental print, codemixing and language change. International Journal of Multilingualism, 3(1): 31-51. Lee, J.S. 2019. Multilingual advertising in the linguistic landscape of Seoul, World Englishes. 38:500-518. Maher, J.C. 2017. Multilingualism: A very short introduction. Oxford University Press. Milgram, S 1967. The small world problem, Psychology Today, 1(1):61-67. Masai, Y. 1972. Tōkyo no seikatsu chizu [Living Map of Tokyo]. Tokyo: Jiji Tsūshinsha. Pamoji, E & Khristinato, K. 2018. A linguistic landscape in Purwokerto: Power and solidarity stand strong in a culinary center, Leksika. 12(1): 26-29. Rezaei, S., Tadayyon, M. 2018. Linguistic landscape in the city of Isfahan in Iran: The representation of languages and identities in Julfa, Multilingua, 37 (6): 701-720. Sekerina, I.A. & Brooks, P.J. 2023. Multilingual linguistic lanscapes of New York City as a pedagogical tool in a psychology classroom. In. S. Dubreil, D. Malinowsky & H.H. Maxim (Eds.) Spatializing language studies: Pedagogical approaches in linguistic landscape. (pp.193-222). Springer. Wardhaugh, R. 1986. An introduction to sociolinguistics. Basil Blackwell. Watts,D.J. & Strogats, D.H. 1998. Collective dynamics of ‘small-world’ networks, Nature, 393:440-442. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 261 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 207 |