مقیمی زنجانی, شروین. (1403). فرانسیس بیکن در مقام یک فیلسوف سیاسی سقراطی: تأملی در چهره ژانوسی پیشاهنگ پروژه علم مدرن. , 54(1), 123-103. doi: 10.22059/jpq.2024.366818.1008129
شروین مقیمی زنجانی. "فرانسیس بیکن در مقام یک فیلسوف سیاسی سقراطی: تأملی در چهره ژانوسی پیشاهنگ پروژه علم مدرن". , 54, 1, 1403, 123-103. doi: 10.22059/jpq.2024.366818.1008129
مقیمی زنجانی, شروین. (1403). 'فرانسیس بیکن در مقام یک فیلسوف سیاسی سقراطی: تأملی در چهره ژانوسی پیشاهنگ پروژه علم مدرن', , 54(1), pp. 123-103. doi: 10.22059/jpq.2024.366818.1008129
مقیمی زنجانی, شروین. فرانسیس بیکن در مقام یک فیلسوف سیاسی سقراطی: تأملی در چهره ژانوسی پیشاهنگ پروژه علم مدرن. , 1403; 54(1): 123-103. doi: 10.22059/jpq.2024.366818.1008129
فرانسیس بیکن در مقام یک فیلسوف سیاسی سقراطی: تأملی در چهره ژانوسی پیشاهنگ پروژه علم مدرن
استادیار، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
چکیده
فرانسیس بیکن پیشقراول پروژه علم مدرن است. روش او برای پژوهش در طبیعت، گسستی انقلابی از روش قدما بود. توصیف مجدد او از رابطه میان انسان و طبیعت نیز به همان اندازه با توصیف قدما تفاوت داشت. او با این رأی دیگر فیلسوفان مدرن اولیه موافق بود که انسان تنها قادر است چیزی را بشناسد که خودش ساخته باشد و این مؤید صورتی از فروبستگی نسبت به امر استعلایی در معنای قدمایی کلمه بود. اما باید پرسید که آیا بیکن، در مقام فیلسوف، میتوانست با این فروبستگی موافق باشد؟ آیا او در لحظه بنیانگذاری بیکنیسم، خودش یک بیکنیست بود؟ بررسی دقیقتر آثار بیکن نشان میدهد که پاسخ تا حدی منفی است. اگر روش سقراطی فلسفهورزی را بهعنوان معیار بپذیریم، آنگاه فیلسوف در مقام فیلسوف نمیتواند به معنای دقیق کلمه قائل به آموزههای جزمی باشد. در اینجا میان فیلسوف به ما هو، و قرار گرفتن در جایگاه مرجعیت مجموعهای از آموزههای جزمی، فاصلهای وجود دارد که در مورد بیکن نیز صدق میکند. لاجرم میتوان از دو بیکن سخن گفت: فیلسوفی با چهرهای ژانوسی. بیکن در مقام پیشاهنگ پروژه علم مدرن، و بیکن در مقام فیلسوفی سقراطی که از آن حیث که فیلسوف است، در آموزههای جزمی خودش نیز شک میکند. بهنظر میرسد چهره بیکنی بیکن، با وجود فاصلهای که او در مقام فیلسوفی سقراطی از آن میگیرد، در نهایت چهره اخیر را دستخوش تغییر ساخته و دچار ابهام میکند. در این مقاله میکوشیم با پرتو افکندن بر این دو چهره، زوایایی از تنش موجود میان آنها را در معرض دید قرار دهیم.