سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,623
تعداد مقالات71,544
تعداد مشاهده مقاله126,896,120
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,943,605
حمزه هویدا, مهدی, مولودی, محمد. (1403). اثبات مدنی در پرتو اخلاقِ باور. , 54(1), 23-40. doi: 10.22059/jlq.2024.369382.1007830
مهدی حمزه هویدا; محمد مولودی. "اثبات مدنی در پرتو اخلاقِ باور". , 54, 1, 1403, 23-40. doi: 10.22059/jlq.2024.369382.1007830
حمزه هویدا, مهدی, مولودی, محمد. (1403). 'اثبات مدنی در پرتو اخلاقِ باور', , 54(1), pp. 23-40. doi: 10.22059/jlq.2024.369382.1007830
حمزه هویدا, مهدی, مولودی, محمد. اثبات مدنی در پرتو اخلاقِ باور. , 1403; 54(1): 23-40. doi: 10.22059/jlq.2024.369382.1007830

اثبات مدنی در پرتو اخلاقِ باور

مطالعات حقوق خصوصی
مقاله 3، دوره 54، شماره 1، اردیبهشت 1403، صفحه 23-40    اصل مقاله (844.87 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlq.2024.369382.1007830
نویسندگان
مهدی حمزه هویدا1؛ محمد مولودی* 2
1استادیار مجتمع آموزش عالی نهاوند، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
2استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
چکیده
اینکه قاضی باید به باور برسد و آنگاه اقدام به صدور رأی کند، امری پذیرفته‌شده در حقوق اثبات دعواست. مقدمه و پیش‌شرط صدور رأی آن است که دادرس، موضوع دعوا را باور کند. از اساس، قابل تصور و پذیرش نیست که قاضی بدون تلاش برای کسب باور، تصمیم‌گیری کند. حصول باور، تابع مجموعه‌ای از هنجارها و قواعد است که به آنها «اخلاق باور» گفته می‌شود. هر باوری، با هر مبنایی نمی‌تواند معتبر تلقی شود. قرینه‌گرایان معتقدند معیار مقبولیت و اعتبار باورها، اتکای آنها به دلیل است. باور معتبر، باوری است که با قرائن و دلایل کافی توجیه شده باشد. باوری که به‌وسیلة دلیل پشتیبانی نشده باشد، فاقد ارزش و اعتبار معرفتی است و نمی‌توان آن را مبنای عمل قرار داد. ضرورت تبعیت دادرس از قواعد مربوط به اخلاق باور، از آن حیث مضاعف است که باورهای قضایی متضمن پیامدهای مهم اجتماعی و عملی‌اند. باور دادرس، حقوق و شئون اجتماعی اشخاص را، به‌جدّ، تحت تأثیر قرار می‌دهد و ازاین‌رو، چگونگی دستیابی به باور برای قاضی،  اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. نوشتار حاضر، به شیوة توصیفی-تحلیلی، حقوق اثبات دعوا را با معیارهای اخلاق باور مورد مطالعه و تطبیق قرار داده است. اینکه قاضی اختیار ارزیابی آزادانة ادله را داشته باشد یا اینکه مجبور باشد به مفاد دلایل تن دهد و بر اساس آنها رأی صادر کند، از مهم‌ترین چالش‌های اثبات دعواست. اگرچه ارزیابی آزادانة دلیل، رویکردی غالب در نظام‌های حقوقی است، اما توجه به مبانی اخلاق باور این واقعیت را روشن می‌سازد که باید به مفاد دلیل پایبند بود. قاضی نمی‌تواند به بهانة ارزیابی آزاد، از کنار دلایل عبور کند و به آنها ترتیب اثر ندهد. به‌نظر می‌رسد تحمیل دلیل، با مبانی اخلاق باور هماهنگی بیشتری دارد.
کلیدواژه‌ها
اثبات؛ ارزیابی دلیل؛ باور؛ قرینه‌گرایی؛ دلیل قاطع
مراجع
منابع

الف) فارسی و عربی

  1. آذربایجانی، علیرضا (1388). «مبانی ارزیابی ادله در آیین دادرسی مدنی ایران و فراملی». فصلنامة حقوق، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، دورة 39، ش 3، ص 1-20 (10 آذر 1402). در:
        https://jlq.ut.ac.ir/article_20108_443a38ba049d6347632afbd0ed10a75d.pdf

  1. اسکفلر، اسرائیل (1366). چهار پراگماتیست. ترجمة محسن حکیمی، چ اول، تهران: مرکز.
  2. افلاطون (1357). دورة آثار. ج 5، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
  3. اوریت، نیکلاس و الیک فیشر (1389). نگاهی انتقادی به معرفت‌شناسی جدید. ترجمة حسن عبدی، چ اول، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  4. پی. پویمن، لوییس (1387). معرفت‌شناسی (مقدمه‌ای بر نظریة شناخت). ترجمه و تحقیق: رضا محمدزاده، چ اول، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
  5. پورحسن، قاسم و افسانه پندجو (1396). «اخلاق باور کلیفرود و دلیل‌گرایی افراطی حداکثری». پژوهشنامة انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال 17، ش 5، آذر و دی، ص 51-73 (10 آذر 1402). در:
         https://criticalstudy.ihcs.ac.ir/article_2746_4c185a302b836277696bb13312798e68.pdf

  1. تروفو، میکله (1400). آیین دادرسی مدنی (دلیل اثبات). ترجمة حسن محسنی، ج 7، چ دوم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  2. جعفری، محمدتقی (1360). شناخت از دیدگاه علمی و از دیدگاه قرآن. چ اول، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  3. جوادی آملی، عبدالله (1387). معرفت‌شناسی در قرآن. چ ششم، قم: اسراء.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1390). ادب قضا در اسلام. چ سوم، قم: اسراء.
  5. چینگل، اندرو (1395). اخلاق باور: دانشنامة فلسفة استنفورد. ترجمة امیرحسین خداپرست، تهران: ققنوس.
  6. حسینی مراغی، سید میر عبدالفتاح (1418ق). العناوین. ج 2، چ اول، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  7. زاگزبسکی، لیندا (1392). معرفت‌شناسی. ترجمة کاوه بهبهانی، چ اول، تهران: نی.
  8. السنهوری، عبدالرزاق احمد (1998). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدیـد. ج2، چ سوم، بیـروت: منـشورات الحلبی الحقوقیه.
  9. شایگان، اسماعیل (1402). قواعد اروپایی آیین دادرسی مدنی. چ اول، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  10. شمس، عبداالله (1385). آیین دادرسی مدنی، ج3، چ هفتم، تهران، دراک.
  11. شیخ صدوق، ابن‌بابویه، محمد ابن علی (1413ق). من لا یحضره الفقیه. ج3، چ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.‌
  12. عمروانی، رحمان (1390). تعارض ادلة اثبات دعوا (در امور حقوقی). چ اول، تهران: فکرسازان.
  13. غمامی، مجید و حسن محسنی (1401). آیین دادرسی مدنی فراملی. چ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  14. فتحی‌زاده، مرتضی (1384). «دیرباوری قرینه‌گرایان». فصلنامة انجمن معارف اسلامی ایـران، سـال اول، ش 4، پاییز، ص 9-58 (10 آذر 1402). در: https://ensani.ir/file/download/article/20120326103453-1088-20.pdf
  15. فنایی، ابوالقاسم (1394). اخلاق دین‌شناسی. چ دوم، تهران: نگاه معاصر.
  16. فیومرتون، ریچارد (1390). معرفت‌شناسی. ترجمة جلال پیکانی، تهران: حکمت، .
  17. کاتوزیان، ناصر (1400). اثبات و دلیل اثبات. ج1، چ یازدهم، تهران: میزان.
  18. کاتوزیان، ناصر (1400). اثبات و دلیل اثبات. ج2، چ دهم، تهران: میزان.
  19. کریمی، عباس؛ تقی‌زاده، ابراهیم و رحیم مختاری (1391). «اصول حاکم بر ارزیابی قضایی شرایط عمومی ادلة اثبات مدنی». دانش حقوق مدنی، ش2، پاییز و زمستان، ص 31-44. DOI: 20.1001.1.23221712.1391.1.2.3.7
  20. هیک، جان (1372). فلسفة دین. ترجمة بهرام راد، ویرایش بهاءالدین خرمشاهی، تهران: انتشارات بین‌المللی المهدی.
ب) خارجی

27. Audi, Robert (1995) The Cambridge Dictionary of Philosophy. Second Edition, London: Cambridge University Press.

28. S.Pardo, Micahel (2005). "The field of evidence and the field of knowledge". Law and philosophy, 24, pp. 321-392: (Accessed 1 December 2023)

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=691703

29. S.Pardo, Micahel (2010). "The Gettier Problem and Legal Proof". Legal theory, 16, 2010, pp. 37-57: (Accessed 1 December 2023)

https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1596709

30. Damaska, Mirjan. (2019). Evaluation of evidence: Pre-Modern and Modern Approaches. First Edition, London: Cambridge university press.

31. Finch, Jonathan (2016). A Crisis of Belief, Ethics, and Faith. First Edition, New York: University Press of America.

32.Schmidt, Sebastian & Gerhard Ernst (2020), The ethics of belief and beyond understanding mental normativity. First Edition, New York: Routledge.

33. Thomas long, Eguene & Patrick Horn (2008). Ethics of Belief: Essays in Tribute to D.Z. Phillips, Springer.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 205
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 226





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب