تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,508,712 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,772,055 |
بررسی روابط بینامتنی افسانۀ ساری گَلین آذربایجان با حکایت شیخ صنعان عطار | ||
پژوهشهای انسانشناسی ایران | ||
دوره 14، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 143-157 اصل مقاله (1.19 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2024.375482.459864 | ||
نویسندگان | ||
زهرا حسینیاعظم1؛ پژمان دادخواه* 2 | ||
1دانشجوی دکتری، پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران. | ||
2استادیار موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، مشهد، ایران | ||
چکیده | ||
هدف: این پژوهش در پی تحلیل معنایی و مضمونی ترانۀ ساری گلین آذربایجان و افسانۀ عاشقانۀ مرتبط با آن و تبیین جایگاه بینامتنی آن بر پایۀ نظریۀ بینامتنیت ژرار ژنت با حکایت شیخ صنعان عطار است تا ضمن بررسی تفاوتها و شباهتهای این دو داستان، به دریافت شایستهتر ترانۀ ساری گلین دست یابد. بررسی بینامتنی برای شناخت پیشینه و نقد متون ادبی یا هنری و نیز تشخیص اصالت و خلاقیت آنها بسیار موثر است. در این پژوهش چنانچه ترانۀ ساری گلین آذربایجان و افسانۀ عاشقانهای که پیرامون آن وجود دارد به صورت تطبیقی و بینامتنی با اثر ادبی حکایت شیخ صنعان عطار مورد بررسی قرار گیرد میتواند نکات و وجوه تازهای دربارۀ این اثر فراهم کند و سبب درک عمیقتر و فهم بهتر ترانۀ ساری گلین شود. روش: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی_تحلیلی و شیوۀ تجزیه و تحلیل اطلاعات به صورت کیفی است. در این پژوهش ابتدا برای کسب اطلاعات در مورد ترانۀ ساری گلین با تعدادی از اساتید و پژوهشگران در زمینۀ موسیقی فولکلوریک آذربایجان مصاحبه و بعد از آن به روش کتابخانهای در خصوص حکایت شیخ صنعان عطار و مبانی نظری، اطلاعاتی گردآوری شده و سپس با تکیه بر نظریۀ بینامتنیت ژرار ژنت تحلیل درونمایه و شخصیتها و کنشهای این دو متن انجام میگیرد. یافتهها: شخصیتهای اصلی و رویدادهای این دو، از قبیل عشق یک مسلمان به دختری مسیحی، شروط ازدواج و روی برگرداندن از اسلام و چوپان شدن عاشق، پایان زندگی دختر مسیحی از فراق یار، نشان دهندۀ شباهت مضمونی بسیار بینشان میباشد؛ مضمونی که بیان کنندۀ عشقی ناکام و دلداگی پرشوری است. شخصیتپردازیهای افسانۀ ساری گلین که آشکارا از شخصیتهای حکایت شیخ صنعان عطار بهره گرفته و مردی مسلمان دلباختۀ دختری مسیحی میشود و نیز مضمون دقیق و مشترک عشقی که مسائل دینی مخل و بازدارندۀ آن است و ناکامی در وصالش ریشه در باورهای دینی دارد و همچنین شرط سخت گذر از اسلام برای رسیدن به معشوق که عینا از حکایت شیخ صنعان عطار گرفته شده است ایضا جان سپردن دختر ترسا از فراق حقتعالی و مرگ ساری گلین از فراق یار و دلشکستگی و غم عشق این جهانی که اختلاف در روایت فرجام دختر مسیحی با توجه به اینکه در بینامتنیت صریح متن دوم نسبت به متن اول تفاوتهایی دارد و تشابه و تاکید بر پایان زندگی دختر مسیحی در هر دو حکایت است؛ رابطۀ بینامتنی صریح را بین تمامی این موارد برقرار میکند. همچنین چوپانی گلۀ بره در افسانۀ ساری گلین میتواند نشانه و اشارهای به خوکرانی در حکایت شیخ صنعان عطار باشد که بخشی از بینامتنیت ضمنی است. نتیجهگیری: در نهایت این بررسی بینامتنی روشن کنندۀ تاثیرپذیری افسانۀ ساری گلین آذربایجان از حکایت شیخ صنعان عطار و سبب درک بهتر ترانۀ ساری گلین شد و به نظر میرسد افسانۀ ساری گلین در واقع، روایتی عامیانه از حکایت شیخ صنعان عطار است | ||
کلیدواژهها | ||
افسانه؛ بینامتنیت؛ ترانۀ ساری گلین آذربایجان؛ شیخ صنعان عطار؛ عشق | ||
مراجع | ||
احمدی، بابک (1370). ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
تودوروف، تزوتان (1396). منطق گفتوگویی میخاییل باختین، ترجمة داریوش کریمی، تهران: نشر مرکز.
حسینی آبباریکی، سید آرمان و نوروزی مستعلی، منصور (1393). روایت کردی داستان شیخ صنعان و مقایسه آن با روایت عطار نیشابوری، فصلنامۀ آینۀ میراث،12(2)،49-77.
حسنزاده، سیما و باقری، محمد(1400). طراحی مجموعه فرهنگی_گردشگری در تبریز با هدف احیاء میراث ناملموس آذری مبتنی بر معماری روایی، پایاننامۀ کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه زنجان.
خسروی، جمال؛ محمدزاده، حسین (1399). مقدمهای بر ترانههای کار در مناطق کردنشین، تهران: انتشارات رسانه تخصصی.
دمیرچی، حسن، (1386). آذربایجانین سئچیلمیش ماهنیلاری 4، تبریز، انتشارات اختر.
ذوالفقاری، حسن؛ احمدی، لیلا (1388). گونه شناسی سرودهای ایران، ادب پژوهی،3(7و8) ،143-170.
زارع شاهمرسی، پرویز( 1388). فرهنگ شاهمرسی، ترکی- فارسی، تبریز: انتشارات اختر.
ستاری، جلال (1378). پژوهشی در قصۀ شیخ صنعان و دختر ترسا، تهران: نشر مرکز.
عتیق، معصومه، (1389). ساری گلین در افسانههای آذربایجان، ماهنامه هنر موسیقی، (111) ،16-17.
عطار نیشابوری، شیخ فرید الدین محمد، (1356). منطق الطیر(مقامات الطیور)، مصحح دکتر سید صادق گوهرین، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
فروزانفر، بدیعالزمان، (1339). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری، تهران: انجمن آثار ملی.
میرصادقی، میمنت، (1376). واژهنامۀ هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
معین، محمد،(1381). فرهنگ فارسی، گردآورنده عزیزالله علیزاده، تهران: آدنا کتاب راه نو.
ناصحقرهلر، لیلا و تاجبخش، اسماعیل(1397). بررسی تطبیقی داستان شیخ صنعان عطار نیشابوری و ترسا قیزی جمال رنجی، پایاننامه کارشناسی ارشد ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
نامور مطلق، بهمن،(1386). ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متنها، پژوهشنامۀ علوم انسانی، 56، 98-83.
هادی، اسماعیل، (1386). لغتنامۀ جامع اتیمولوژیک ترکی – فارسی، تبریز: انتشارات اختر.
همو، نورالله عبدالله بن لطف الله بن عبدالرشید البهدادینی الخوانی (1350). ذیل جامع التواریخ رشیدی، به اهتمام خانبابا بیانی، تهران: انجمن آثار ملی، چاپ دوم.
Ahmadi, B. (1980). Structure and translation. Tehran, Markaz . (in Persian)
Atigh, M. (1389). Sari Galen in the Legends of Azerbaijan, monthly magazine of the art of music, 111, 17-16. (in Persian)
Frozanfar, B. (1339). Description and criticism and analysis of the works of Sheikh Fariduddin Muhammad Attar nishaburi, Tehran, National Works Association. (in Persian)
Hasanzadeh S. Bagheri M (1400). Designing a cultural tourism complex in Tabriz with the aim of reviving the intangible Azari heritage based on narrative architecture. A thesis presented for the degree of M. Sc. Architecture.University of Zanjan. (in Persian)
Hadi, I. (1386). The complete dictionary of Turkish – Persian atomology, Tabriz, Akhtar. (in Persian)
Hosseini abbariki, A. Nurouzi Mustali, M. (1393). You narrated the story of Sheikh Sanan and compared it to the narrative of ATAR nishaburi, chronology of Ayineye miras, 55, 49-77. (in Persian)
Humu, N.(1350). The following is a summary of the history of Rashidi, by khanbaba Biani, Tehran, Association of national monuments, second edition. (in Persian)
Khosrawi, J. Mohammadzadeh, H. (1399). Introduction to the songs of work in the Kurdish regions, Tehran, Resaneye Takhasosi. (in Persian)
Mirsadeghi,M. (1376). The dictionary of poetic art, Tehran, Ketabe Mehnaz. (in Persian)
Mo'in, M. (1381). Persian culture, compiled by Azizullah Alizadeh, Tehran, Adena ketabe rahe no. (in Persian)
Nasehgharalar L. Tajbakhsh A. (1397). Comparative study 0f the story of sheikh San’an Attar of Nishapur and Tarsa ghizi Jamal Ranji. A thesis presented for the degree of M. Sc Faculty of Persian Literature and Foreign Language Allameh Tabataba'i University. (in Persian)
Namvar Motlagh, B. (1386). The study of the relationship between one text and other texts, Research Journal of the humanities, 56, 83-98. (in Persian)
Satari, J. (1378). Research on the story of Sheikh Sanan and the daughter of Teresa, Tehran, Markaz . (in Persian)
Todorov, T. (1396). The logic of the dialogue is Mikhail Bakhtin, translated by Dariush Karimi, Tehran, Markaz. (in Persian)
Davidjants, B. & Ross, J. (2016). Conflicts in music in the South Caucasus: The case of Armenians and Azerbaijanis,.Musicae Scientiae,1-12.
Zare shahmarsi, P. (1388). The culture of shahmarsi, Turkish-Persian, Tabriz, Akhtar. (in Persian)
Zulfikari, H. Ahmadi, L. (1388). Species of Iranian hymns, Literary Studies, 3, 143-170. (in Persian)
منابع شفاهی
حسینی بقانام، رضا (1402). آهنگساز و نوازنده، تبریز.
رودکیان، قادر(1402). آهنگساز و نوازنده، تبریز.
شیرینپور، یوسف (1402). مترجم و راهنمای گردشگری تبریز گزیسی، تبریز. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 210 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 83 |