پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,579 |
| تعداد مقالات | 71,072 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,681,349 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,911,592 |
تغییرات ریتمیک کرشمه در پیشدرآمدهای درویش‌خان | ||
| نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
| دوره 29، شماره 4، دی 1403، صفحه 79-91 اصل مقاله (1.55 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2024.375606.615878 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا زینعلی* 1؛ هوتن شرف‌بیانی2 | ||
| 1عضو هئیت علمی گروه نوازندگی ساز جهانی، دانشکده موسیقی، دانشگاه هنر ایران، تهران، ایران. | ||
| 2کارشناسی ارشد نوازندگی موسیقی ایرانی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش حاضر چگونگی استفاده از گوشة کرشمه به‌عنوان مهم‌ترین دورِ ریتمیک موجود در موسیقی کلاسیک ایرانی در پیشدرآمدهای درویش‌خان که از بنیان‌گذاران ژانر پیش‌درآمد در موسیقی ایرانی شناخته می‌شود بررسی شده است. به این منظور روش‌های ایجاد دگرة ریتمیک در کرشمه‌های ردیف مورد بررسی قرار گرفته و با روش‌هایی که درویش‌خان در ساختن پیش‌درآمد از کرشمه استفاده کرده مقایسه شده‌اند. این پژوهش که به‌طور کلی برپایة تحقیقات کتابخانه‌ای و گردآوری منابع نوشتاری و صوتی انجام شده علاوه بر این‌که نشان می‌دهد کرشمه یکی از عوامل مهمِ سازندة ساختار ریتمیکِ نخستین پیشدرآمدهای ساخته‌شده در موسیقی کلاسیک ایرانی است روش‌های به‌کار‌رفته در ایجاد تنوع و دگره نیز در ردیف و پیشدرآمدهای مذکور مشابه‌اند. این روش‌ها به‌طورکلی با تغییر در افزایش یا کاهشِ تعداد یا دیرش نغمات و سکوت‌ها در تکرارهای پیاپیِ کرشمه شکل می‌گیرند. تفاوت عمدة نحوة استفاده از این روش‌ها در پیشدرآمدهای درویش‌خان عدم استفاده از دو روش افزایش و کاهشِ دیرشِ نغمات به دلیل ملاحظات متریک است. همچنین در این پیش‌درآمدها برای حفظِ ثباتِ متر استفاده از روش‌های افزایش و کاهشِ تعدادِ نغمات، کاهش یافته و روش‌های تجمیع و تقسیم نغمات و جایگزینیِ نغمه و سکوت بیشتر به کار‌رفته‌اند. شناخت و بهره‌گیری از روش‌های مذکور که بخشی از شیوه‌های آفرینش در موسیقی کلاسیک ایرانی را نشان می‌دهند می‌تواند دستمایه‌ای برای ساخت پیشدرآمدهای امروزی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کرشمه؛ پیش‌درآمد؛ درویش‌خان؛ دگره؛ دُور ریتمیک | ||
| مراجع | ||
|
برومند، نورعلی (1385)، ردیف میرزا عبدالله برای تار و سه‌تار، به روایت و اجرای نورعلی برومند، MCD-216، ماهور: تهران.
تهماسبی، ارشد (1384)، مجموعة آثار درویش‌خان، تهران: ماهور.
درویش، غلامحسین (1387)، غلامحسین درویش، آثار ضبط‌شده بر روی صفحات سنگی، (1906-1909-1914 م)، مجموعة موسیقی ایرانی 16، تهران: آوای مهربانی.
جعفرزاده، خسرو (1392)، موسیقی ایرانی شناسی، تهران: هنر موسیقی حنّانه، مرتضی (1383)، گام‌های گمشده، پژوهشی در مبانی و مفاهیم موسیقی ایرانی، تهران: سروش.
خالقی، روح‌الله (1378)، سرگذشت موسیقی ایران، تهران: صفی علیشاه.
ذبیحی‌فر، احسان (1383)، کرشمه، مقام موسیقایی، تازه (12)، 57 – 61. http://ehsanzabihifar.com/fa/work/
ذوالفنون، جلال (1383)، تجزیه‌وتحلیل موسیقی ایران، بر اساس آثاری از درویش‌خان و مقایسه‌ی آن با ردیف موسیقی ایران، تهران: هوای تازه.
شرف‌بیانی، هوتن؛ طلایی، داریوش (1397)، تنوع ریتمیک در ضربی‌های ردیف فروتن، نشریة هنرهای زیبا – هنرهای نمایشی و موسیقی، 23 (3)، 107- 122. doi.org/10.22059/jfadram.2018.67252
شرف‌بیانی، هوتن (1399)، ردیف موسیقی ایرانی و ضربی‌های قدیمی به روایت یوسف فروتن، تهران: عارف.
شرف‌بیانی، هوتن (1400)، ردیف موسیقی ایرانی به روایت سعید هرمزی، نغمه‌نگاری تحلیلی، تهران: نخبگان.
شرف‌بیانی، هوتن (1402)، ردیف موسیقی ایرانی به روایت ابوالحسن صبا، تحلیل و نغمه‌نگاری، تهران: پرگار.
شمیسا، سیروس (1381)، آشنایی با عروض و قافیه، تهران: انتشارات فردوس.
صالحی، حبیب‌الله (1377)، ردیف دورة عالی علی‌اکبرخان شهنازی، تهران: نشر آروین.
صلحی، مهدی (1392)، ردیف موسیقی ایرانی به روایت مهدی صلحی (منتظم‌الحکما)، نت‌نویسی مهدیقلی هدایت (مخبرالسلطنه)، تصحیح و بازنویسی امیرحسین اسلامی با همکاری آرشام قادری و رضا پرویززاده، تهران: دانشگاه هنر.
طلایی، داریوش (1391)، ردیف میرزا عبدالله، نت‌نویسی آموزشی و تحلیلی، تهران: نشر نی.
طلایی، داریوش (1394)، تحلیل ردیف، بر اساس نت‌نویسی ردیف میرزا عبدالله با نمودارهای تشریحی، تهران: نشر نی.
فخرالدینی، فرهاد (1392)، تجزیه‌وتحلیل و شرح ردیف موسیقی ایران، تهران: انتشارات معین.
فرهت، هرمز (1337)، وزن و ضرب در آهنگ‌های درویش، مجلة موسیقی، (25)، 18-23. https://ensani.ir/fa/article/268151/
کیانی، مجید (1368)، هفت دستگاه موسیقی ایران، تهران: مؤلف.
معروفی، موسی (1374)، ردیف هفت دستگاه موسیقی ایرانی، تهران: انجمن موسیقی ایران.
Azadehfar, Mahammad Reza. (2004), Rhythmic Structure in Iranian Music, Department of Music, The university of Sheffield. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 478 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 294 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب