تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,518,020 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,777,896 |
اپرتهای فارسی دوران مشروطه از منظر جهانمحلیشدن (اپرتهای رستاخیز شهریاران ایران، پریچهر و پریزاد، الهه) | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
دوره 29، شماره 3، مهر 1403، صفحه 42-55 اصل مقاله (653.38 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2024.379399.615904 | ||
نویسندگان | ||
سمیرا معینی1؛ نرگس ذاکر جعفری* 2 | ||
1دانشجوی کارشناسی ارشد اتنوموزیکولوژی، گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
2دانشیار گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. | ||
چکیده | ||
در سالهای پایانی قرن سیزدهم شمسی تحتتأثیر تغییرات سیاسی و اجتماعی پس از انقلاب مشروطه، گونههای جدیدی از نمایش در ایران شکل گرفتند که در ارتباط کامل با موسیقی قرار داشتند. در این مسیر ابتدا اُپرتهای عصر مشروطه، تحت تأثیر اُپرتهای قفقازی خلق شدند و سپس طی چند دهه فعالیت در زمینۀ ساخت اپرت در ایران با فراهم آمدن شرایط تحصیلات آکادمیک در حوزۀ آواز غربی در هنرستان موسیقی، شرایط برای تولید اولین اُپراها در ایران ایجاد شد. هدف از این پژوهش پاسخ دادن به این پرسش است که اپرتهای عصر مشروطه چه تأثیراتی از نمونههای غربیِ اپرا و اپرت پذیرفتهاند و چگونه مسیر بومیشدن پدیدۀ جهانی اپرا در آنها رخ داده است؟ از اینرو به مطالعۀ سه اپرت رستاخیز شهریاران ایران، پریچهر و پریزاد و الهه، بر پایۀ نظریۀ جهانمحلی شدن و با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و استفاده از اسناد کتابخانهای پرداخته شده است. از نتایج مقاله حاضر میتوان به این موضوع اشاره کرد که اپرتهای پس از مشروطه بهعنوان گونۀ جهانمحلیشدۀ اپرتِ غربی در ایران بودهاند. این گونۀ جهانمحلیشده که «اپرت فارسی» نام گرفت، تحت تأثیر نفوذِ فرهنگی اپرت غربی، بخش مهمی از حیات موسیقایی ایران در سه دهۀ ابتدایی 1300 ه.ش را تشکیل داد. | ||
کلیدواژهها | ||
اُپرا؛ اُپرت فارسی؛ جهانیشدن؛ جهانمحلیشدن؛ نفوذِ فرهنگی؛ فرهنگپذیری | ||
مراجع | ||
آریانپور، امیراشرف (1392)، موسیقی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی ایران، تهران: فرهنگستان هنر.
اردبیلی، فربد (1389)، تاریخچۀ اپرا و اپرت در ایران، پایاننامه کارشناسیارشد رشته ادبیات نمایشی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
ازکیا، مصطفی؛ وثوقی، منصور و عبدالهی، عادل (1392). جهانمحلیشدن و بازاندیشی در هویت زنان: مطالعه موردی هورامان تخت. نشریه توسعه محلی (روستائی ـ شهری)، دورۀ پنجم، شمارۀ 2، 1-22، 10.22059/jrd.2013.50582.
برکهولدر، ج.پیتر؛ گراوات، دنلد جی و پالیسکا، کلاود و (2009)، تاریخ موسیقی غرب، ترجمه کامران غبرایی (1399)، تهران: انتشارات کتابسرای نیک.
جنتیعطائی، ابوالقاسم (1333)، زندگی و آثار رضا کمال شهرزاد، تهران: مؤسسه مطبوعاتی امیرکبیر.
خالقی، روحالله (1395)، سرگذشت موسیقی ایران، تهران: مؤسسه فرهنگی هنری ماهور.
خامهای، انور (1355)، نگاهی بر پنجاه سال تئاتر ایران، ماهنامۀ رودکی، شماره 56.
دولتآبادی، غلامحسین؛ پورمند، حسنعلی؛ افهمی، رضا و جاناحمدی، فاطمه (1396)، تأثیر زمینههای فکری انقلاب مشروطه در پیدایش نمایش کمدی غربی در ایران، نشریه تئاتر، شماره 69، ۱۱-۳۸، https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1349783 .
ذهبی، عاطفه؛ عالینژاد، مهدی و فرهمند، مهناز (1395)، بررسی رابطه بین جهانمحلیشدن با فردگرایی و جمعگرایی-مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه یزد، نشریه مطالعات میان فرهنگی، شماره 30، 119-147، https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1287712.
رابرتسون، رونالد (1992)، جهانیشدن، پولادی(1393)، تهران: نشر ثالث.
شیروانی، حسن (1355)، فعالیتهای هنری در پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر.
عشقی، میرزاده (1385)، اپرتها (نمایشهای آهنگین) میرزاده عشقی، تهران: نشر قطره.
صانعی درهبیدی، محسن (1381)، تاریخ طراحی صحنه تئاتر در ایران، تهران: نمایش (انجمن نمایش).
فکوهی، ناصر (1397)، مبانی انسانشناسی، تهران: نشر نی.
قنبری، لقمان؛ صادقی، سید شمسالدین و احمدیان، قدرت (1400)، جامعهشناسی جهانیشدن و تحولات روششناختی با تأکید بر جهانمحلیگرایی روششناختی، نشریه جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، شماره 19، 283-308، https://ensani.ir/fa/article/download/530130.
قوکاسیان، زاون (1386)، بردی از یادم: مروری بر زندگی لرتا هایراپتیان(نوشین: نگین انگشتر تئاتر ایران)، تهران: نشر خجسته. کوهستانینژاد، مسعود (1379)، تکملهای بر تئاتر ارمنیان در تهران، نشریه تئاتر، شمارههای 24-25، ۲۵۳-۲۷۸، https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/160101.
کوهستانینژاد، مسعود (1380)، سرگذشت اپرت در عصر مشروطیت از سال ۱۲۹۵ تا ۱۳۰۵، نشریه تئاتر، شماره 26، ۴۳-۱۶۲، https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/160111.
ملکپور، جمشید (1385)، ادبیات نمایشی در ایران (جلد سوم)، تهران: انتشارات توس.
ملکپور، جمشید (1363)، ادبیات نمایشی در ایران (جلد دوم)، تهران: انتشارات توس.
منصور، امیر (1386)، اپرت در صفحههای فارسی: http://oirvm.ir/PDJ_files/pd11-Bagher%20khan%20Rameshgar.pdf
مولایی، محمدمهدی؛ نوربخش، یونس (1391)، جهانمحلیشدن موسیقی مردمپسند: مضامین دینی در رپ ایرانی ـ فارسی، نشریه جهانی رسانه، شماره 13، 131-160، https://ensani.ir/fa/article/download/532949.
ناصرالدین شاه (1362)، سفرنامۀ ناصرالدین شاه به فرنگ، تهران: انتشارات مشعل.
نورمحمدی، مهدی (1402)، اخبار کنسرت در مطبوعات از دورة قاجار تا پایان سال ۱۳۳۰، تهران: مؤسسه فرهنگ و هنری ماهور.
هویان، آندرانیک (1378)، تئاتر ارمنیان در تهران، نشریه تئاتر، شمارههای 20-21، ۱۸۳-۲۱۸، https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/160088.
فهرست جراید روزنامه رعد، 8 بهمن 1296ه.ش.
روزنامه رعد، 7 فروردین 1298ه.ش.
روزنامه ایران، 1 آذر 1299ه.ش.
روزنامه اخترمسعود، 24 اسفند 1299ه.ش.
روزنامه قرن بیستم، 16 اردیبهشت 1300ه.ش.
روزنامه قانون، آذر 1300ه.ش.
روزنامه قانون، دی 1300ه.ش.
روزنامه اتحاد، 8 دی 1300ه.ش.
روزنامه اتحاد، 15 دی 1300ه.ش.
روزنامه شفق، 25 تیر 1301ه.ش.
روزنامه طوفان، مهر 1301ه.ش.
روزنامه کوشش، 9 بهمن 1301ه.ش.
روزنامه شفق سرخ، 1آبادن 1301ه.ش.
روزنامه قانون، اسفند 1301ه.ش.
روزنامه شفق سرخ، ۱۸بهمن ۱۳۰۲ش.
روزنامه شفق سرخ، ۱۸بهمن ۱۳۰۲ش.
روزنامه شفق سرخ، 12 اسفند 1302ه.ش.
روزنامه ناهید، 7اسفند 1304ه.ش.
روزنامه اطلاعات، 5 بهمن 1308ه.ش.
روزنامه اطلاعات، خرداد ۱۳15ه.ش.
Becker, T. (2017), Globalizing Operetta before the First World War Get access Arrow, The Opera Quarterly, (33)1, 7–27, https://doi.org/10.1093/oq/10.3.157. Fisher, D. B. (2005), A History of Opera: Milestones and Metamorphoses, Opera Journeys Publishing. Huseynova, A. (2016), Music of Azerbaijan: From Mugham to Opera, Ethnomusicology Multimedia. Hebert, D. & Rykowski, M. (2018), Music Glocalization: Heritage and Innovation in a Digital Age, Cambridge Scholars Publishing. Meftahi, I. (2016), Gender and Dance in Modern Iran: Biopolitics on stage (Iranian Studies), Routledge. Roudometof, V. (2016), Article Theorizing Glocalization: Three interpretations. European Journal of Social Theory, (19) 3, 391–408, https://doi.org/10.1177/1368431015605443. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 352 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248 |