تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,098,351 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,017 |
بررسی روابط بین عملکرد دانه و سایر صفات در ژنوتیپهای مختلف گندم تحت تنش رطوبتی در مرحلۀ گلدهی | ||
به زراعی کشاورزی | ||
مقاله 3، دوره 26، شماره 3، مهر 1403، صفحه 519-543 اصل مقاله (1.32 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jci.2024.357029.2802 | ||
نویسندگان | ||
بهنام طهماسب پور1؛ سدابه جهانبخش* 1؛ علیرضا تاری نژاد2؛ حمید محمدی3؛ علی عبادی1 | ||
1گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. | ||
2گروه بیوتکنولوژی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
3گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: هدف این پژوهش بررسی روابط موجود بین عملکرد و اجزای عملکرد، با صفات مورفولوژیکی و استفاده از این روابط در گزینش ارقام پرمحصول تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی در مرحله شروع گلدهی بود. روش پژوهش: بهمنظور شناسایی همبستگی و روابط بین صفات مختلف در گندم نان، 30 ژنوتیپ بهعنوان فاکتور فرعی تحت آزمایش کرت های خردشده در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانۀ تحقیقاتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان با سه تکرار در شرایط آبیاری نرمال و تنش رطوبتی در شروع گلدهی در سال 96-1395 بررسی شدند. یافتهها: در شرایط نرمال، صفت تعداد دانه در سنبله (89/0) و در شرایط تنش صفات تعداد دانه در سنبله (70/0) و تعداد روز از زمان کاشت تا 50 درصد گلدهی (60/0-) تعیین کننده و تأثیرگذار بر عملکرد دانه بودند. نتایج حاصل از تجزیۀ همبستگی کانونیک نشان داد، در هر دو سطح نرمال و تنش بین جفت متغیرهای کانونیکی حاصل از صفات سنبلچه ای با عملکرد دانه در بوته و تراکم سنبله همبستگی معنیداری وجود دارد. نتیجهگیری: تحت شرایط آبیاری مطلوب در گلخانه صفات تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد کاه، تراکم سنبله و ساقه، مساحت برگ پرچم و تعداد روز از زمان کاشت تا 50 درصد گلدهی مهمترین اجزای موثر بر افزایش محصول هستند. در مقابل، تحت شرایط تنش رطوبتی صفات سرعت پرشدن دانه، طول دورۀ پرشدن دانه، تعداد روز از زمان کاشت تا 50 درصد گلدهی، وزن خشک ریشه، عملکرد کاه و تعداد دانه در سنبله، مهمترین اجزای مؤثر بر افزایش عملکرد دانه هستند. | ||
کلیدواژهها | ||
تجزیه علیت؛ رگرسیون؛ شاخص گزینش؛ صفات سنبلچهای | ||
مراجع | ||
منابعامام، یحیی (1393). روش های مزرعه ای و آزمایشگاهی در علوم زراعی. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 108 صفحه.
پورمرادی، صادق و میرزایی ندوشن، حسین (1389). تجزیۀ علیت صفات مورفولوژیک مؤثر بر عملکرد علوفه در جمعیتهایی از جنس لولیوم (Lolium spp). دو فصلنامة علمی-پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 18(2)، 294-304.
صابری، محمدحسین؛ آرزمجو، الیاس و امینی، اشکبوس (1395). ارزیابی تنوع و شناسایی صفات مؤثر بر عملکرد لاینهای امیدبخش گندم نان تحت تنش شوری. پژوهشنامۀ اصلاح گیاهان زراعی، 8(20)، 31-40.
علوی سینی، سید محمد و صبا، جلال (1393). بررسی ارتباط بین خصوصیات فیزیولوژیک و زراعی ژنوتیپهای مختلف گندم در شرایط دیم با استفاده از تجزیه همبستگی کانونی. مجلۀ تنشهای محیطی در علوم زراعی، 7(1)،13-23.
حمزه، حمزه؛ صبا، جلال؛ جابری، فرهاد؛ نصیری، جابر و علوی سینی، سید محمد (1388). برآورد اجزای واریانس، قابلیت توارث و ضرایب همبستگی صفات فنوتیپی و ژنوتیپی عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان تحت شرایط دیم. نشریۀ تنشهای محیطی در علوم کشاورزی، 2(1)، 29-38.
خدادادی، مصطفی؛ دهقانی، حمید و فتوکیان، محمد حسین (1390). بررسی توارثپذیری، تجزیه علَیت و تحلیل عاملها در ژنوتیپهای گندم پاییزه (Triticum aestivum L.). مجله دانش زراعت، 4(4)، 67-78.
سلیمانی فرد، عباس و ناصری، رحیم (1392). تنوع ژنتیکی ژنوتیپهای گندم دوروم از نظر صفات زراعی تحت شرایط دیم. نشریه اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی، 4(28)، 469-478.
نصری، رضا؛ پاکنژاد، فرزاد؛ صادقی شعاع، مهدی؛ قربانی، صادق و فاطمی، زینب (1391). مطالعۀ همبستگی صفات و تجزیه علیت تنش خشکی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد جو (Hordeum vulgare) در منطقۀ کرج. نشریۀ زراعت و اصلاح نباتات ایران، 8(4)، 155-165.
نقدی پور، امین، خدارحمی، منوچهر، پورشهبازی، عباس، و اسماعیلزاده، محسن (1390). تجزیه به عاملها برای عملکرد دانه و سایر خصوصیات گندم دوروم. مجله زراعت و اصلاح نباتات ایران، 7(1)، 84-69 .
References
Abinasa, M., Ayana, A., & Bultosa, G. (2011). Genetic variability, heritability and trait associations in durum wheat (Triticum turgidum L. var. durum) genotypes. African Journal of Agricultural Research, 6(17), 3972-3979.
Ahmadizadeh, M., Shahbazi, H., Valizadeh, M., & Zaefizadeh, M. (2011). Genetic diversity of durum wheat landraces using multivariate analysis under normal irrigation and drought stress conditions. African Journal of Agricultural Research, 6(10), 2294-2302.
Alavi Siney, S. M., & Saba, J. (2014). Studying the association between physiological and agronomical characteristics of different wheat genotypes in dryland condition using canonical correlation analysis. Environmental Stresses in Crop Sciences, 7(1), 13-23. (In Persian).
Alavi Siney, S. M., & Saba, J. (2021). Investigation of the relationship between SSR markers and agronomic traits in saffron (Crocus sativus L.). Journal of Horticulture and Postharvest Research, 4, 79-88.
Alexieva, V., Sergei, I., Mapelli, S., & Karanov, E. (2001). The effect of drought and ultraviolet radiation on growth and stress markers in pea and wheat. Plant Cell Environment, 24, 1337-1344.
Alqudah, A. M., Samarah, N. H., & Mullen, R. E. (2011). Drought stress effect on crop pollination, seed set, yield and quality. In Alternative Farming Systems, Biotechnology, Drought Stress and Ecological Fertilization. Edited by Lichtfouse, E. Dordrecht: Springer Press. Pp 193-213.
Arnon, A. N. (1967). Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy Journal, 23, 112-121.
Ata, A., Yousaf, B., Khan, A. S., Mahboob Subhani, G., Asadullah, H. M., & Yousaf, A. (2014). Correlation and Path Coefficient Analysis for Important Plant Attributes of Spring Wheat Under Normal and Drought Stress Conditions. Journal of Biology, Agriculture and Healthcare, 4(8), 23-28.
Bates, L., Waldrem, R., & Teare, I. (1973). Rapid determination of free praline for water stress studies. Plant and Soil, 39, 205-207.
Bayat, M., Amirnia, R., Özkan, H., Gedik, A., Ate, D., Rahimi, M., & Tanyulac, B. (2018). Identification of markers associated with traits for use in marker-assisted selection in saffron. Genetika, 50(3), 971-982.
Bradford, M. M. (1976). A rapid and sensitive quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Analytical Biochemistry, 72, 248.
Chance, B., & Maehly, A. C. (1955). Assay of catalase and peroxidases. Method Enzymol, 11, 764-755.
Daniel, C., & Triboi, E. (2002). Changes in wheat protein aggregation during grain development: Effects of temperatures and water stress. European Journal of Agronomy, 16, 1-12.
Daryanto, S., Wang, L., & Jacinthe, P. A. (2016). Global synthesis of drought effects on maize and wheat production. PLoS ONE,11(5), 0156362.
Ellis, H. R., & Pieta-Filho, C. (1992). The development of seed quality in spring and winter cultivars of barley and wheat. Seed Science Research, 2, 19-25.
Eticha, F., Belay, G., & Bekele, E. (2006). Species diversity in wheat landrace populations from two regions of Ethiopia. Genetic Resources Crop Evolution, 53, 387-393.
Fahad, S., Bajwa, A. A., Nazir, U., Anjum, S. A., Farooq, A., Zohaib, A., Sadia, S., Nasim, W., Adkins, S., & Saud, S. (2017). Crop production under drought and heat stress: plant responses and management options. Frontiers in Plant Science, 8, 1-16.
FAO. (2020). World food situation. Food and Agriculture Organization. Available at: http://www.fao.org/ worldfoodsituation/csdb/en/.
Ghaffari, G., Toorchi, M., Aharizad, S., & Shakiba, M. (2011). Evaluation of Traits Related to Water Deficit Stress in Winter Rapeseed Cultivars. Universal Journal of Environmental Research and Technology, 1(3), 338-350.
Hamze, H., Saba, J., Jabari, F., Nassiri, J., & Alavi Siney, S. M. (2008). Estimation of components variation, genotypic and phenotypic correlation coefficients of grain yield and its component in bread wheat (Tritium aestivum L.) under rainfed conditions. Environment Stresses in Agriculture Science, 2 (1), 29-38. (In Persian).
Hosseinzadeh, S. R., Amiri, H., & Ismaili, A. (2016). Effect of vermicompost fertilizer on photosynthetic characteristics of chickpea (Cicer arietinum L.) under drought stress. Photosynthetica, 54 (1), 87-92.
Hu, T., Renzullo, L. J., van Dijk, A. I., He, J., Tian, S., Xu, Z., Zhou, J., Liu, T., & Liu, Q. (2020). Monitoring agricultural drought in Australia using MTSAT-2 land surface temperature retrievals. Remote Sensing of Environment, 236,1-13.
Imam, Yahya (2013). Field and laboratory methods in agricultural sciences. Mashhad: Mashhad Academic Jihad Publications. 108 pages. (In Persian).
Janmohammadi, M., Sabaghnia, N., & Nouraein, M. (2014). Path analysis of grain yield and yield components and some agronomic traits in bread wheat. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 62, 945-952.
Kar, M., & Mishra, D. (1976). Catalase, Peroxidase, and Polyphenoloxidase activities during Rice leaf senescence. Plant Physiology, 57, 315-319.
Khan, N., & Naqvi, F. N. (2012). Correlation and path coefficient analysis in wheat genotypes under irrigated and non-irrigated conditions. Asian Journal of Agricultural Sciences, 4, 346-351.
Khodadadi, M., Dehghani, H., & Fotokian, M. H. (2011). Study of heritability, path and factor analysis in winter wheat (Triticum aestivum L.) genotypes. Journal of Agriculture, 9, 66-67. (In Persian).
Kovacik, J., Klejdus, B., Babula, P., & Jarosova, M. (2014). Variation of antioxidants and secondary metabolites in nitrogen-deficient barely plants. Journal of Plant Physiology, 171, 260-268.
Kumar, R., Bhushan, B., Pal, R., & Gaurav, S. S. (2014). Correlation and path coefficient analysis for quantitative traits in wheat (Triticum aestivum L.) under normal condition. Annals of Agri-bio Research, 19, 447-450.
Lamaoui, M., Jemo, M., Datla, R., & Bekkaoui, F. (2018). Heat and drought stresses in crops and approaches for their mitigation. Frontiers in Chemistry, 6(26), 1-14.
Leilah, A. A., & Al-Khateeb, S. (2005). Statistical analysis of wheat yield under drought conditions. Journal of Arid Environments, 61, 483-496.
Mohammadi-Ahmadmahmoudi, E., Deihimfard, R., & Noori, O. (2020). Yield gap analysis simulated for sugar beet-growing areas in water-limited environments. European Journal of Agronomy, 113,125988.
Mollasadeghi, V., Imani, A. A., Shahryari, R., & Khayatnezhad, M. (2011). Correlation and path analysis of morphological traits in different wheat genotypes under end drought stress condition. Middle-East Journal of Scientific Research, 7, 221-224.
Naghdipor, A., Khodarahmi, A., Porshahbazi, A., & Eesmailzade, M. (2011). Factor analysis for grain yield and other traits in durum wheat. Journal Agronomy and Plant Breeding, 7, 84-96. (In Persian).
Nasri, R., Paknejad, F., Sadeghi Shoa, M., Ghorbani, S., & Fatemi, Z. (2013). Correlation and path analysis of drought stress on yield and yield components of barley (Hordeum vulgare) in Karaj region. Iranian Journal of Agronomy and Plant Breeding, 8, 155-165 (In Persian).
Noori, A., Mehrabi, A. A., & Safari, H. (2017). Study of Correlation and Path Coefficient Analysis of Agronomic Traits and Grain Yield for Aegilops cylindrica Accessions under Non-stress and Drought Stress Conditions in Ilam. Journal of Crop Breeding, 9(23), 76-84
Ohkawa, H., Ohishi, N., & Yagi, K. (1979). Assay for lipid peroxidation in animal tissues by thiobarbituric acid reaction. Annals of Biochemistry, 95, 351-358.
Pesserkli, M. (1993). Hand book of plant and crop stress. Marcel dekker inc. pp223-225
Pordel-Maragheh, F. (2013). Assess the genetic diversity in some wheat genotypes through agronomic traits. European Journal of Zoological Research, 2, 71-75.
Pourmoradi, S., & Mirzaie-Nodoushan, H. (2011). Path analysis of morphological traits and forage yield on several populations of Lolium species (Lolium spp). Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 18(2), 294-304. (In Persian).
Pradhan, G. P., Prasad, P. V., Fritz, A. K., Kirkham, M. B., & Gill, B. S. (2012). Effects of Drought and High Temperature Stress on Synthetic Hexaploid Wheat. Functional Plant Biology, 39(3), 190-198.
Saba, J., Tavana, S., Qorbanian, Z., Shadan, E., Shekari, F., & Jabbari, F. (2018). Canonical correlation analysis to determine the best traits for indirect improvement of wheat grain yield under terminal drought stress. Journal of Agricultural Science and Technology, 20(5), 1037-1048.
Saberi, M. H., Arazmjoo, E., & Amini, A. (2017). Assessment of Diversity and Identifying of Effective Traits on Grain Yield of bread wheat Promised Lines under Salt Stress Conditions. Journal of Crop Breeding, 8(20), 31-40. (In Persian).
Saeidi, M., & Abdoli, M. (2015). Effect of Drought Stress during Grain Filling on Yield and Its Components, Gas Exchange Variables, and Some Physiological Traits of Wheat Cultivars. Journal of Agricultural Science and Technology, 17(4), 885-898.
Sharma, S. (1996). Applied multivariate techniques. John Wiley and Sons, Inc., New York, 512 p.
Shearman, V. J., Sylvester-Bradley, R., Scott, R. K., & Foulkes, M. J. (2005). Physiological Processes Associated with Wheat Yield Progress in the UK. Crop Sciences, 45, 175-185.
Shepherd, A., Ginn, S. M. C. M., & Wyseure, G. C. L. (2002). Simulation of the effect of water shortage on the yields of winter wheat in North-East England. Ecological Modeling, 147, 41-52.
Soleymanifard, A., & Naseri, R. (2014). Study of genetic variation in durum wheat genotypes for agronomic traits under rainfed conditions. Journal of Crop Ecophysiology, 4 (28), 469-478. (In Persian).
Zaefizadeh, M., Jamaati-e-Somarin, S., Zabihi-e-Mahmoodabad, R., & Khayatnezhad, M. (2011). Discriminate analyses of the Osmotic stress tolerance of different sub-convars of Durum wheat during germination. Advances in Environmental Biology, 5(1), 74-81.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 215 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 139 |