سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,072
تعداد مشاهده مقاله125,682,364
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,912,135
شاهسون قره غونی, مرجان, دوستان, رضا, بابائیان, ایمان. (1403). تغییرات نواحی اقلیمی ایران از نیمه قرن بیستم تاکنون (2022-1961). , 56(1), 123-138. doi: 10.22059/jphgr.2024.371399.1007805
مرجان شاهسون قره غونی; رضا دوستان; ایمان بابائیان. "تغییرات نواحی اقلیمی ایران از نیمه قرن بیستم تاکنون (2022-1961)". , 56, 1, 1403, 123-138. doi: 10.22059/jphgr.2024.371399.1007805
شاهسون قره غونی, مرجان, دوستان, رضا, بابائیان, ایمان. (1403). 'تغییرات نواحی اقلیمی ایران از نیمه قرن بیستم تاکنون (2022-1961)', , 56(1), pp. 123-138. doi: 10.22059/jphgr.2024.371399.1007805
شاهسون قره غونی, مرجان, دوستان, رضا, بابائیان, ایمان. تغییرات نواحی اقلیمی ایران از نیمه قرن بیستم تاکنون (2022-1961). , 1403; 56(1): 123-138. doi: 10.22059/jphgr.2024.371399.1007805

تغییرات نواحی اقلیمی ایران از نیمه قرن بیستم تاکنون (2022-1961)

پژوهش های جغرافیای طبیعی
دوره 56، شماره 1، اردیبهشت 1403، صفحه 123-138    اصل مقاله (2 M)
نوع مقاله: مقاله کامل
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2024.371399.1007805
نویسندگان
مرجان شاهسون قره غونی1؛ رضا دوستان* 1؛ ایمان بابائیان2
1گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
2گروه مدل‌سازی و پیش‌آگاهی اقلیمی، پژوهشکده اقلیم‌شناسی، پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، مشهد، ایران
چکیده
این پژوهش با هدف شناسایی تغییر احتمالی رخ‌داده در طبقه اقلیمی ایستگاه‌های هواشناسی کشور انجام شد. دوره موردمطالعه به دو دوره نرمال مرجع (1961-1990) و نرمال اخیر (1993-2022) تقسیم شد. برای شناسایی طبقه اقلیمی ایستگاه‌ها از دو روش یونپ و دومارتن استفاده شد. نتایج نشان دادند که بر اساس شاخص یونپ، تعداد ایستگاه‌های با اقلیم مرطوب از 9 ایستگاه در دوره نرمال مرجع به 5 ایستگاه در دوره نرمال اخیر کاهش‌یافته‌اند؛ در مقابل تعداد ایستگاه‌های نیمه‌خشک و خشک از 25 به 33 و ایستگاه‌های بیابانی از 4 به 6 افزایش‌یافته‌اند و تعداد ایستگاه‌های با اقلیم نیمه مرطوب از 4 به 1 کاهش‌یافته‌اند. بر اساس شاخص دومارتن، تعداد ایستگاه‌های با اقلیم نیمه‌خشک تا فراخشک از 32 ایستگاه در دوره نرمال مرجع به 40 در دوره نرمال اخیر افزایش‌یافته است و در مقابل تعداد ایستگاه‌های با اقلیم خیلی مرطوب تا مدیترانه‌ای از 10 به 5 ایستگاه کاهش‌یافته‌اند. همچنین در دوره 1961-2022 به ترتیب در 31%، 78% و 76% از ایستگاه‌ها کاهش بارش، افزایش دما و افزایش تبخیر تعرق در سطح 0.05 معنادار بوده‌اند. نتایج این تحقیق می‌تواند در برنامه‌ریزی‌های افق بلندمدت، آمایش سرزمین و لزوم سازگاری با تغییر اقلیم موردتوجه قرار گیرد
کلیدواژه‌ها
ایران؛ تغییر اقلیم؛ روند؛ شاخص خشکی؛ طبقه اقلیمی
مراجع
  1. اکبری ازیرانی، طیبه. (1401). آشکارسازی و تحلیل روند خشک‌سالی حوضه آبخیر جازموریان در ارتباط با شاخص‌های جوی-اقیانوسی. نشریه پژوهش‌های تغییرات آب‌وهوایی، 3(11)، 1-16. DOI: 10.30488/CCR.2022.359615.1091
  2. اللهویردی پور، پویا؛ قربانی، محمدعلی و اسدی، اسماعیل. (2023). ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر طبقه‌بندی اقلیمی ایران. مدل‌سازی و مدیریت آب‌وخاک.
  3. بختیاری، بهرام؛ مهدوی، نکیسا و سیاری، نسرین. (1400). تحلیل حساسیت و بررسی تغییرات شاخص خشکی (AI) در چند نمونه اقلیمی ایران. تحقیقات منابع آب ایران، 17(1)، 1-15. DOI: 20.1001.1.17352347.1400.17.1.1.2
  4. خلیلی، علی؛ بذرافشان، جواد و چراغعلی‌زاده، مجید. (2022). بررسی تطبیقی نقشه‌های اقلیمی ایران در طبقه‌بندی دمارتن گسترش داده‌شده و کاربست روش برای پهنه‌بندی اقلیم جهان. هواشناسی کشاورزی، 10(1)، 3-16. DOI:10.22125/AGMJ.2022.156309
  5. رنجبر، فیروز و طباطبایی، حسن. (2022). بررسی روند شاخص خشکی در ایستگاه‌های نوار شمالی ایران طی دوره 1982-2019. پژوهش‌های تغییرات آب‌وهوایی، 9(3)، 12-24. DOI: 10.30488/CCR.2022.327870.1070
  6. طاووسی، تقی؛ شجاع، فائزه و عسگری، الهه. (1398). بازنگری پهنه‌های اقلیمی شمال شرق ایران بر پایة کاربرد تلفیقی تغییر شاخص خشکی. مدیریت بیابان،7 (13)،134-117.  DOI:10.22034/JDMAL.2019.36538
  7. طاوسی، تقی. (1397). بررسی روند تغییرات بارندگی و شاخص خشکی یونپ در پهنه‌های آب‌وهوایی غرب و شمال غرب ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر», 27(105), 85-96. DOI: 10.22131/sepehr.2018.31475
  8. طاوسی، تقی؛ خواجه امیری خالدی، چکاوک و سالاری فنودی، محمدرضا. (1399). بازنگری طبقه‌بندی اقلیمی کشور ایران بر پایهٔ متغیرهای اقلیمی. مدیریت بیابان، 8(16)،36-17. DOI: 10.22034/JDMAL.20210243138
  9. عیشی رضایی، احسان؛ یزدانی بیوکی، رستم و بنایان اول، محمد. (1392). بررسی و تعیین آستانه و طول فصل بارانی برای مکان‌های مختلف شمال شرقی ایران (استان خراسان). آب‌وخاک (علوم و صنایع کشاورزی)، 27(6)، 1189-1176.  DOI: 10.22067/JSW.V0I0.20946
  10. غلام پور شمامی، یوسف؛ مجنون حسینی، ناصر؛ بذرافشان، جواد؛ شریف‌زاده، فرزاد و کانونی، همایون. (2020). ارزیابی بارش و تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع در شرایط اقلیم فعلی و تغییر اقلیم آینده تحت پروژه CORDEX در نواحی عمده تولید محصولات دیم استان کردستان. آب‌وخاک ایران، 50(10)، 2583-2594. DOI: 10.22059/IJSWR.2019.285043.668255
  11. عباسی، فاطمه؛ کوهی، منصوره؛ فلامرزی، یاشار؛ جوانشیری، زهره؛ ملبوسی، شراره و بابائیان، ایمان. (2019). تحلیل روند میانگین دما و بارش سالانه در ایران برای دوره 1988 تا 2017 میلادی. نیوار، 43(107)، 36-49. DOI: 10.30467/NIVAR.2019.184059.1128
  12. فتحی تپه رشت, امین؛ شفیع‌زاده مقدم، حسین و کوچک زاده، مهدی. (2022). تحلیل فضایی-زمانی طبقه‌بندی اقلیمی ایران بر اساس روش دومارتن و آزمون من-کندال در دوره آماری 1374 تا 1398. فصلنامه علوم محیطی،3(20)،137-154. DOI: 10.52547/envs.2021.1105.
  13. Abbasi, F., Kohi, M., Flamarzi, Y., Javanshiri, Z., Malboosi, Sh., & Babaian, Iman. (2019). Analysis of the trend of average temperature and annual precipitation in Iran for the period from 1988 to 2017. Newar, 43(107), 36-49. DOI: 10.30467/NIVAR.2019.184059.1128. [In Persian].
  14. Abolverdi, J., Ferdosifar, G., Khalili, D., Kamgar-Haghighi, A. A., & Abdolahipour Haghighi, M. (2014). Recent trends in regional air temperature and precipitation and links to global climate change in the Maharlo watershed, Southwestern Iran. Meteorology and Atmospheric Physics, 126, 177-192.‌ DOI: 10.1007/s00703-014-0341-5.
  15. Akbari Azirani, T., Yahyavi Dizaj, A., & Keykhosravi, G. (2023). The trend analysis of dust phenomenon changes in the western region of Iran during 1979-2018. Journal of Climate Research,  (53), 147-162.‌ [In Persian].
  16. Allah Virdipour, P., Ghorbani, M. A. & Asadi, I. (2023). Investigating the effects of climate change on the climatic classification of Iran. Modeling and management of water and soil.
  17. Alizadeh, A. (2014). Principles of applied hydrology. Mashhad: Quds Razavi Province. [In Persian].
  18. Bakhtiari, B; Mahdavi, N., & Sayari, N. (1400). Analysis of sensitivity and changes of aridity index (AI) in some climatic samples of Iran. Iran Water Resources Research, 17(1), 1-15. DOI: 20.1001.1.17352347.1400.17.1.1.2.
  19. Alizadeh-Choobari, O., & Najafi, M. S. (2018). Extreme weather events in Iran under a changing climate. Climate Dynamics, 50(1-2), 249-260.‌ DOI: 10.1007/s00382-017-3602-4.
  20. Ashraf, B., Yazdani, R., Mousavi-Baygi, M., & Bannayan, M. (2014). Investigation of temporal and spatial climate variability and aridity of Iran. Theoretical and Applied Climatology, 118, 35-46.‌ DOI: 10.1007/s00704-013-1040-8.
  21. Aydin, M. (1995, December). Water key ingredient in Turkish farming. In Forum for Applied Research and Public Policy (Vol. 10, No. 4).‌
  22. Bannayan, M., Sanjani, S., Alizadeh, A., Lotfabadi, S. S., & Mohamadian, A. (2010). Association between climate indices, aridity index, and rainfed crop yield in northeast of Iran. Field crops research, 118(2), 105-114.‌ DOI: 10.1016/j.fcr.2010.04.011. [In Persian].
  23. Bannayan, M., & Sanjani, S. (2011). Weather conditions associated with irrigated crops in an arid and semi arid environment. Agricultural and forest meteorology, 151(12), 1589-1598.‌ DOI: 10.1016/j.agrformet.2011.06.015.
  24. Bakhtiari, B., Mahdavi, N., & Sayari, N. (2021). Variations and sensitivity analysis on Aridity Index (AI) in some climate samples in Iran. Iran-Water Resources Research, 17(1), 1-15.‌  DOI: 20.1001.1.17352347.1400.17.1.1.2. [In Persian].
  25. Dastorani, M. T., & Poormohammadi, S. (2016). Mapping of climatic parameters under climate change impacts in Iran. Hydrological Sciences Journal, 61(14), 2552-2566.‌ DOI: 10.1080/02626667.2015.1131898.
  26. Ebi, K. L., Vanos, J., Baldwin, J. W., Bell, J. E., Hondula, D. M., Errett, N. A., ... & Berry, P. (2021). Extreme weather and climate change: population health and health system implications. Annual review of public health, 42(1), 293-315.‌ DOI: 10.1146/annurev-publhealth-012420-105026.
  27. Eshe Rezaei, E., Yazdani Beyuki, R., & Banayan Aval, M. (2012). Investigating and determining the threshold and length of the rainy season for different regions of northeastern Iran (Khorasan province). Water and Soil (Agricultural Sciences and Industries), 27(6), 1176-1189. DOI: 10.22067/JSW.V0I0.20946. [In Persian].
  28. Fathi Tapeh Rasht, A., Shafizadeh Moghadam, H., & Kochakzadeh, M. (2022). Spatial-temporal analysis of Iran's climate classification based on the DuMartin method and the Mann-Kendall test in the statistical period from 1374 to 1398. Environmental Sciences Quarterly, 3(20), 137-154. DOI: 10.52547/envs.2021.1105. [In Persian].
  29. Ghiami-Shamami, F., Sabziparvar, A. A., & Shinoda, S. (2019). Long-term comparison of the climate extremes variability in different climate types located in coastal and inland regions of Iran. Theoretical and Applied Climatology, 136, 875-897.‌ DOI: 10.1007/s00704-018-2523-4.
  30. Gholampour Shamami, Y., Majnoon Hosseini, N., Bazrafshan, J., Sharifzadeh, F., & Kanoni, H. (2020). Evaluation of the potential of precipitation and evaporation and transpiration of the reference plant in the current climate conditions and future climate changes under the CORDEX project in the main areas of rainfed production in Kurdistan province. Water and soil of Iran, 50(10), 2583-2594. DOI: 10.22059/IJSWR.2019.285043.668255. [In Persian].
  31. Pachauri, R. K., Allen, M. R., Barros, V. R., Broome, J., Cramer, W., Christ, R., ... & van Ypserle, J. P. (2014). Climate change 2014: synthesis report. Contribution of Working Groups I, II and III to the fifth assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (p. 151). Ipcc.‌ DOI: 10013/epic.45156.d001.
  32. Kendall, M.G., 1970, Rank Correlation Methods, 2nd Ed., New York: Hafner. occurrence in west of Iran. Environmental Science, No. 2, pp. 375-388.
  33. Khalili, A., Bazarafshan, J., & Chiragalizadeh, M. (2022). A comparative study of Iran's climate maps in Demartin's developed classification and the application of the method for world climate zoning. Agricultural Meteorology, 10(1), 3-16. DOI:10.22125/AGMJ.2022.156309. [In Persian].
  34. Mann, H. B. (1945). Nonparametric tests against trend. Econometrica: Journal of the econometric society, 245-259.‌ DOI:10.2307/1907187.
  35. Mansouri Daneshvar, M. R., Ebrahimi, M., & Nejadsoleymani, H. (2019). An overview of climate change in Iran: facts and statistics. Environmental Systems Research, 8(1), 1-10.‌ DOI:10.1186/s40068-019-0135-3.
  36. Mohamadyariyan, M., Tavousi, T., & Hamidiyanpour, M. (2019). Zoning of iranian heavy precipitation regime. Geographical Researches, 34(2), 183-192.‌ DOI: 10.29252/geores.34.2.183. [In Persian].
  37. Nazemosadat, M. J., & Cordery, I. (2000). On the relationships between ENSO and autumn rainfall in Iran. International Journal of Climatology: A Journal of the Royal Meteorological Society, 20(1), 47-61.‌ DOI:10.1002/(SICI)1097-0088(200001)20:1<47::AID-JOC461>3.0.CO;2-P.
  38. Nazemosadat, M. J., & Cordery, I. (2000). The impact of ENSO on winter rainfall in Iran. In Hydro 2000: Interactive Hydrology; Proceedings (pp. 538-543). Barton, ACT: Institution of Engineers, Australia.‌ DOI:10.3316/informit.295644650377746.
  39. Rahimi, J., Ebrahimpour, M., & Khalili, A. (2013). Spatial changes of extended De Martonne climatic zones affected by climate change in Iran. Theoretical and applied climatology, 112, 409-418.‌ DOI:10.1007/s00704-012-0741-8.
  40. Rahimi, J., Laux, P., & Khalili, A. (2020). Assessment of climate change over Iran: CMIP5 results and their presentation in terms of Köppen–Geiger climate zones. Theoretical and Applied Climatology, 141, 183-199.‌ DOI:10.1007/s00704-020-03190-8.
  41. Rahimi, J., Malekian, A. & Khalili, A. 2019. Climate change impacts in Iran: assessing our current knowledge. Theor Appl Climatol 135, 545–564. DOI:10.1007/s00704-018-2395.
  42. Ranjber, F., & Tabatabai, H. (2022). Investigating the trend of drought index in the stations of the northern strip of Iran during the period of 1361 to 1398. Climate Change Research, 9(3), 12-24. DOI: 10.30488/CCR.2022.327870.1070. [In Persian].
  43. Raziei, T. (2017). Koppen-Geiger climate classification of Iran and investigation of its changes During 20th Century.‌
  44. Sen, P. K. (1968). Asymptotically efficient tests by the method of n rankings. J. Roy. Statist. Soc. Ser. B. 30.
  45. Tavosi, T., Khajeh Amiri Khalidi, Ch., & Salari Fanodi, M. (2021). Revision of the climatic classification of Iran based on climatic variables. Desert Management, 8(16), 17-36. DOI: 10.22034/JDMAL.20210243138. [In Persian].
  46. Tavousi, T. Mahmoudi, P. and Sargolzai Moghaddam, F. (2010). Study of Spatial Spreading Trend of Arid and Semi-Arid Climates in Iran. Range and Desert Research, 17 (1), 94-105. [In Persian].
  47. Tavousi, T., Shoja, F. & Asgari, E. (2019). Amendment of Climate Zones of the Northeastern Iran Based On a Combination of Changes in Aridity Index. Desert Management, 7 (13), 117-134. [In Persian].
  48. Theil, H. (1950). A rank-invariant method of linear and polynomial regression analysis. Indagationes mathematicae, 12 (85), 173.‌
  49. Thornthwaite, C. W. (1948). An Approach toward a Rational Classification of Climate. Geographical Review, 38(1), 55-94.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 278
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 210





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب