پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,505,084 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,769,199 |
تعریف فقهی غرر از دیدگاه فقیهان شیعه | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 56، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 405-419 اصل مقاله (471.19 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2024.372234.669649 | ||
| نویسندگان | ||
| مهرداد پوراسکندری1؛ رضا الهامی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و علوم اسلامی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| بر اساس روایتی از پیامبر اکرم و اجماع فقهای فریقین، غرر به عنوان یکی از اسباب بطلان بیع و سایر معاملات معاوضی و بلکه غیر معاوضی شناخته شده است. اما اینکه ماهیت غرر چیست؟ با وجود اهمیتی که دارد، کمتر محققی یافت می‌شود که به شناخت حقیقت آن پرداخته باشد؛ و کمتر مقاله‌ای است که با تبیین ماهیت غرر، به ارائه تعریف «جنس و فصلی» آن پرداخته باشد. این پژوهش سعی کرده است با گردآوری دیدگاه‌های فقیهان در توصیف غرر و ارائه تحلیلی مبسوط از کاربرد آن در فقه، جنس و فصل ماهیت غرر را معین سازد. این تحقیق توانسته است گفتار فقیهان در باب جنس غرر را: «بیع»، «معاوضات»، «ما»ی موصول، «کلّ» و «احتمال» احصاء نماید و از این بین، با استناد به سیره فقیهان در فقه، لفظ «کل معاوضة و ما فی حکمها» را جنس غرر قلمداد کند. همچنین، دیدگاه فقیهان در مورد فصل غرر را در موارد «عدم امکان ضبط و تحصیل با مقدار» یا «ایمن‌نبودن از تلف قبل از تسلیم»، «منجرّ به تنازع‌شدن»، «چیزهای درهم و پیچیده»، «داشتن خطر»، «مجهول‌الحصول»، «مجهول‌الحصول یا مجهول‌القدر»، «[سزاور] اجتناب عرفی»، «جهل‌الحصول» منحصر دانسته، در نهایت فصل‌‌های «مجهول‌الوجود»، «مجهول‌الحصول» و «مجهول‌القدر» را برای غرر برگزیند. از دیدگاه این پژوهش، تعریف فقهی غرر با استناد به سیره عملی فقیهان چنین است: «کلّ معاوضة و ما فی حکمها مجهول فیها وجود احد العوضین أو حصوله أو قدره». حاصل این پژوهش در اجرای دقیق‌‌تر قاعده در مسائل فقهی کاربرد خواهد داشت و به منزله ضابطه‌ای پویا بدان استناد خواهد شد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعریف؛ غرر؛ فقهی؛ فقیهان شیعه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن
ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد حلّى، (1410)، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ دوم
ـــــــــــ (1429)، أجوبة مسائل و رسائل فی مختلف فنون المعرفة، قم: دلیل ما، چ اول
ابن براج، قاضى عبدالعزیز؛ طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن، (1411)، جواهر الفقه-العقائد الجعفریة، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ اول
ابن زهره، حمزة بن على حسینى حلبى، (1417)، غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، چ اول
ابن‌ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین، (1410 ق)، الأقطاب الفقهیة علی مذهب الإمامیة، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله مرعشی نجفی
ابن‌اثیر، مبارک بن محمد جزرى، (بی‌تا)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان، چ اول
ابن‌حمزه، محمد بن على بن حمزه طوسی، (1408)، الوسیلة إلى نیل الفضیلة، قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى، چ اول
ابن‌حیون، نعمان بن محمد مغربى، (1385)، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، قم: مؤسسة آل البیت:، چ دوم
ابن‌سعید، یحیى بن سعید حلّی، (1405)، الجامع للشرائع، قم: مؤسسة سید الشهداء العلمیة، چ اول
ابن‌عباد، صاحب، (1414)، المحیط‌فی‌اللغة، بیروت: عالم‌الکتاب، چ اول
ابن‌فارس بن زکریا، ابوالحسین احمد، (1404)، معجم مقائیس اللغة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چ اول
ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، (1385)، مغنی‌الأدیب عن کتب الأعاریب؛ قم: واریان، پنجم
اسدی حلّی، جمال الدین احمد بن محمد، (1407)، المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ اول
الهامی، رضا، (در دست انتشار)، حکم فقهی نکاح غرری
امام خمینى و دیگران، (1424)، توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ هشتم
امام خمینى، سید روح اللّه موسوى، (1421)، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى قدس سره، اول
امامى، سید حسن، (بی‌تا)، حقوق مدنى، تهران: انتشارات اسلامیه
انصاری‌پور، محمدعلی، (بهار 1394)، «غرر و کاربرد آن در قراردادها»، فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات حقوق خصوصی، دوره 45، شمارۀ 1
بحرانى، یوسف بن احمد، (1405)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ اول
بهبهانى، محمد باقر، (1310)، رساله عملیه متاجر وحید بهبهانى با تعلیقات میرزاى شیرازى، تهران: حاج شیخ رضا تاجر تهرانى، اول
جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد، (1410)، الصحاح-تاج‌اللغة وصحاح‌العربیة، بیروت: دارالعلم‌للملایین، چ اول
حکیم، سید محسن طباطبایى، (1416)، مستمسک العروة الوثقى، قم: مؤسسة دار التفسیر، چ اول
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه
راغب، حسین بن محمد اصفهانى، (1412)، مفردات ألفاظ القرآن، لبنان-سوریه: دار العلم-الدار الشامیة، چ اول
سبزوارى، سید عبد الأعلى، (1413)، مهذّب الأحکام، قم: مؤسسه المنار، چ چهارم
سیورى، مقداد بن عبداللّه حلّى، (1404)، التنقیح‌الرائع‌لمختصرالشرائع، قم: انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى، چ اول
سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، (1370)، البهجة المرضیة علی الفیة ابن مالک، محقق: حسینی دشتی، مصطفی؛ قم: انتشارات اسماعیلیان
شهیداول، محمد بن مکى عاملی، (1414)، غایةالمراد فی‌شرح‌نکت‌الإرشاد، قم: انتشارات دفترتبلیغات‌اسلامى حوزه علمیه قم، چ اول
ـــــــــــ، (بی‌تا)، القواعد والفوائد، قم: کتابفروشى مفید، چ اول
شیخ صدوق، محمدبن‌على‌بن‌بابویه، (1378)، عیون أخبارالرضا7، تهران: نشرجهان، چ اول
صیمرى، مفلح بن حسن؛ (1420 ق)، غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، مصحح: جعفر کوثرانى عاملى بیروت: دار الهادی، اول
طائی، احمد بن عامر، (1406)، صحیفةالإمام‌الرضا7، مشهد: کنگره جهانى امام رضا7، چ اول
طبرسى، امین‌الإسلام، فضل بن حسن، (1410)، المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، مشهد: مجمع‌البحوث الإسلامیة، چ اول
طریحى، فخرالدین، (1416)، مجمع‌البحرین، تهران: کتابفروشى مرتضوى، چ سوم
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن، (1400)، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى، بیروت: دار الکتاب العربی، چ دوم
ـــــــــــ، (1407)، الخلاف، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ اول
علامه حلّى، حسن بن یوسف، (1420)، تحریرالأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام، چ اول
ـــــــــــ، (1413)، قواعدالأحکام فی معرفة الحلال والحرام، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ اول
ـــــــــــ، (1414)، تذکرةالفقهاء، قم: مؤسسه آل‌البیت:، چ اول
ـــــــــــ، (1374)، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسلامی
علیدوست، ابوالقاسم، (دی‌ماه 1382)، «قاعده نفی غرر در معاملات»، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، شماره 9
فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف حلّى، (1387)، إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چ اول
فراهیدى، خلیل بن احمد، (1410)، کتاب العین، قم: نشر هجرت، چ دوم
فیومى، احمد بن محمد مقرى، (بی‌تا)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، قم: منشورات دار الرضی، چ اول
لنکرانى، محمد فاضل موحدى، (1421)، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة-النکاح، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار:، چ اول
محقق حلّى، نجم‌الدین، جعفر بن حسن، (1408)، شرائع‌الإسلام فی‌مسائل‌الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چ دوم
مراغى، سید میرعبدالفتاح بن على حسینى، (1417)، العناوین الفقهیة، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چ اول
مظفر، محمدرضا، (1376)، المنطق، قم: انتشارات دارالعلم، سوم
مکارم شیرازى، ناصر، (1424)، کتاب النکاح، قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى طالب7، چ اول
ـــــــــــ، (1425)، أنوار الفقاهة-کتاب النکاح، قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی طالب7، چ اول
نجفى، محمدحسن، (1404)، جواهرالکلام فی‌شرح‌شرائع‌الإسلام، لبنان: دارإحیاءالتراث‌العربی، چ هفتم
نراقى، مولى‌احمدبن‌محمدمهدى، (1417)، عوائدالأیام فی‌بیان قواعدالأحکام، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، چ اول
هاشمی شاهرودی، محمود، (1432)، موسوعة الفقه الإسلامی المقارن، قم: موسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 343 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب