پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,504,731 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,768,770 |
وضعیت حقوقی مشتری در فرض عدم مصلحت محجور در اعمال یا ترک حق شفعه | ||
| فقه و مبانی حقوق اسلامی | ||
| دوره 56، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 281-300 اصل مقاله (471.08 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jjfil.2023.365606.669600 | ||
| نویسندگان | ||
| زهره حاجیان فروشانی* 1؛ محمدرضا حمیدی2 | ||
| 1استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| حق شفعه، حقی است که بر مبنای آن هر گاه شریک سهم خود را بفروشد، شریک دیگر می‌تواند با پرداخت ثمن به خریدار،آن سهم را تملک نماید. هر گاه صاحب این حق محجور باشد، إعمال یا صرف‌نظر کردن از آن، با توجه به وجود یا عدم وجود مصلحت، بر عهده‌ی ولیّ خواهد بود. با توجه به اینکه إعمال یا صرف نظر کردن از حق عملاً می‌تواند در حالتِ وجود یا عدم وجود مصلحت یا جهل به آن باشد و نیز با در نظر گرفتن امکانِ رضایت یا عدم رضایت محجور ( پس از رفع حجر) نسبت به عمل ولیّ، حالات متعددی در این زمینه قابل تصور است؛ سکوت قانون مدنی در این موارد و لزوم مراجعه به فتاوی معتبر، ضرورت پژوهش در این مسئله را نشان می‌دهد. گفتنی است غالب فتاوی، صرفاً با توجه به حق محجور صادر شده‌اند و اجرای آنها نیز عملاً مشکلات مهمی را به دنبال خواهد داشت. در این نوشتار ضمن محفوظ دانستن حق محجور و تأکید بر حقوق مشتری و لزوم رعایت اصل لزوم معاملات، فتاوی یاد شده مورد نقادی قرارگرفته و بر مبنای تفکیک مسئولیت «ولیّ در برابر محجور» و «مشتری در برابر محجور»، این نتیجه حاصل شده که تصمیم ولیّ در إعمال یا ترک حق شفعه محجور نافذ است. منتهی در صورت عدم رعایت مصلحت محجور، ولیّ ضامن خسارت هایی است که بخاطر عدم رعایت مصلحت بر محجور وارد شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حق شفعه؛ حقوق مشتری؛ محجور؛ مصلحت محجور؛ ولیّ | ||
| مراجع | ||
|
ابن زهره حلبى، حمزة بن على حسینى (1417ق). غنیة النزوع إلى علمی الأصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
امام خمینى، سید روح اللّه (1425ق). تحریر الوسیلة. ترجمه علی اسلامى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
امامى، سید حسن (بی‌تا). حقوق مدنى. تهران: انتشارات اسلامیة، تهران.
انصارى شیرازى، قدرت الله و پژوهشگران (1429ق). موسوعة أحکام الأطفال و أدلتها. قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.
بحرانى، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بصرى بحرانى، زین الدین (1413ق). کلمة التقوى. قم: سید جواد وداعى.
بهجت، محمد تقى (1426ق). جامع المسائل. قم: دفتر معظم‌له.
ترحینى عاملى، سید محمد حسین (1427ق). الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة. قم: دار الفقه للطباعة و النشر.
حاجیان فروشانی، زهره (1401ش). بررسی خلاء ماده 819 قانون مدنی درخصوص تصرف مشتری در مال متعلق حق شفعه. مجله فقه و مبانی حقوق اسلامی، 55 (2)، 265-288.
حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حسینی روحانی، سید صادق (1412ق). فقه الصادق علیه السلام. قم: دار الکتاب-مدرسه امام صادق علیه السلام.
حسینى شیرازى، سید صادق (1425ق). التعلیقات على شرائع الإسلام. قم: انتشارات استقلال.
حسینى عاملى، سید جواد بن محمد (بی‌تا). مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلاّمة. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خوانسارى، سید احمد بن یوسف (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
سبزوارى، سید عبد الأعلى (1413ق). مهذّب الأحکام. قم: مؤسسه المنار-دفتر حضرت آیة الله.
السنهوری، عبد الرزاق احمد (1998م). الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه.
سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّه (1404ق). التنقیح الرائع لمختصر الشرائع. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
شوشترى، محمد تقى (1406ق). النجعة فی شرح اللمعة. تهران: کتابفروشى صدوق.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى-کلانتر). قم: کتابفروشى داورى.
ــــــــــ (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة.
شیخ انصاری، مرتضى (1421ق). صیغ العقود و الإیقاعات. قم: مجمع اندیشه اسلامى.
شیخ صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
شیخ طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن (1407ق الف). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
شیخ طوسى، محمد بن حسن (1407ق ب). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــ (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
صیمرى، مفلح بن حسن (1408ق). تلخیص الخلاف و خلاصة الاختلاف-منتخب الخلاف. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
طباطبایی حائرى، سید على بن محمد (بی‌تا). ریاض المسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
ــــــــــ (1409ق). الشرح الصغیر فی شرح مختصر النافع. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی.
طباطبایى حکیم، سید محسن (1410ق). منهاج الصالحین. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن (1410ق). المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
عراقى، آقا ضیاء الدین، على کزازى (1414ق). شرح تبصرة المتعلمین. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
علامه حلی، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (1413ق الف). مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ــــــــــ (1420ق). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
ــــــــــ (1413ق ب). قواعد الأحکام فی معرفة الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ــــــــــ (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: جلد، مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
علامه مجلسی، محمد باقر بن محمد تقى (1410ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الطبع و النشر.
ــــــــــ (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ــــــــــ (1406ق). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
فیض کاشانى، محمد محسن (1406ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کیدرى، قطب الدین محمد بن حسین (1416ق). إصباح الشیعة بمصباح الشریعة. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
محقق اردبیلى، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه.
محقق حلّى، نجم الدین جعفر بن حسن (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان، قم.
محقق کرکی، على بن حسین (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
مصطفوى، سید محمد کاظم (1423ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
القانون المدنی العراقی رقم 40 لسنه 1951. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 149 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 159 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب