فهیمی, فیض محمد, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. (1402). مطالعة جامعه‌شناختی تحولات مجازات‌ها در افغانستان در پرتو اندیشه‌های حقوق بشری (1400- 1381). , 53(2), 185-167. doi: 10.22059/jqclcs.2024.365227.1875
فیض محمد فهیمی; سید محمد جواد ساداتی; عبدالرضا جوان جعفری. "مطالعة جامعه‌شناختی تحولات مجازات‌ها در افغانستان در پرتو اندیشه‌های حقوق بشری (1400- 1381)". , 53, 2, 1402, 185-167. doi: 10.22059/jqclcs.2024.365227.1875
فهیمی, فیض محمد, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. (1402). 'مطالعة جامعه‌شناختی تحولات مجازات‌ها در افغانستان در پرتو اندیشه‌های حقوق بشری (1400- 1381)', , 53(2), pp. 185-167. doi: 10.22059/jqclcs.2024.365227.1875
فهیمی, فیض محمد, ساداتی, سید محمد جواد, جوان جعفری, عبدالرضا. مطالعة جامعه‌شناختی تحولات مجازات‌ها در افغانستان در پرتو اندیشه‌های حقوق بشری (1400- 1381). , 1402; 53(2): 185-167. doi: 10.22059/jqclcs.2024.365227.1875
مطالعة جامعه‌شناختی تحولات مجازات‌ها در افغانستان در پرتو اندیشه‌های حقوق بشری (1400- 1381)
1دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
2استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
3استاد گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
حقوق بشر به ارزش‌ها و هنجارهایی اشاره دارد که متعلق به ذات انسان، بدون توجه به وابستگی‌های قومی، زبانی، ملیتی و مذهبی است. این ارزش‌ها تأثیرات مهمی بر ساختار سیاسی و حقوقی افغانستان در پی داشته است. یکی از این موارد تأثیر اندیشه‌های حقوق بشری بر نهاد کیفر است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیف و تحلیل گفتمانی، به این مسئله پرداخته است که اندیشه‌ها و گرایش‌های حقوق بشری چه تأثیری بر تحولات مجازات‌ها در افغانستان داشته است. نتایج بیانگر آن است که مجازات در افغانستان تاریخ پرفرازونشیبی را طی کرده است؛ گاهی در اوج خشونت‌گرایی کیفری و زمانی در پایین‌ترین درجه کیفرهای خشونت‌آمیز سیر کرده است. این مسئله متأثر از علل و عوامل متعددی است که یکی از آن موارد مسئلة حقوق بشر و گرایش‌های حقوق بشری است. هر زمانی‌که گفتمان حقوق بشر چه به‌صورت صوری و ظاهری و چه به‌صورت واقعی وارد گفتمان حقوق کیفری افغانستان شده، تغییرات مقطعی و ظاهری در روش اعمال و اجرای مجازات‌ها نیز نمایان شده است. حذف کیفر شلاق از قوانین کیفری، محدودیت در موارد و روش اعمال کیفر مرگ و حرکت به سمت کیفرهای جایگزین حبس از مهم‌ترین تحولات کیفرها در افغانستان محسوب می‌شوند که به‌دلیل فشارهای جامعة بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری از یک سو، تغییر نسبی ساختار سیاسی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی از سوی دیگر، به‌مرورزمان و به‌ویژه طی دو دهة اخیر به‌وجود آمده است.
اکبرپور آلمه جوقی، علی؛ صالحی وثیق، محمدرضا و مکرمی، محمدباقر (1401). راهبردهای امنیتی آمریکا در افغانستان (2001- 2021) مبتنی بر واقع‌گرایی تهاجمی جان مرشایمر. نشریة مطالعات راهبردی آمریکا، 2(3)، 152- 180.
امین، نجیب‌الله (1389). حبس و قوانین آن در افغانستان با تمرکز روی سیر تاریخی محبس پلچرخی. مجلة مطالعات حقوقی افغانستان، (3)، 243- 282.
آخوندی، محمود و جاهد، محمدعلی (1391). حقوق جهانی، از تئوری تا عمل با تأکید بر جهانی شدن حقوق بشر. فصلنامة پژوهش حقوق، 14(36)، 1- 26.
جاوید، محمدجواد و شاهمرادی، عصمت (1396). مطالعة تطبیقی تحولات حقوق بشری در قانون آیین دادرسی کیفری و اسناد بین‌المللی. فصلنامة تحقیقات حقوقی، (78)، 83- 106.
حسینی، سیده لطیفه و محمدزاده، ناهید (1396). فرادینی یا دینی بودن حقوق بشر و حقوق بشردوستانه. دوفصلنامة حقوق بشر اسلامی، 6(13)، 83- 114.
حق‌طلب، علی‌اصغر؛ جعفری، جلال؛ یوسف‌وند، علی؛ خسروی، رضوان و مهدی‌فرد، علی (1396). تحولات مجازات‌های بدنی در سیاست کیفری ایران بر مبنای اسناد بین‌المللی حقوق بشر. فصلنامة علوم اجتماعی، دورة 11، ویژه‌نامة پیشگیری از جرم و حقوق، 531- 558.
دانش، سرور (1389). حقوق اساسی افغانستان، چ اول، کابل: انتشارات موسسة تحصیلات عالی ابن‌سینا.
درخشه، جلال؛ نصرت پناه، محمدصادق و فخاری، مرتضی (1391). بررسی جهان‌شمولی اعلامیة جهانی حقوق بشر از منظر نقد مبانی اومانیستی آن. جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات فرهنگی، 3(2)، 61- 90.
دغاغله، غلامحسین؛ مرادی، مریم و میر عباسی، سیدباقر (1398). تبیین جامعه‌شناختی جهانی حقوق بشر و موانع آن. نشریة جامعه‌شناسی سیاسی ایران، 2(6)، صص 270- 285.
رستمی، هادی و میرزائی، فرهاد (1400). تحول در نظام کیفردهی در پرتو فرایند تمدن. فصلنامة پژوهش حقوق کیفری، 9(34)، 99- 131.
روا، الیور (1369). اسلام و نوگرایی سیاسی. ترجمه: ابوالحسن سروقدمقدم، مشهد: آستان قدس رضوی.
روانستان، آرزو؛ شفیعی، نوذر؛ دهشیار، حسین و حاجی مینه، رحمت (1401). کارکرد سازمان ملل متحد در حل‌وفصل بحران افغانستان (1947- 2021). فصلنامة مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام، 4(13)، 77- 103.
ریاضت، زینب، (1397). نقش اسناد بین‌المللی و حقوق بشری در تحول کیفر حبس و جایگزین حبس. فصلنامة داخلی کانون وکلای دادگستری، (17)، 17- 36.
سجادی، سید عبدالقیوم (1391). جامعه‌شناسی سیاسی افغانستان. چ دوم، کابل: فرهنگ.
سلیمانی، حسن (1398). اجراناپذیری کیفر سنگسار از شش منظر. دوفصلنامة حقوق بشر، 14(27)، 43- 72.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا (1386). حقوق بین‌الملل عمومی. تهران: گنج دانش.
فاضلیار، فضل‌الرحمن (1395). جامعة جهانی و دولت – ملت‌سازی در افغانستان 2001 ـ 2015. چ اول، کابل: سرور سعادت.
فوزی، یحیی و محمودی کیا، محمد (1399). چالش‌ها و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با هنجارهای حقوق بشری نظام بین‌الملل بر اساس روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها. نشریة مجلس و راهبرد، (101)، 123- 143.
قائمی، مهدی؛ جوان جعفری بجنوردی، عبدالرضا و ساداتی، سید محمدجواد (1401). تأملی جامعه‌شناسانه بر تحولات مجازات اعدام در افغانستان»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 19(23)، 241- 268.
گازرانی، سعید؛ اطهری علاف، حنیف و آرین منش، محمد (1401). حضور و خروج آمریکا از افغانستان؛ رویکرد نظریة جنگ اخلاقی. نشریة مطالعات راهبردی آمریکا، 2(5)، 125- 145.
گودرزی، مهناز و کفاش نیری، محمد (1398). جهانی شدن حقوق بشر: فرهنگ صلح و روابط بین‌الملل. دوفصلنامة حقوق بشر، 14(37)، 19- 32.
محسنی، محمدسالم و طالبی، محمدحسین (1397). چیستی حقوق بشر. مجلة مطالعات فقه اسلامی و حقوق، 12 (38)، پاییز و زمستان، 5- 28.
میر سعیدی، سید منصور و کوره‌پز، حسین محمد (1398). نقش رهبران سیاسی اجتماعی در تعدیل سطح کیفر گرایی عمومی؛ مطالعة موردی کیفر مرگ. مجلة مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، 49(1)، 185- 207.
ب) انگلیسی
Alton, R. (2007). Afghanistan and Democracy, state Building political process and Human security in Afghanistan. kabul: Asia Foundation.
Ayub, F., & Sari Kouvo (2008). Righting the course? Humanitarian intervention, the war on terror and the future of Afghanistan. International affairs, 84(4), 641-657.
Chesterman, S. (2003). Humanitarian intervention and Afghanistan, Oxford University Press.
Connah, L. (2021). US intervention in Afghanistan: Justifying the Unjustifiable.?South Asia Research, 41(1), 70-86.
Dorn, A. W. (2011). The just war index: Comparing warfighting and counterinsurgency in Afghanistan. Journal ofMilitary Ethics, 10(3), 242-262.
Rubin, B. R. (2000). The political economy of war and peace in Afghanistan. World development, 28(10), 1789-1803.
