پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,519,645 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,778,852 |
رهیافت ساختارگرایی در باستان‌شناسی و کاربرد آن در تحلیل مواد فرهنگی بر جای مانده از گذشته | ||
| پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران | ||
| دوره 14، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 23-38 اصل مقاله (1.38 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/ijar.2024.373278.459856 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدحسن سالک اکبری1؛ عباس مترجم* 2 | ||
| 1گروه باستان‌شناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| 2گروه آموزشی باستان شناسی ، دانشکده هنر و معماری ، دانشگاه بوعلی سینا ، همدان -ایران | ||
| چکیده | ||
| هدف: علم باستان‌شناسی به عنوان مطالعاتی که همواره به دنبال کشف حقایق گذشته بوده؛ شناخته می‌شود. امر کشف حقیقت به منظور بازسازی تاریخ و فرهنگ در باستان‌شناسی با بهره‌گیری از داده‌های مادی بر جای مانده از گذشته صورت می‌گیرد. این آثار به عنوان نشانه‌هایی از گذشته بیانگر افکار مردمانی بوده که آن‌ها را ساخته و مورد استفاده قرار داده‌اند. گروهی از مواد فرهنگی به دست آمده از محوطه‌های باستانی به صورت نمادین در بین مردمان گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته و استفاده از روش‌های تجربی و آزمایشگاهی در اکثر مواقع امکان رسیدن به پاسخ در ارتباط با این گروه از آثار را ندارند و همچنین غالب مطالعاتی که تا به امروز بر روی این گروه از آثار انجام شده وجه علمی نداشته و عمدتاً به صورت درک شهودی باستان‌شناس از آثار بوده و هیچ پایه علمی ندارند. در پژوهش حاضر سعی خواهد شد تا رهیافت باستان‌شناسی ساختارگرایانه که یکی از رهیافت‌های رایج در باستان‌شناسی شناختی و روندگرا در دنیا بوده معرفی و تببین شود و شیوه‌ها و اصول کاربرد آن در تحلیل مواد فرهنگی نمادین شرح داده شود. این روش تا به امروز آن گونه که باید در باستان‌شناسی ایران تبیین و مورد استفاده قرار نگرفته است. لذا به عنوان یکی از رهیافت‌های علمی در تفسیر داده‌های نمادین در باستان‌شناسی، معرفی و تبیین آن ضروری و راهگشا خواهد بود. روششناسی: به منظور دست‌یابی به اهداف مورد نظر سعی گردیده است تا با مطالعه و تجزیه و تحلیل مکاتب ساختارگرایی در زبان‌شناسی و همچنین انسان‌شناسی و شناخت قواعد و اصول ساختارگرایی در این مکاتب به راهکارهایی قابل استفاده در باستان‌شناسی به منظور تحلیل گروه خاصی از مواد فرهنگی باقی مانده از گذشته دست‌یابیم . فلذا این پژوهش از نوع کاربردی با ماهیت تحقیقات توسعه‌ای بوده که رویکرد استراتژیک دارد. از طرفی اطلاعات و داده‌های پایه‌ای این پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه‌ای گردآوری شده‌است. نتیجه‌گیری: با توجه به این که ساختارگرایی از زبان‌شناسی ریشه گرفته و در انسان‌شناسی توسط لوی استروس قوام پیدا کرده است؛ لذا با بررسی آن در این دو مکتب اصول چهارگانه‌ای آشکار گردید که با استفاده از آن‌ها می‌توان اقدام به تحلیل مواد فرهنگی باستان‌شناسانه کرد. این اصول و شاخصه‌ها بدین قرار هستند: 1- تعریف مجموعه به هم پیوسته با ویژگی همزمانی اعضای آن، 2-توصیف مواد و داده‌های فرهنگی این مجموعه، 3- بهره‌گیری از تضادها و دوگانگی‌ها به منظور رسیدن به معنا و 4- استفاده از اصول همنشینی و جانشینی در ساختارهای تعریف شده از مواد وداده‌های فرهنگی. با به کارگیری این مراحل به صورت منفرد و یا به صورت همزمان با هم، این امکان برای باستان‌شناس فراهم می‌آید تا به ادراکی از حقیقت مواد فرهنگی برجای مانده از گذشته و باورهای مردمان گذشته دست یابد. به این ترتیب باستان‌شناس با به کار گیری این مراحل از ساختارگرایی در باستان‌شناسی بهره خواهد گرفت | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| باستان‌شناسی ساختارگرایانه؛ دوگانگی‌های متضاد؛ همزمانی؛ همنشینی؛ جانشینی | ||
| مراجع | ||
|
اولر، کلاس(1396) نگاهی تازه به نشانهشناسی پیرس، ترجمه راحله گندمکار، در مارتین کرامپن و دیگران، مجموعه پیشگامان نشانهشناسی(ص ص.19-50) تهران: انتشارات سیاهرود
برنر، آرت(1395) ساختارگرایی کلود لوی استروس و هنرهای تجسمی، ترجمه محمد زرقی و سمیه کاظمی، در ولی اله رمضانی و موسی‌الرضا غربی، مجموعه مقالات درآمدی بر ساختارگرایی لوی استروس(ص ص.237-248)، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
پیاژه، ژان(1384) ساختارگرایی، ترجمه رضا علی اکبر پور، تهران: کتابخانه و مرکز اسناد پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
تریگر، بروس جی(1394) تاریخ تفکر باستان‌شناختی، ترجمه غلامعلی شاملو، تهران:انتشارات سمت
جانسون، کریستوفر(1395) کلود لوی استروس ، ترجمه لیلی اردبیلی، در ولی اله رمضانی و موسی‌الرضا غربی، مجموعه مقالات درآمدی بر ساختارگرایی لوی استروس(195-212) تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
چندلر، دانیل(1387)، مبانی نشانهشناسی، ترجمه مهدی پارسا، تهران: سوره مهر
دو سوسور، فردینان(1378) دورة زبان‌شناسی عمومی، ترجمه کوروش صفوی، تهران: هرمس
رفیع فر, جلال الدین و ملک, مهران. (1392). آیکونوگرافی نماد پلنگ و مار در آثار جیرفت. پژوهش های باستان شناسی ایران، (4)3، 7- 36
رضوی‌فر،اَملی و غفّاری، حسین(1390) نشانهشناسی پیرس در پرتو فلسفه، معرفت شناسی و نگرش وی به پراگماتیسم، نشریه فلسفه، 2(39)، 5-36
رنفرو،کالین(1381) گذشتگان به چه می‌اندیشیدند؟ باستان‌شناسی شناختی هنر و دین(بخش نخست)، ترجمه سپیده مازیار، باستان‌پژوهی، 4(10) ، 26-30
رنفرو،کالین(1383) گذشتگان به چه می‌اندیشیدند؟ باستان‌شناسی شناختی هنر و دین(بخش دوم و پایانی)، ترجمه سپیده مازیار، در باستان‌پژوهی، 6(12) ، 26-42
رنفرو، کالین، بان، پل(1390) مفاهیم بنیادی در باستان‌شناسی، ترجمه اکبر پور فرج و سمیّه عدیلی، تهران: نشر سمیرا
سالک اکبری،محمدحسن(1397) نشانهشناسی نقش‌مایه‌های به کار رفته بر روی سرسنجاق‌های مفرغی زاگرس مرکزی، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس
سالک اکبری، محمدحسن، هژبری نوبری، رضا، افهمی، رضا(1398)، نشانهشناسی نقوش سرسنجاق‌های عصرآهن زاگرس مرکزی، پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران(باستان‌نامه)، 23(9). 71-90
ضمیران،محمد(1382) درآمدی بر نشانهشناسی هنر، تهران: نشر قصّه
فکوهی، ناصر(1393)، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسان‌شناسی، تهران: نشر نی
کرامپن، مارتین(1396) فردینان دو سوسور و شکل بندی نشانهشناسی اروپائی، ترجمه راحله گندمکار، در مارتین کرامپن و دیگران، مجموعه پیشگامان نشانهشناسی(ص ص.103-145) تهران: انتشارات سیاهرود
محمدی،رحیم(1395) کلود لوی استروس و نشانهشناسی، در ولی اله رمضانی و موسی‌الرضا غربی، مجموعه مقالات درآمدی بر ساختارگرایی لوی استروس(ص93-102) تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
مندلبارم، دیوید جی(1395) اسطوره و اسطوره پرداز، برخی ارزیابی‌های انسان‌شناسانه پیرامون مطالعات اسطورة لوی استروس ، در ولی اله رمضانی و موسی‌الرضا غربی، مجموعه مقالات درآمدی بر ساختارگرایی لوی استروس(ص ص.213-226)، تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
لچت،جان(1392) پنجاه متفکر بزرگ معاصر: از ساختارگرایی تا پسامدرنیته، ترجمه محسن حکیمی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات خجسته، (چاپ نخست 1377)
لیچ، ادموند(1350) لوی استروس، ترجمه حمید عنایت، تهران: انتشارات خوارزمی
هوراث، دیوید(1386) سوسور، ساختارگرایی و نظام‌های نمادین، ترجمه نظام بهرامی کمیل، در رسانه4(18)، 187-203.
Chandler, D. (2017). Semiotics: The basics. 3rd
Clottes and Lewis-Williams(2007), "Paleolithic art and religion" A handbook of ancient religions, (Hinnells, J. R.) Ed, Cambridge University Press,7-4
Hawkes, T. (2003). Structuralism and Semiotics. Routledge.
Hodder, I., & Hutson, S. (2003). Reading the past: current approaches to interpretation in archaeology.
Hodder, I., & Hodder, I. (1982). Theoretical archaeology: a reactionary view. Interpreting objects and collections, 48.
Miller, D. (1982). Artefacts as products of human categorisation processes. Symbolic and structural archaeology, 17-25.
Noth, W. (1990). Handbook of semiotics. Indiana University Press.
Preucel, R. W. (2008). Archaeological semiotics. John Wiley & Sons.
Renfrew, C., & Bahn, P. G. (Eds.). (2005). Archaeology: the key concepts. Psychology Press.
https://collections.lacma.org
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 203 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 66 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب