سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,578
تعداد مقالات71,072
تعداد مشاهده مقاله125,695,433
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,924,682
واثق, محمود, نصیری زرقانی, آرش, نقیب زاده, سید محمد, شکوری جوشقان, رضا. (1403). نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت‌های سیاسی - اجتماعی مردم ایران. , 56(4), 103-121. doi: 10.22059/jhgr.2024.369700.1008655
محمود واثق; آرش نصیری زرقانی; سید محمد نقیب زاده; رضا شکوری جوشقان. "نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت‌های سیاسی - اجتماعی مردم ایران". , 56, 4, 1403, 103-121. doi: 10.22059/jhgr.2024.369700.1008655
واثق, محمود, نصیری زرقانی, آرش, نقیب زاده, سید محمد, شکوری جوشقان, رضا. (1403). 'نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت‌های سیاسی - اجتماعی مردم ایران', , 56(4), pp. 103-121. doi: 10.22059/jhgr.2024.369700.1008655
واثق, محمود, نصیری زرقانی, آرش, نقیب زاده, سید محمد, شکوری جوشقان, رضا. نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت‌های سیاسی - اجتماعی مردم ایران. , 1403; 56(4): 103-121. doi: 10.22059/jhgr.2024.369700.1008655

نقش فرهنگ سیاسی در مشارکت‌های سیاسی - اجتماعی مردم ایران

پژوهشهای جغرافیای انسانی
دوره 56، شماره 4، دی 1403، صفحه 103-121    اصل مقاله (1.43 M)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2024.369700.1008655
نویسندگان
محمود واثق* ؛ آرش نصیری زرقانی؛ سید محمد نقیب زاده؛ رضا شکوری جوشقان
گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
فرهنگ سیاسی طیف وسیعی از اندیشه‌ها و رفتارهای جوامع را در برمی‌گیرد و یکی از عرصه‌هایی که فرهنگ سیاسی می‌تواند آن را تحت‌الشعاع قرار دهد، بحث مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی مردم یک جامعه است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی نقش فرهنگ سیاسی حاکم بر جامعه ایرانی در میزان مشارکت یا عدم مشارکت مردم در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی بوده و در پی دستیابی به پاسخ این سؤال است که مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در این زمینه کدام عوامل هستند؟ روش پژوهش در این مقاله، مبتنی بر شیوه تلفیقی کمّی و کیفی بوده است. در بخش کمّی، ضمن تنظیم پرسشنامه خبرگانی، نتایج حاصل از آن مورد تجزیه‌وتحلیل قرارگرفته است. جامعه آماری در این پژوهش مشتمل بر 50 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع بوده و مطابق فرمول کوکران و جدول مورگان، حجم نمونه پژوهش شامل 44 نفر از کارشناسان یادشده بوده است. در بخش کیفی علاوه بر بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، نتایج حاصل از گفتگوی حضوری نگارندگان مقاله با تعداد 20 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع پژوهش، مبنای تجزیه‌وتحلیل نویسندگان بوده است. بازه زمانی مدنظر، سال‌های پس از خاتمه جنگ تحمیلی (1367) تاکنون (1402) می‌باشد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد سه شاخص اصلی «انگیزه‌های ملی»، «وابستگی به‌نظام حاکم» و «نقش‌آفرینی سیاسی» در مشارکت‌های اجتماعی مردم مؤثر هستند و می‌توانند میزان مشارکت را تعیین نمایند. همچنین در مورد عوامل فرهنگ سیاسی مؤثر بر عدم مشارکت نیز دو شاخص کلی «بی‌اعتمادی سیاسی» و «عدم روحیه جمعی» شناسایی شدند که نقش قابل‌توجهی در عدم مشارکت جامعه ایرانی ایفا می‌کنند
کلیدواژه‌ها
جامعه ایرانی؛ فرهنگ سیاسی؛ مشارکت سیاسی - اجتماعی
مراجع
  1. افروغ، عماد. (1394). چند پرسش اساسی پیرامون فرهنگ و نظریه فرهنگ. دو فصلنامه دین و سیاست فرهنگی، 2 (4)، 22-7.
  2. امینی، پرویز. (1389). جامعه‌شناسی 22 خرداد، چاپ ششم، مشهد: انتشارات آفتاب توسعه.
  3. آبراهامیان، یرواند؛ اشرف، احمد و همایون کاتوزیان، محمدعلی. (1400). جستارهایی درباره تئوری توطئه در ایران. ترجمه محمدابراهیم فتاحی، چاپ هجدهم، تهران: نشر نی.
  4. آب‌نیکی، حسن. (1396). بررسی مشارکت سیاسی در طبقه متوسط جامعه ایران. دو فصلنامه پژوهش سیاست نظری، 11 (21)، 83-57.
  5. آشوری، داریوش. (1397). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. چاپ هفتم، تهران: انتشارات آگه.
  6. بقائی سرابی، علی. (1394). عوامل مؤثر بر تقدم منافع فردی بر منافع جمعی در شهر زنجان. فصلنامه مدیریت شهری، 14 (38)، 214-197.
  7. بهنام‌فر، محمدحسن و شاعری، فاطمه. (1397). بررسی رابطه شاخص‌های فرهنگ سیاسی با میزان مشارکت سیاسی در اسفراین. فصلنامه مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان، 13 (2)، 74-47. doi:10.22034/fakh.2019.93137
  8. بیگدلو، مهدی. (1400). مهم‌ترین مؤلفه‌ها و شاخص‌های فرهنگ سیاسی ایرانیان در عرصه شبکه‌های اجتماعی از منظر نخبگان دانشگاهی. پژوهشنامه علوم سیاسی، 16 (2)، 72-43. doi:10.22034/ipsa.2021.432
  9. پناهی، محمدحسین و بنی‌فاطمه، سمیه‌السادات. (1394). فرهنگ سیاسی و مشارکت سیاسی زنان. فصلنامه علوم اجتماعی، 22 (68)، 77-35. doi:10.22054/qjss.2015.1280
  10. پهلوانی‌راد، علیرضا؛ اژدری، بهناز و حسنی باقری، مهدی. (1402). تبیین جامعه‌شناسی رفتار سیاسی با فرهنگ سیاسی مشارکتی بعد از انقلاب اسلامی ایران. فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 4 (14)، 252-233. dor: 20.1001.1.27835200.1402.4.2.8.5
  11. حافظ‌نیا، محمدرضا (1388). جغرافیای سیاسی ایران، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.
  12. حسینی، سیدجواد. (1394). بایسته‌های تمدن اسلامی در اندیشه‌های شهید مطهری (ره). فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی صدرا، 11 و 12، 191-183.
  13. خلوصی، محمدحسین. (1391). شاخص مشارکت اسلامی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. معرفت سیاسی، 4 (2)، 67-45.
  14. خوش‌فر، غلامرضا؛ امینیان، صدیقه و میرزاخانی، شهربانو. (1396). تحلیل مشارکت سیاسی شهروندان؛ مطالعه موردی شهروندان شهر گرگان. فصلنامه مطالعات سیاسی، 9 (36)، 148-119.
  15. رفیع، حسین؛ عباس‌زاده مرزبالی، مجید و قهرمان، میثم. (1397). فرهنگ سیاسی؛ یک بررسی مفهومی و نظری. فصلنامه سیاست، 5 (17)، 41-23.
  16. سبکتگین‌ریزی، قربانعلی؛ روهنده، مجید؛ بساطیان، سید محمد و جعفری، احمد. (1395). رضایتمندی و مشارکت سیاسی - اجتماعی مطالعه موردی: شهروندان شهر کرج. نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، 27 (63)، 116-97. doi:10.22108/jas.2016.20498
  17. سپهرنیا، روزیتا؛ جلالی‌راد، محمدصادق و آرش، مجید. (1401). تبیین شاخص‌های قدرت نرم در فرهنگ سیاسی ایران از دیدگاه نخبگان. فصلنامه مطالعات قدرت نرم، 12 (31)، 53-29. dor:20.1001.1.23225580.1401.12.4.1.2
  18. سلطانی‌وش، علی و زارعی، مجتبی. (1398). جایگاه تساهل و تسامح در اندیشه سیاسی آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای. فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، 23 (78)، 64-41.
  19. شمس‌الدینی، زهرا و مقصودی، سوده. (1400). تقدیرگرایی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (موردمطالعه: شهروندان 18 تا 65 ساله شهر کرمان). مجله مطالعات اجتماعی ایران، 15 (1)، 111-88. doi:10.22034/jss.2021.247305
  20. ضابط‌پور کاری، غلامرضا. (1400). بازشناسی اصل «نه شرقی و نه غربی» با تأکید بر دیدگاه امام خمینی (ره). فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2 (7)، 146-127. dor: 20.1001.1.27835200.1400.2.3.6.1
  21. عباس‌زاده مرزبالی، مجید. (1399). نقش مشارکت سیاسی در تقویت هویت ملی. سیاست‌پژوهی، 17 (19)، 30-18. doi:10.2783.4999/QJPR.2107.1175.06
  22. عشایری، طاها و عادل، هانیه. (1401). تحلیل الگوی مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران (1398-1384). دو فصلنامه علمی دانش سیاسی، 18 (36)، 514-485. doi:10.30497/pkn.2022.241795.2905
  23. عمید، حسن. (1381). فرهنگ عمید، چاپ بیست‌وچهارم، تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
  24. عیوضی، محمدرحیم. (1385). مشارکت سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  25. فاطمی‌نیا، محمدعلی. (1398). صدسال فرهنگ سیاسی در ایران: فراتحلیل آثار پژوهشی مرتبط با دوره مشروطه تا انقلاب اسلامی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 22 (86)، 60-37. dor: 20.1001.1.17350727.1398.22.86.2.0
  26. قریشی، فردین؛ علیزاده اقدم، محمدباقر و ابراهیمی ترکمانی، اشرف. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماعی زنان بالای 20 سال شهر تبریز. دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، 1 (2)، 141-115.
  27. قوام، سید عبدالعلی. (1382). سیاست‌های مقایسه‌ای، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سمت.
  28. گلابی، فاطمه و اخشی، نازیلا. (1394). مشارکت اجتماعی و نشاط اجتماعی. فصلنامه جامعه‌شناسی کاربردی، 26 (59)، 160-139. dor: 20.1001.1.20085745.1394.26.3.8.6
  29. مطهری، مرتضی. (1392). آزادی معنوی، چاپ شصت‌ویکم، تهران: انتشارات صدرا.
  30. مهرگان، فرهاد؛ فقیهی، ابوالحسن و میرسپاسی، ناصر. (1397). نقش مشارکت سیاسی و نظام دموکراتیک در شکل‌دهی فرهنگ سیاسی. فصلنامه خط‌مشی‌گذاری عمومی در مدیریت، 9 (39)، 19-1.
  31. هرسیج، حسین و محموداوغلی، رضا. (1391). بررسی رابطه مشارکت سیاسی و احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان اصفهانی. پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، 1 (2)، 20-1. dor: 20.1001.1.23221453.1391.1.2.1.0
  32. یوسفی، علی؛ فرهودی‌زاده، مارینا و لشکری دربندی، مرضیه. (1391). فشار هنجار تعهد اجتماعی در ایران. نشریه جامعه‌شناسی کاربردی، 23 (46)، 192-179. dor: 20.1001.1.20085745.1391.23.2.9.4
  33. Abbaszadeh Marzbali, M. (2020). The role of political participation in strengthening national identity. Crisis Studies of the Islamic World, 17 (19), 18-30. doi:10.2783.4999/QJPR.2107.1175.06 [In Persian]
  34. Abniki, H. (2017). The Examination of Political Participation among Iranian Society’ Middle Class. Journal of Theoretical Politics Research, 11 (21), 57-83. [In Persian]
  35. Abrahamian, Y., Ashraf, A., & Homayoun Katouzian, M. A. (2021). Essays on Conspiracy Theory in Iran, translated by Mohammad Ebrahim Fattahi, 18th edition, Tehran: Nay Publishing. [In Persian]
  36. Afrogh, E. (2015). Some basic questions about culture and cultural theory. Journal of Religion and Cultural Politics, 2 (4), 22-7. [In Persian]
  37. Almond, G. A. (1990). the study of Dolitical culture, in A Disciplin divided: School and sects in political science, Newbuly park, sage.
  38. Amid, H. (2002). Amid's Literature. 24th edition, Tehran: Amirkabir Publishing. [In Persian]
  39. Amini, P. (2010). Sociology of June 12. 6th edition, Mashhad: Aftab Tose Publications. [In Persian]
  40. Ashayeri, T., & Adel, H. (2022). Analysis of the model of political participation in the I.R.Iran (2005-2019). Journal of Political Science, 18 (36), 485-514. doi:10.30497/pkn.2022.241795.2905 [In Persian]
  41. Ashouri, D. (2018). Definitions and Concept of Culture, 7th edition, Tehran: Agah Publications. [In Persian]
  42. Azizi, N., & Ahmad, A. (2021). Changing dynamics of political culture. International Journal of Social Science and Education Research, 3 (2), 56-58.
  43. Baghaei Sarabi, A. (2015). Factors affecting the priority of individual interests over collective interests in the city of Zanjan. Journal of Urban Management, 14 (38), 197-214. [In Persian]
  44. Behnamfar, M. H., & Shaeriy, F. (2018). Investigating the relationship between political culture indicators and political participation in Esfarayen. Journal of Cultural and Social Studies of Khorasan, 13 (2), 47-74. doi:10.22034/fakh.2019.93137 [In Persian]
  45. Berman, E., Callen, M., Gibson, C. C., Long, J. D., & Rezaee, A. (2019). Election fairness and government legitimacy in Afghanistan. Journal of Economic Behavior and Organization, 168, 292-317. doi:10.1016/j.jebo.2019.10.011
  46. Bertsou, E. (2019). Political Distrust and its Discontents: Exploring the Meaning, Expression and Significance of Political Distrust. Societies, (9) 72, 1-18. doi:10.3390/soc9040072
  47. Bigdelo, M. (1400). The most important components and indicators of Iranian political culture in the age of social networks from the perspective of academic elites. Journal of Political Science, 16 (2), 72-43. doi:10.22034/ipsa.2021.432 [In Persian]
  48. Cunha, M. P., Rego, A., & Clegg, S. R. (2010). Obedience and Evil: From Milgram and Kampuchea to Normal Organizations. Journal of Business Ethics, 97 (2), 291-309.
  49. Da Silva, C. F., Clark, T. N., & Vieira, B. M. (2015). Political Culture, The International Encyclopedia of Political Communication, Portugal: Univercity of Lisbon.
  50. Devine, D., Gaskell, J., Jennings, W., & Stoker, G. (2020). Exploring Trust, Mistrust and Distrust, the 1st Digital Workshop of the ESRC ‘TrustGov’ project 20th April 2020, 1-29.
  51. Edmundson, W. A. (2010). Political Authority, Moral Powers and the Intrinsic Value of Obedience. Oxford Journal of Legal Studies, 30 (1), 179- 191. doi:10.1093/ojls/gqq008
  52. Etwell, R. (1997). European political Cultures. London: Routledge.
  53. Eyvazi, M. R. (2006). Political Participation in the Islamic Republic of Iran, First Edition, Tehran: Islamic Revolution Documents Center Publications. [In Persian]
  54. Fateminia, M. A. (2019). A Meta-analysis of Studies Related to Iranian Political Culture: From the Constitutional Revolution to the Islamic revolution. Strategic Studies Quarterly, 22 (86), 37-60. dor: 20.1001.1.17350727.1398.22.86.2.0 [In Persian]
  55. Golabi, F., & Akshai, N. (2015). Social Happiness and Social Participation. Journal of Applied Sociology, 26 (59), 139-160. dor: 20.1001.1.20085745.1394.26.3.8.6 [In Persian]
  56. Hafeznia, M. R. (2009). Political Geography of Iran. Third Edition, Tehran: Samt Publications. [In Persian]
  57. Harsij, H., & Mahmoodoghli, R. (2012). Investigating the Relationship between Political Participation and Social Security Feeling among Isfahan Citizens. Strategic Research on Social Probmels, 1 (2), 20-1. dor: 20.1001.1.23221453.1391.1.2.1.0 [In Persian]
  58. Haugsgjerd, A., & Kumlin, S. (2019). Downbound spiral? Economic grievances, perceived social protection and political distrust. West European Politics, 43 (3), 1-22. doi:10.1080/01402382.2019.1596733
  59. Hosseini, S. J. (2015). The Essentials of Islamic Civilization in the Thoughts of Martyr Motahari. Sadra Specialized Quarterly Journal of Islamic Humanities, 11 and 12, 183-191. [In Persian]
  60. Kholousi, M. H. (2012). Islamic Participation Index in the Iranian Islamic Model of Progress. Political Knowledge, 4 (2), 45-67. [In Persian]
  61. Khoshfar, Gh., Aminian, S., & Mirzakhani, Sh. (2017). Analysis of Citizens' Political Participation; A Case Study of Citizens in Gorgan City. Journal of Political Studies, 9 (36), 119-148. [In Persian]
  62. Lialiouti, Z. (2015). Contesting the anti-totalitarian consensus: the concept of national independence, the memory of the Second World War and the ideological cleavages in post-war Greece. National Identities, 18 (2), 1-19. doi:10.1080/14608944.2014.987659
  63. Liu, K. H. (2023). Exploring Relationships Between Nonprofit Participation and Political Participation in Asian Context, International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, October 2022. doi:10.1007/s11266-022-00538-8
  64. Madani, A. H. (2011). Freedom and Its Concept in Islam. 2nd International Conference on Humanities, Historical and Social Sciences IPEDR, Singapore, 17, 116-120.
  65. Mehregan, F., Faghihi, A., & Mirsepasi, N. (2018). The role of political participation and the democratic system in shaping political culture. Journal of Public Policy in Management, 9 (39), 19-1. [In Persian]
  66. Milisavljević, V., & Mićunović, N. (2019). Xenophobia, Identity and new forms of Nationalism, Belgrade: Institute of Social Sciences.
  67. Mofoluwawo, E. O. (2014). Social, Cultural and Economic Discrim Ination to Women Participation in African Politics: The Case of Nigeria. International journal of learning & Development, 4 (1), 168-174. doi:10.5296/ijld.v4i2.5427
  68. Motahari, M. (2013). Spiritual Freedom, 61st edition, Tehran: Sadra Publications. [In Persian]
  69. Muzropovich, S. I., Baxodirjon ogli, Y. A., & Muhammadali ogli, S. B. (2021). Scientific and Methodological Fundamentals of Studying the Concept of Patriotism. Zien Journal of Social Sciences and Humanities, 3, 4-8.
  70. Okun, O., ŞEN, C., & Arun, K. (2020). How Do Paternalistic Leader Behaviors Shape Xenophobia in Business Life? International Journal of Organizational Leadership, 9, 1-19. doi:10.33844/ijol.2020.60487
  71. Pahlavani Rad, A. R., Ajhdari, B., & Hassani Bagheri, M. (2023). Explaining the Sociology of Political Behavior with Participatory Political Culture after the Islamic Revolution of Iran. Journal of Political Sociology of the Islamic Revolution, 4 (14), 252-233. dor: 20.1001.1.27835200.1402.4.2.8.5 [In Persian]
  72. Panahi, M. H., & Bani Fatemeh, S. A. (2018). Political Culture and Women's Political Participation. Journal of Social Sciences, 22 (68), 35-77. doi:10.22054/qjss.2015.1280 [In Persian]
  73. Qavam, S. A. (2003). Comparative Politics, Fifth Edition, Tehran: Samt Publications. [In Persian]
  74. Qoreishi, F., Alizadeh Aghdam, M. B., & Ebrahimi Torkmani, A. (2012). Study of factors affecting social participation of women over 20 years of age in Tabriz. Journal of Economic Sociology and Development, 1 (2), 115-141. [In Persian]
  75. Quilter-Pinner, H., Statham, R., Jennings, W., & Valgarosson, V. (2021). Trust issues Dealing with distrust in politics. London: Institute for Public Policy Research.
  76. Rafi, H., Abbaszadeh Marzbali, M., & Ghahreman, M. (2018). Political Culture; A Conceptual and Theoretical Study. Journal of Politics, 5 (17), 23-41. [In Persian]
  77. Saboktaginrizi, Gh. A., Rouhandeh, M., Basatian, S. M., & Jafari, A. (2016). Satisfaction and political-social participation (A survey). Journal of Applied Sociology, 27 (63), 97-116. doi:10.22108/jas.2016.20498 [In Persian]
  78. Sepehrnia, R., Jalali Rad, M. S., & Arash, M. (2023). Explanation of indicators of soft power in Iran's political culture from the point of view of elites. Journal of Soft Power Studies, 12 (31), 29-53. dor:20.1001.1.23225580.1401.12.4.1.2 [In Persian]
  79. Shams Aldini, Z. & Maghsoudi, S. (2021). Investigating the Rate of Fatalism and Social Factors affecting on it (Case Study: 18-65 years old Citizens in Kerman). Iranian Journal of Social Studies, 15 (1), 88-111. doi:10.22034/jss.2021.247305 [In Persian]
  80. Soltani Vash, A., & Zarei, M. (2019). The Place of Tolerance and Tolerance in the Political Thought of Ayatollah Seyyed Ali Hosseini Khamenei. Journal of Epistemological Studies in the Islamic University, 23 (78), 41-64. [In Persian]
  81. Tanny, T. F., & Al-Hossienie, C. A. (2019). Trust in Government: Factors Affecting Public Trust and Distrust. Jahangirnagar Journal of Administrative Studies, Department of Public Administration, 12, 49-63.
  82. Yousefi, A., Farhoodizadeh, M., & Lashkari Darbandi, M. (2012). Pressure of Societal Commitment Norm in Iran. Journal of Applied Sociology, 23 (46), 179-192. dor: 20.1001.1.20085745.1391.23.2.9.4 [In Persian]
  83. Zabitpour Kari, Gh. R. (2021). Recognition of the principle of "neither East nor West" with emphasis on the view of Imam Khomeini. Journal of Political Sociology of the Islamic Revolution, 2 (7), 127-146. dor: 20.1001.1.27835200.1400.2.3.6.1 [In Persian]
  84. www. Khamenei.ir
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 255
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 234





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب