پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,532 |
| تعداد مقالات | 70,501 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,094,028 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,198,997 |
بررسی نقادانۀ مبانی و روش‌های غلات در تفاسیر شیعۀ قرآن کریم | ||
| پژوهش های قرآن و حدیث | ||
| دوره 56، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 349-374 اصل مقاله (681.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2023.350374.670084 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم الهیاری نژاد1؛ مهدی مطیع* 2؛ امیر احمدنژاد3 | ||
| 1دانشجوی دکترا، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اهل بیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اهل بیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 3استادیار، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اهل بیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| غالیان اولین گروه از جریان‌های تاویل‌گرا در تاریخ شیعه هستند که با وارد کردن اندیشه‌های غلوآمیز در متون تفسیری و حدیثی شیعه، سبب بدعت‌گذاری در معارف اسلامی گردیده‌اند. غالیان دارای دو گروه الحادی و غیر الحادی بوده که هرکدام با پیش-فرض‌های خاص خود، وارد تفسیر قرآن شده و آیات قرآن را به نوعی تأویل و تفسیر کرده‌اند. لذا شناخت مبانی و روش‌های تفسسیری غلات در جهت شناساندن بهتر و بیشتر غالیان اهمیت زیادی دارد. این مقاله درصدد است روایات غالیان در تفاسیر شیعی قرآن کریم را استخراج نموده و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی- انتقادی مبانی و روش‌های غالیان را بررسی و با کمک ابزارهای نقد حدیث به نقد و اعتبارسنجی آن‌ها بپردازد. با استخراج روایات سران غالی روشن گردید که اکثریت احادیث سران غلات در تفاسیر شیعی دارای اشکالات اساسی در سند و متن احادیث‌اند و محتوای بسیاری از آن‌ها با اصول و فروع شریعت در تعارض‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفاسیر قرآن کریم؛ روایات؛ روش‌ها؛ مبانی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم؛ ترجمۀ فولادوند.
ابن‌بابویه، محمدبن علی؛ عیون اخبارالرضا؛ تهران؛ نشر جهان؛ 1378ش.
ابن منظور، محمد بن مکرم؛ لسان العرب؛ بیروت؛ دار صادر؛ 1414ق.
ابن فارس، احمد؛ معجم مقاییس اللغة؛ قم؛ مکتب الاعلام الاسلامی؛ 1404ق.
اشعری، سعد بن عبدالله؛ المقالات‌و الفرق؛ بی‌جا؛ مرکز انتشارات علمی و فرهنگی؛ دوم؛ 1360ش.
انصاری بویر احمدی، علی؛ غلو از دیدگاه تشیع؛ قم؛ آشیانه مهر؛ 1389ش.
بحرانی، هاشم؛ البرهان فى تفسیر القرآن؛ سیدهاشم بحرانى؛ تهران؛ بنیاد بعثت؛ 1416ق.
بهبودی، محمد باقر؛ معرفة الحدیث و تاریخ نشره و تدوینه و ثقافته عندالشیعة الامامیة؛ تهران؛ مرکز انتشارات علمی و فرهنگی؛ 1362ش.
توران، امداد؛ خلقت نوری پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) در اندیشۀ امامان نخستین؛ قم؛ انتشارات دار الحدیث؛ 1398ق.
جعفری، یعقوب؛ تفسیرکوثر؛ بی‌جا؛ نرم افزارجامع التفاسیر؛ بی‌تا.
حاجی زاده و دیگران؛ یدالله؛ «ریشه‌ها و علل پیدایش غلو در عصر ائمه(ع)»؛ تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی؛ سال چهارم؛ شمارۀ 12، 1392ش.
حسکانی، عبیدالله بن عبدالله؛ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل؛ تهران؛ مجمع إحیاء الثقافة الإسلامیة؛ 1411ق.
حسنی، حسن؛ اخبار و آثار ساختگی(سیری انتقادی در حدیث)؛ ترجمه: حسین صابری؛ بنیاد پژوهش‌های آستان قدس؛ 1373ش.
حسینی زبیدی، محمد مرتضی؛ تاج العروس؛ بیروت؛ دارالفکر؛ 1414ق.
حسینى شاه عبدالعظیمى؛ حسین بن احمد؛ تفسیر اثناعشرى؛ تهران؛ انتشارات میقات؛ 1363ش.
حسینی همدانی، محمد حسین؛ انوار درخشان؛ تهران؛ کتاب‌فروشى لطفى؛ 1404ق.
حلی، ابن داوود؛ الرجال؛ تهران؛ دانشگاه تهران؛ 1342ش.
خوانساری، محمد باقر؛ روضات الجنات فی احوال العلماء و السادات؛ قم؛ بی‌نا؛ بی‌تا.
دیاری بیدگلی، محمد تقی؛ «ردپای غالیان در روایات تفسیری»؛ پژوهش دینی؛ دانشگاه قم؛ شمارۀ 19؛ پاییز و زمستان 1388ش.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد؛ المفردات فی غریب القرآن؛ بیروت؛ دارالعلم؛ 1412ق.
سلطانی، محمد؛ از ستایش تا پرستش؛ بی‌جا؛ بی‌تا (سایت قائمیۀ اصفهان).
سید مرتضی؛ تنزیه الأنبیاء؛ قم؛ الشریف الرضی؛ 1250.
شاکر، محمدکاظم؛ روش‌های تأویل قرآن؛ قم؛ مؤسسۀ بوستان کتاب؛ 1388ش.
شریعتی، علی؛ تشیع علوی و تشیع صفوی؛ بی‌جا؛ 1394ش.
شیبی، کامل مصطفی؛ تشیع و تصوف تا آغاز سدۀ دوازدهم؛ تهران؛ امیرکبیر؛ 1387ش.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم؛ الملل و النحل؛ قم؛ الشریف الرضی؛ 1364ش.
صادقی تهرانی، محمد؛ الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن؛ قم؛ انتشارات فرهنگ اسلامى؛ 1365ش.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ شرح أصول الکافی؛ تهران؛ مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی؛ 1383ش.
صدوق، محمد بن علی؛ علل الشرایع؛ قم؛ کتاب‌فروشی داوری؛ 1385ش.
صفار، محمد بن حسن؛ بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ص)؛ قم؛ مکتبة آیة الله المرعشی النجفی؛ 1404ق.
صفری فروشانی، نعمت الله؛ غالیان: کاوشی درجریا‌‌‌ن‌ها و برایندها تا پایان سدۀ سوم؛ مشهد؛آستان قدس رضوی؛ 1378ش.
ــــــــــ، «جریان‌شناسی غلو»؛ علوم حدیث؛ شمارۀ 1، 1375.
ــــــــــ، دانشنامۀ امام علی(ع)؛ تهران؛ دانشگاه تهران؛ بی‌تا.
طباطبایی، محمد حسین؛ المیزان فى تفسیر القرآن؛ قم؛ جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم؛ 1417ق.
طبرسی، فضل بن حسن؛ مجمع البیان فى تفسیر القرآن؛ تهران؛ ناصر خسرو؛ 1372ش.
طبرسی، تفسیر جوامع الجامع؛ تهران؛ انتشارات دانشگاه تهران؛ 1377ش.
طریحی، فخرالدین بن محمد؛ مجمع‌البحرین؛ تهران؛ مرتضوى؛ 1375ش.
طوسی، محمد بن حسن؛ رجال؛ قم؛ مؤسسة النشر الاسلامی؛ 1373ش.
ــــــــــ، الغیبة؛ قم؛ دار المعارف الإسلامیة؛ 1411ق.
عروسی حویزی؛ عبد علی بن جمعه؛ تفسیر نور الثقلین؛ تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی؛ قم؛ انتشارات اسماعیلیان؛ 1415ق.
عسکری، مرتضی؛ القرآن الکریم و روایات المدرستین؛ تهران؛ مجمع العلمی الاسلامی؛ 1387ش.
علامه حلی؛ أجوبة المسائل المهنائیة؛ علامه حلى؛ قم؛ خیام؛ 1401ق.
ــــــــــ، رجال؛ نجف؛ دار الذخائر؛ بی‌تا.
عیاشی، محمد بن مسعود؛ تفسیرعیاشی؛ تهران؛ چاپخانۀ علمیه؛ 1380ش.
فیض کاشانی، محمد بن مرتضی؛ کلمات مکنونة من علوم اهل الحکمة والمعرفة؛ تصحیح: شیخ عزیزالله عطاردی قوچانی؛ قم؛ مؤسسۀ انتشارات فراهانی؛ 1360ش.
فیومی، احمد بن محمد؛ المصباح المنیر؛ قم؛ مؤسسة دارالهجرة؛ 1414ق.
قبادی، مریم و مهدوی‌راد، محمدعلی؛ «بازشناسی اندیشۀ غلو»؛ مطالعات اسلامی؛ دانشکدۀ الهیات و معارف مشهد؛ شمارۀ 78؛ زمستان 1386ش.
قمی مشهدی، محمد؛ تفسیرکنز الدقائق و بحر الغرائب؛ تهران؛ وزارت ارشاد اسلامى؛ 1368ش؛
کاشانی، فتح‌الله؛ تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین؛ تهران؛ کتاب‌فروشى محمد حسن علمى؛ 1336ش.
ــــــــــ، زبدة التفاسیر؛ قم؛ بنیاد معارف اسلامى؛ 1423ق.
کشی، محمدبن عمر؛ اختیار معرفه الرجال؛ مشهد؛ مؤسسۀ نشر دانشگاه مشهد؛ 1409ق.
کلینی، محمد بن یعقوب؛ الکافی(دار الحدیث)؛ قم؛ دارالحدیث؛ 1429ق.
کوفی، ابوالقاسم فرات بن ابراهیم؛ تفسیرفرات الکوفى؛ تهران؛ وزارت ارشاد اسلامی؛ 1410ق.
مجلسی، محمد باقر؛ بحارالأنوار؛ بیروت؛ دار إحیاء التراث العربی؛ 1403ق.
ــــــــــ، مرآة العقول؛ تهران؛ دارالکتب الاسلامیه؛ 1363ش.
مجلۀ حوزه؛ «غلات از دیدگاه شیخ مفید»؛ مجلۀ حوزه، شمارۀ 54، 1371ش.
محمدی فام، فریدون و نبوی، مجید؛ «سیر تطور تاریخی غلو در سه مکتب کلامی کوفه، قم و بغداد»؛ مطالعات تاریخی قرآن و حدیث؛ شمارۀ 65؛ بهار و تابستان 1398ش.
مدرسی طباطبایی، محمد حسین؛ مکتب در فرایند تکامل؛ ترجمه: هاشم ایزد پناه؛ تهران؛ کویر؛ 1389ش.
مشکور، محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد؛ آستان قدس رضوى؛ 1372ش.
مظفر، محمد حسین؛ علم الامام؛ بی‌جا؛ بی‌تا؛ نرم‌افزار علم الکلام.
مفید، محمد بن نعمان؛ مسائل العکبریه؛ بیروت؛ دارالمفید؛ 1414ق.
ــــــــــ، أوائل المقالات فی المذاهب والمختارات؛ قم؛ المؤتمر العالمی للشیخ المفید؛ 1413ق.
ــــــــــ، تصحیح اعتقادات الإمامیة؛ قم؛ المؤتمر العالمی للشیخ المفید؛ 1413ق.
ــــــــــ، المسائل السرویة؛ قم؛ المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید؛ 1413ق.
مؤدب، سیدرضا؛ روش‌های تفسیر قرآن؛ قم؛ انتشارات سمت؛ 1392ش.
الموسوی خوئی، ابوالقاسم؛ معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه؛ قم؛ دفتر آیت‌الله الخوئی؛ 1368ش.
نادم، محمدحسن؛ «علم غیب پیامبر(ص)و امام از نگاه متکلمین و فلاسفه»؛ امامت‌پژوهی؛ دانشگاه ادیان و مذاهب قم؛ شمارۀ 6، بهار و تابستان 1391ش.
نجاشی، احمد بن علی؛ رجال؛ قم؛ مؤسسة النشر الاسلامی؛ 1365ش.
نوبختی، حسین بن موسی؛ فرق الشیعه؛ بیروت؛ دارالاضواء؛ 1404ق.
واسطی بغدادی، احمد بن حسین؛ الرجال؛ قم؛ دار الحدیث؛ 1364ش. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 197 |
||