سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,622
تعداد مقالات71,533
تعداد مشاهده مقاله126,862,183
تعداد دریافت فایل اصل مقاله99,905,010
مشایخ, فرناز, لشکری, حسن. (1402). تحلیل همدیدی ترسالی های شدید و فوق شدید در جنوب ایران. , 55(4), 1-25. doi: 10.22059/jphgr.2024.356775.1007755
فرناز مشایخ; حسن لشکری. "تحلیل همدیدی ترسالی های شدید و فوق شدید در جنوب ایران". , 55, 4, 1402, 1-25. doi: 10.22059/jphgr.2024.356775.1007755
مشایخ, فرناز, لشکری, حسن. (1402). 'تحلیل همدیدی ترسالی های شدید و فوق شدید در جنوب ایران', , 55(4), pp. 1-25. doi: 10.22059/jphgr.2024.356775.1007755
مشایخ, فرناز, لشکری, حسن. تحلیل همدیدی ترسالی های شدید و فوق شدید در جنوب ایران. , 1402; 55(4): 1-25. doi: 10.22059/jphgr.2024.356775.1007755

تحلیل همدیدی ترسالی های شدید و فوق شدید در جنوب ایران

پژوهش های جغرافیای طبیعی
مقاله 1، دوره 55، شماره 4، دی 1402، صفحه 1-25    اصل مقاله (2.69 M)
نوع مقاله: مقاله کامل
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jphgr.2024.356775.1007755
نویسندگان
فرناز مشایخ1؛ حسن لشکری* 2
1گروه آب و هواشناسی، دانشکده جغرافیا، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
چکیده
ترسالی و خشک‌سالی ویژگی جدایی‌ناپذیر هر اقلیمی می‌باشد. ولی در اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک، ترسالی یک فرصت ایده آل برای ترمیم یا جبران کم‌آبی‌های منطقه می‌باشد. بخش جنوبی کشور ایران علیرغم دسترسی به منابع عظیم رطوبتی دریاهای گرم جنوبی، اقلیمی خشک دارد. برای انجام تحقیق، ابتدا داده‌های بارش روزانه تمام ایستگاه‌های سینوپتیک استان‌های جنوبی کشور که در دوره آماری 33 ساله (1986-2019) دارای آمار کامل بوده‌اند، استخراج گردید. سپس با استفاده از شاخص‌های ZCI،ZSI،SPI ترسالی‌ها و خشک‌سالی‌ها شناسایی گردید. در نهایت سال‌هایی که در هر سه شاخص فوق در شرایط ترسالی شدید قرار داشتند، به‌عنوان نمونه انتخاب گردید. در گام بعد داده‌های نم ویژه، باد مداری و نصف‌النهاری، ارتفاع ژئوپتانسیل و امگا برای تمام ترازهای جوی در لایه زیرین و میانی وردسپهر از سایت NCEP/NCAR برای تمام روزهای بارشی دریافت شد. بررسی نقشه‌های ترازهای زیرین وردسپهر (دریا،1000 و 925 هکتوپاسکال) نشان داد که سه سامانه اصلی الگوی لایه زیرین وردسپهر را کنترل می‌کنند. زبانه‌های پرفشارهای سیبری، تبت و مهاجر از سه تا 7 روز قبل از شروع فعالیت بارشی سامانه، با گسترش بر روی آب‌های گرم دریاهای عمان و عرب رطوبت لازم را به درون سامانه سودانی فرا رفت می‌نمایند. در لایه میانی وردسپهر واچرخند عربستان نقش بسیار مهمی در تعیین مسیر ورود سامانه، الگوی گسترش ناوه مدیترانه‌ای و طول دوام فعالیت سامانه بارشی بر روی منطقه ‌ایفا می‌کند
کلیدواژه‌ها
ترسالی‌های شدید؛ همدید؛ کم‌فشار سودان؛ پرفشار عربستان؛ زبانه پرفشار سیبری؛ زبانه پرفشار تبت
مراجع
  1. خوش‌اخلاق، فرامرز. (1376). بررسی الگوهای ماهانة خشک‌سالی و ترسالی در ایران. مجلة تحقیقات جغرافیایی، 12(2)، 136-145.
  2. خوش‌اخلاق، فرامرز؛ عزیزی، قاسم و رحیمی، مجتبی. (1391). الگوهای همدید خشک‌سالی و ترسالی زمستانه در جنوب غرب ایران. نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 12(25)، 57-77.
  3. سلیقه، محمد و صادقی‌نیا، علیرضا. (1389). بررسی تغییرات مکانی پُرفشار جنب حاره در بارش‌های تابستانة نیمة جنوبی ایران. فصل‌نامة جغرافیا و توسعه،8(17)،83-89. DOI: 10.22111/gdij.2010.1135
  4. فرج‌زاده، منوچهر؛ کریمی احمدآباد، مصطفی؛ قائمی، هوشنگ و مباشری، محمدرضا. (1386). چگونگی انتقال رطوبت در بارش زمستانة غرب ایران (مطالعة موردی بارش 3-7 ژانویة 1996). فصل‌نامة مدرس علوم انسانی، 13(۱)، ۱۹۳-217.
  5. کریمی، مصطفی و حیدری، سوسن. (1402). تغییرپذیری و روند تغییرات شدت- گستره ترسالی و خشک‌سالی در ایران. مخاطرات محیط طبیعی، 12(36)، 129-150. DOI:10.22111/jneh.2022.42519.1905
  6. کریمی، مصطفی؛ خوش‌اخلاق، فرامرز؛ بازگیر، سعید و جعفری، مهناز. (1395). نقش گردش وردسپهر زیرین پرفشار عربستان دربارش ایران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی،4(48)،569-587. DOI:10.22059/jphgr.2016.60827
  7. لشکری، حسن. (1381). مسیریابی سیستم‌های کم‌فشار سودانی وارد ایران. علوم انسانی مدرس، 6 (2)، 156-133.
  8. لشکری، حسن و محمدی، زینب. (1394). اثر استقرار پرفشار جنب‌حاره‌ای عربستان بر سامانه‌های بارشی در جنوب و جنوب غرب ایران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 47(1)، 79-94. 10.22059/jphgr.2015.53679 DOI:.
  9. لشکری، حسن و جعفری، مهناز. (1400). الگوهای همدید تعیین‌کننده مسیر حرکت سامانه‌های بارشی با منشاء سودانی. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. ۸ (۱)، ۵۵-۷۸.
  10. محمدی، بختیار و مسعودیان، سید ابوالفضل. (1389). تحلیل همدید بارش‌های سنگین ایران مطالعه موردی: آبان ماه 1373. جغرافیا و توسعه، 8(19)، 47-70. DOI: 10.22111/gdij.2010.1108
  11.  محمدی، زینب.؛ لشکری، حسن. (1397). نقش جابه‌جایی مکانی پُرفشار عربستان و رود باد جنب‌حاره‌ای در الگوهای همدیدی و ترمودینامیکی ترسالی‌های شدید جنوب و جنوب غرب ایران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی. 50(3)، 491-509.  DOI: 10.22059/jphgr.2018.249422.1007165
  12. محمدی، زینب و لشکری، حسن. (1398). تحلیل همدیدی، ترمودینامیکی جابجایی مکانی جت جنب‌حاره‌ای در فعالیت کم‌فشار سودانی (مطالعه موردی ترسالی‌های استان فارس). پژوهش‌های دانش زمین، 35(10)،85-103. DOI: 10.52547/esrj.10.2.85
  13. محمودی، پیمان؛ طاووسی، تقی و کردی تمندانی، صابره. (1401). شناسایی الگوهای ناهنجاری‌های همدیدی منجر به خشک‌سالی‌ها و ترسالی‌های فراگیر ایران. پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، 54(1)، 1-20. DOI: 10.22059/jphgr.2022.267431.1007286
  14. مشایخ، فرناز؛ لشکری، حسن؛ دریاباری، سید جمال‌الدین و رنجبر، محمد. (1401). تحلیل اثرپذیری ناهنجاری‌های بارش در زمان وقوع خشک‌سالی‌های شدید و فوق شدید در جنوب ایران در سه سیکل خورشیدی. فصلنامه جغرافیا، 20(74)، 1-20. http://dor.net/dor/ 20.1001.1.27833739.1401.20.74.1.
  15. Abu Hammad, A. H., Salameh, A. A., & Fallah, R. Q. (2022). Precipitation Variability and Probabilities of Extreme Events in the Eastern Mediterranean Region (Latakia Governorate-Syria as a Case Study). Atmosphere, 13(1), 131. https://doi.org/10.3390/atmos13010131
  16. AghaKouchak, A., Chiang, F., Huning, L. S., Love, C. A., Mallakpour, I., Mazdiyasni, O., ... & Sadegh, M. (2020). Climate extremes and compound hazards in a warming world. Annual Review of Earth and Planetary Sciences, 48, 519-548. https://doi.org/10.1146/annurev-earth-071719-055228
  17. Brommer, D. M., Cerveny, R. S., & Balling Jr, R. C. (2007). Characteristics of long‐duration precipitation events across the United States. Geophysical Research Letters, 34(22). https://doi.org/10.1029/2007GL031808
  18. Christensen, J. H., & Christensen, O. B. (2003). Severe summertime flooding in Europe. Nature, 421(6925), 805-806. https://doi.org/10.1038/421805a
  19. Donat, M. G., Lowry, A. L., Alexander, L. V., O’Gorman, P. A., & Maher, N. (2016). More extreme precipitation in the world’s dry and wet regions. Nature Climate Change, 6(5), 508-513. https://doi.org/10.1038/nclimate2941
  20. El-Fandy, M. G., (1950). Effects of topography and other factors on the movement of lows in the Middle East and Sudan. Bulletin of the American Meteorological Society, 31(10), 375-381. https://doi.org/10.1175/1520-0477-31.10.375
  21. El-Fandy, M. G., (1952). Forecasting thunder-storms in the Red Sea. Bulletin of the American Meteorological Society, 33(8), 332-338. https://doi.org/10.1175/1520-0477-33.8.332
  22. Farajzadeh Asl M, Karimi Ahmadabad M, Ghaemi H, Mobasheri M R. (2009). Mechanism of Water Vapor Transport in Winter Rainfall Over the West of Iran (A Case Study: 1-7 January 1996). MJSP 13 (1),193-217. [In Persian].
  23.  Golian, S., Javadian, M., & Behrangi, A. (2019). On the use of satellite, gauge, and reanalysis precipitation products for drought studies. Environmental Research Letters, 14(7), 075005. DOI: 10.1088/1748-9326/ab2203
  24. Gu, L., Pallardy, S. G., Yang, B., Hosman, K. P., Mao, J., Ricciuto, D., ... & Sun, Y. (2016). Testing a land model in ecosystem functional space via a comparison of observed and modeled ecosystem flux responses to precipitation regimes and associated stresses in a Central US forest. Journal of Geophysical Research: Biogeosciences, 121(7), 1884-1902. https://doi.org/10.1002/2015JG003302
  25. Hou, A. Y., Kakar, R. K., Neeck, S., Azarbarzin, A. A., Kummerow, C. D., Kojima, M., ... & Iguchi, T. (2014). The global precipitation measurement mission. Bulletin of the American meteorological Society, 95(5), 701-722. https://doi.org/10.1175/BAMS-D-13-00164.1
  26. IPCC, 2021. Summary for policymakers. In Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, V. Masson-Delmotte, P. Zhai, and A. Pirani, et al., eds. (Cambridge University Press), pp. 1–41. doi:10.1017/9781009157896.001
  27. IPCC, C. C. (2007). The physical science basis. Contribution of working group I to the fourth assessment report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 996(2007), 113-119.
  28. IPCC. (2021). Masson-Delmotte, V., Zhai, P., Pirani, A., Connors, S. L., Péan, C., Berger, S., ... & Zhou, B. (2021). Climate change 2021: the physical science basis. Contribution of working group I to the sixth assessment report of the intergovernmental panel on climate change, 2. doi:10.1017/9781009157896.
  29. Jung, I. W., Bae, D. H., & Kim, G. (2011). Recent trends of mean and extreme precipitation in Korea. International journal of climatology, 31(3), 359-370. https://doi.org/10.1002/joc.2068
  30. Karimi, M., & Heidari, S. (2023). Variability and trend of changes in the severity-area of drought and wet in Iran. Journal of Natural Environmental Hazards, 12(36), 129-150. [In Persian].
  31. Karimi, M., Khoshakhlagh, F., Bazgir, S., & Jafari, M. (2016). The influence of lower tropospheric circulation of Arabian high pressure on Iran precipitation. Physical Geography Research, 48(4), 569-587. doi: 10.22059/jphgr.2016.60827 [In Persian].
  32. Kazemzadeh, M., Hashemi, H., Jamali, S., Uvo, C. B., Berndtsson, R., & Huffman, G. J. (2021). Linear and Nonlinear Trend Analyzes in Global Satellite‐Based Precipitation, 1998–2017. Earth's Future, 9(4), e2020EF001835. https://doi.org/10.1029/2020EF001835
  33. Khushakhlaq, F., Azizi, Q., Rahimi, M. (2011). Coexistence patterns of drought and winter drought in southwest Iran, Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 12(25), 57-77. [In Persian].
  34. Kidd, C., & Huffman, G. (2011). Global precipitation measurement. Meteorological Applications, 18(3), 334-353. https://doi.org/10.1002/met.284
  35. Lader, R., Walsh, J. E., Bhatt, U. S., & Bieniek, P. A. (2017). Projections of twenty-first-century climate extremes for Alaska via dynamical downscaling and quantile mapping. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 56(9), 2393-2409. https://doi.org/10.1175/JAMC-D-16-0415.1
  36. Lashkari, H., Matkan, A., Azadi, M., & Mohamadi, Z. (2018). Synoptic patterns lead to premature precipitation in the South and South West of Iran during the period (1979-2015). Geography and Planning, 22(64), 247-266. [In Persian].
  37. Lashkari, H., Mohammadi, Z., & Jafari, M. (2020). Investigation on dynamical structure and moisture sources of heavy precipitation in south and south-west of Iran. Arabian Journal of Geosciences, 13(21), 1140. https://doi.org/10.1007/s12517-020-06097-w
  38. Li, J., Yu, R., Yuan, W., & Chen, H. (2011). Changes in duration-related characteristics of late-summer precipitation over eastern China in the past 40 years. Journal of Climate, 24(21), 5683-5690. https://doi.org/10.1175/JCLI-D-11-00009.1
  39. Liu, B., Xu, M., Henderson, M., & Qi, Y. (2005). Observed trends of precipitation amount, frequency, and intensity in China, 1960–2000. Journal of Geophysical Research: Atmospheres, 110(D8). https://doi.org/10.1175/JCLI-D-11-00009.1
  40. Longobardi, A., & Villani, P. (2010). Trend analysis of annual and seasonal rainfall time series in the Mediterranean area. International journal of Climatology, 30(10), 1538-1546. https://doi.org/10.1002/joc.2001
  41. Mahmoudi, P., Tavousi, T., & Kordi Tamandani, S. (2022). Identifying patterns of Synoptic Anomalies Resulting in Pervasive Droughts and Wet periods in Iran. Physical Geography Research, 54(1), 1-20. doi: 10.22059/jphgr.2022.267431.1007286. [In Persian].
  42. Mashayekh, F. A. R. N. A. Z., Lashkari, H., Daryabary, S. J., & Ranjbar, M. (2022). Analysis of the effect of precipitation anomalies during the occurrence of severe wet in southern Iran in the last three solar cycles. Physical Geography Quarterly, 15(57), 1-16. http://dor.net/dor/ 20.1001.1.27833739.1401.20.74.1.1 [In Persian].
  43. Mohammadi, B., & Masoudian, S. (2010). Synoptic analysis of heavy precipitation events in Iran. Geography and Development, 8(19), 47-70. DOI: 10.22111/gdij.2010.1108 [In Persian].
  44. Mohammadi, Z., & Lashkari, H. (2018). Effects of spatial movement of Arabia subtropical high pressure and subtropical jet on synoptic and thermodynamic patterns of intense wet years in the south and south west Iran. Physical Geography Research Quarterly, 50(3), 491-509. [In Persian].
  45. Mohammadi, Z., & Lashkari, H. (2019),Synoptic and thermodynamic analysis of spatial movement of sub-tropical jet stream in Sudan low activity (case study: wet years in Fars Province, Iran). Researches in Earth Sciences, 10(2), 85-103. [In Persian].
  46. Mohammadi, Z., Lashkari, H., & Mohammadi, M. S. (2021), Synoptic analysis and core situations of Arabian anticyclone in shortest period precipitation in the south and southwest of Iran. Arabian Journal of Geosciences, 14(12), 1-18. https://doi.org/10.1007/s12517-021-07572-8
  47. Ogolo, E. O., & Matthew, O. J. (2022). Spatial and temporal analysis of observed trends in extreme precipitation events in different climatic zones of Nigeria. Theoretical and Applied Climatology, 148(3), 1335-1351. https://doi.org/10.1007/s00704-022-04006-7
  48. Pattnaik, S. (2023). Climate Change and Extreme Weather Events. In Impact of Climate Change on Livestock Health and Production (pp. 43-52). CRC Press.
  49. Prein, A. F., Liu, C., Ikeda, K., Trier, S. B., Rasmussen, R. M., Holland, G. J., & Clark, M. P. (2017a). Increased rainfall volume from future convective storms in the US. Nature Climate Change, 7(12), 880-884. https://doi.org/10.1038/s41558-017-0007-7
  50. Prein, A. F., Rasmussen, R. M., Ikeda, K., Liu, C., Clark, M. P., & Holland, G. J. (2017b). The future intensification of hourly precipitation extremes. Nature climate change, 7(1), 48-52. https://doi.org/10.1038/nclimate3168
  51. Saligeh, M., & sadegineia, A. (2010). Investigation Subtropical High Pressure Spatial Variations in Summer Rainfalls of the Southern Half of Iran. Geography and Development, 8(17), 83-98. doi: 10.22111/gdij.2010.1135 [In Persian].
  52. Taylor, K. E., Stouffer, R. J., & Meehl, G. A. (2012). An overview of CMIP5 and the experiment design. Bulletin of the American meteorological Society, 93(4), 485-498. https://doi.org/10.1175/BAMS-D-11-00094.1
  53. Trenberth, K. E. (2011). Changes in precipitation with climate change. Climate research, 47(1-2), 123-138. https://doi.org/10.3354/cr00953
  54. Trenberth, K. E., Dai, A., Rasmussen, R. M., & Parsons, D. B. (2003). The changing character of precipitation. Bulletin of the American Meteorological Society, 84(9), 1205-1218. https://doi.org/10.1175/BAMS-84-9-1205
  55. Treydte, K. S., Schleser, G. H., Helle, G., Frank, D. C., Winiger, M., Haug, G. H., & Esper, J. (2006). The twentieth century was the wettest period in northern Pakistan over the past millennium. Nature, 440(7088), 1179-1182. https://doi.org/10.1038/nature04743
  56. Vincent, L. A., Peterson, T. C., Barros, V. R., Marino, M. B., Rusticucci, M., Carrasco, G., ... & Karoly, D. (2005). Observed trends in indices of daily temperature extremes in South America 1960–2000. Journal of climate, 18(23), 5011-5023. https://doi.org/10.1175/JCLI3589.1
  57. Wang, B., Li, X., Huang, Y., & Zhai, G. (2016). Decadal trends of the annual amplitude of global precipitation. Atmospheric Science Letters, 17(1), 96-101. https://doi.org/10.1002/asl.631
  58. Westra, S., Alexander, L. V., & Zwiers, F. W. (2013). Global increasing trends in annual maximum daily precipitation. Journal of climate, 26(11), 3904-3918. https://doi.org/10.1175/JCLI-D-12-00502.1
  59. Wu, X., Hao, Z., Tang, Q., Singh, V. P., Zhang, X., & Hao, F. (2021). Projected increase in compound dry and hot events over global land areas. International Journal of Climatology, 41(1), 393-403. https://doi.org/10.1002/joc.6626
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 366
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 346





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب