تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,114,314 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,218,114 |
شناسایی مراجع کلیدی و گرایشهای جهانی در حوزه شفافیت: تحلیل علمسنجی تولیدات علمی دهه اخیر | ||
مدیریت دولتی | ||
دوره 15، شماره 4، 1402، صفحه 766-781 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jipa.2023.363888.3376 | ||
نویسندگان | ||
یوسف عابدی1؛ نادر نقشینه* 2؛ محمدرضا وصفی3 | ||
1دانشجوی دکتری، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
3استادیار، گروه علم اطلاعات و دانششناسی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: شفافیت مفهومی میانرشتهای است که تبلور آن در زمینههای متعدد مدیریتی مانند حکمرانی، اقتصاد، سلامت، حقوق، رسانه و حتی نهادهای مذهبی مشهود است. بررسی ساختار دانش، تحولات و گرایشهای جاری حوزه شفافیت، حاکی از تغییر رویکردهای اطلاعاتمحور (متمرکز بر دسترسپذیرسازی و افشای اطلاعات) بهسمت رویکردهای نوظهور شفافیت اجتماعی است. هدف از این پژوهش، شناسایی مراجع کلیدی و گرایشهای جهانی پدیده شفافیت در سطح بینالمللی است. از این رو، روندهای شکلگرفته در انتشار و استناد، بازیگران اصلی در سطح کشورها و سازمانها، محملهای رسانهای سرآمد، شامل ناشران و مجلهها و جبهههای پژوهشی مطرح و نوظهور، بر اساس موضوعات و واژگان کلیدی در حوزه شفافیت شناسایی شدند. روش: برای استخراج تولیدات علمی مرتبط، از مجموعه هسته وب آو ساینس، مشتمل بر پایگاههای داده و نمایهنامههای استنادی علوم اجتماعی و انسانی در مجلهها، همایشها و کتابها استفاده شده است. جستوجو بر اساس ترکیب عنوان آثار، کلیدواژههای پدیدآورندگان و کلیدواژههای افزوده خودکار با پالایش زمینه پژوهشی اقتصاد، در فاصله سالهای ۲۰۱۳ تا پایان ۲۰۲۲ میلادی بوده است. پردازش، تحلیل و مصورسازی اطلاعات، بر اساس اصول و مفاهیم و تکنیکهای علمسنجی انجام شده است. برای اطلاعات کتابشناختی، محتوایی و استنادی تولیدات علمی، از پایگاه کلریویت و برای اطلاعات مجلههای علمی، از پایگاه جیسیآر استفاده شده است. ترسیم روابط استنادی، خوشهبندی واژگان کلیدی و ترسیم شبکههای همآیندی با نرمافزار ویاواس ویوئر صورت گرفت و در محاسبات همرخدادی، از روش تمامشماری با رعایت حد آستانه استفاده شده است. یافتهها: تحلیل 1,163 برونداد علمی نمایه شده در حوزه شفافیت، نشاندهنده روندی پویا با میزان رشد متوسط سالانه 38/9 درصد تولید و 27/40 درصد استناد است که میزان تولید آثار این حوزه، در سال آخر، از دو برابر میانگین عبور کرده است. جایگاه کشورهای مشارکتکننده بر اساس سهم تولید، اندازه و قدمت استنادهای دریافتی ارزیابی شد تا رفتار رقابتی آنها رصد شود. دانشگاه لندن، دفتر ملی پژوهشهای اقتصادی، سیستم دانشگاه کالیفرنیا، بانک مرکزی اروپا و اتحادیه دانشگاههای تحقیقاتی فرانسه، بهعنوان فعالترین سازمانها در حوزه شفافیت شناسایی شدند. در این مجموعه، 30 درصد از آثار در 5 درصد از مجلهها منتشر شده است که برترین مجلههای آن ـ همچون برترین ناشران ـ معرفی شده است. محورهای موضوعی کلیدی، در سه سطح حوزههای موضوعی تولیدی، دستههای موضوعی میانی و ریزموضوعات استنادی استخراج شدند. ده ریزموضوع استنادی برتر، بهترتیب عبارتاند از: سیاست پولی، حاکمیت شرکتی، رشد اقتصادی، قیمتگذاری، همکاری، انتخابات، مدیریت دولتی، ارزیابی فناوری سلامت، مقابله با انحصار و مسئولیت اجتماعی شرکتی. در نهایت، مجموع 145 کلیدواژه همرخداد، در 5 خوشه دستهبندی و گرایش کشورهای برتر (آمریکا، انگلستان، آلمان، چین، فرانسه، هلند و کانادا) در این مفاهیم مقایسه شده است. نتیجهگیری: بررسی وضعیت تولید کشورها، پویایی رتبهبندی مشارکت در تولیدات، حجم و قدمت استنادهای دریافتی و همچنین، گرایشهای خاص موضوعی هر کشور، نشاندهنده اهمیت برنامهریزی ملی برای توفیق در مدیریت شفافیت است. در مسیر توسعه علمی، شناسایی مراجع کلیدی شفافیت، زمینه بهرهوری در پیشبرد پژوهشها و تعامل با سرآمدان شفافیت را فراهم میسازد و آشنایی با گرایشهای جاری این حوزه، تسهیلگر تلاش در مسیرهای آیندهدار است. ترکیب سازمانهای برتر شناساییشده از سازمانهای دانشگاهی، غیرانتفاعی و فراملی، نشان میدهد که توفیق در حوزه شفافیت، مستلزم تنظیمگری برای توسعه متوازن دانشگاه، بازار و صنعت است. ساختار دانش حوزه شفافیت، ضرورت توجه به ذینفعان گسترده، اعم از اشخاص حقوقی و حقیقی در مقام سیاستگذار، مدیر کسبوکار و پژوهشگر را در اکوسیستم شفافیت نشان میدهد. محورهای موضوعی مشترک فراگیر و محورهای بومی وابسته به هر کشور نیز، سرنخهایی برای تدوین برنامههای پژوهشی در اختیار ما قرار میدهد تا بتوانیم همسو با شناخت در سطح جهانی، برای حل مسائل اولویتدار خود اقدام کنیم. | ||
کلیدواژهها | ||
ساختار دانش؛ شفافیت؛ شفافیت اطلاعاتی؛ شفافیت اجتماعی؛ علمسنجی | ||
مراجع | ||
احسانی، محمدعلی؛ فرزین وش، اسدالله؛ الهی، ناصر و ایزدی، رضا (1398). استخراج شفافیت بهینه بانک مرکزی جهت کاهش تلاطم در بازارهای مالی: مطالعه موردی منتخبی از کشورهای عضو سازمان همکاریهای اسلامی. دوفصلنامۀ علمی مطالعات و سیاستهای اقتصادی. 6 (1)، 3 ـ 28.
الماسی، مجید (1402). شفافیت حکمرانی؛ حکمرانی شفاف: مجموعهای در باب مفهوم، ابعاد و اقتضائات شفافیت در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی ایران. تهران: جهاد دانشگاهی.
انصاریپور، مهدی؛ طبرسا، غلامعلی و پورعزت، علیاصغر (1401). گرایشهای موضوعی در حوزه سوتزنی: مطالعه تطبیقی تولیدات علمی کشورهای شاخص. پژوهشنامه علمسنجی، 8 (2)، 149-180.
جمالی، قاسمعلی؛ نرگسیان، عباس و پیراننژاد، علی (1396). ارزیابی وضعیت شفافیت پورتال سازمانهای دولتی: مطالعه موردی وزارتخانههای ایران. مدیریت دولتی، 9 (1)، 61 ـ 84.
صادقی جقه، سعید (1397). شفافیت، نظارت و کارآمدی. فصلنامه مطالعات راهبردی، 21 (82)، 7 ـ 34.
فرشید، راضیه؛ عابدی، یوسف؛ جعفری، سمیه (1401). ریزدادهها و کاربرد آن در حوزههای علمی مختلف: مطالعه علمسنجی. پژوهشنامه علمسنجی، 8 (15)، 255 ـ 281.
نرگسیان، عباس؛ جمالی، قاسمعلی؛ هراتی، مسعود و آذری، حسین (1397). بررسی ارتباط فساد و اعتماد در رابطه بین شفافیت و رضایت شهروندان. مدیریت دولتی. 10 (2)، 298 ـ 310.
وزیری، اسماعیل؛ نقشینه، نادر و نوروزی چاکلی، عبدالرضا (1397). اشتراکگذاری دادههای پژوهشی: یک مطالعه علمسنجی. پژوهشنامه علمسنجی، 4 (1)، 1 ـ 16.
وصفی، محمدرضا؛ جعفری، سمیه؛ عابدی، یوسف؛ راهجو، آمنه؛ اندایش، سیفالله؛ فیضالهی، یاسر (1399). پژوهش در علوم اطلاعات و دانش شناسی: بینش، دانش، روش و گزارش. تهران: چاپار.
References Aguilar-Gomez, S., Dwyer, H., Graff Zivin, J. & Neidell, M. (2022). This is air: The “nonhealth” effects of air pollution. Annual Review of Resource Economics, 14, 403-425. Almasi, M. (2023). Governance Transparency; Transparent Governance: a collection on the concept, dimensions, and implications of transparency in the governance system of the Islamic republic of Iran. Tehran: Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR). (in Persian) Ansaripour, M., Tabarsa, G. & Pourezzat, A. (2022). Thematic Attitudes Towards WhistleBlowing: A Comparative Study of Scientific Productions in Leading Countries. Scientometrics Research Journal, 8 (2), 149-180. (in Persian) Bouzarjomehri, H., Sari, A. A., Jafari-Pooyan, E., Herandi, Y. & Salari, J. M. (2019). Pns115 Barriers to Transparency Improvement of Hospitals Performance: A Qualitative Study in Iran. Value in Health, 22, S780-S781. Chen, J. & Miraldo, M. (2022). The impact of hospital price and quality transparency tools on healthcare spending: a systematic review. Health Economics Review, 12(1), 1-12. Chisazn, E., Noravesh, I. & Momeni, M. (2019). Providing a Model for Information Disclosure and Transparency of Iranian Banks. Journal of Money and Economy, 14(1), 101-132. Ehsani, M., Farzinvash, A., Elahi, N. & Izadi, R. (2019). Derivation of Optimal Central Bank Transparency for Minimizing the Financial Market Volatility: A Case Study of the Selected States of Organization of Islamic Cooperation. The Journal of Economic Studies and Policies, 6(1), 3-28. (in Persian) Farshid, R., Abedi, Y. & Jafari, S. (2022). Small-Data and Its Application among Various Scientific Areas: A Scientometric Study. Scientometrics Research Journal, 8 (1), 255-281. (in Persian) Fenster, M. (2010). Seeing the State: Transparency as Metaphor. Administrative Law Review, 62(3), 617–672. Flyverbom, M. & Albu, O. B. (2017). Transparency. In C. R. Scott, L. Lewis, J. R. Barker, J. Keyton, T. Kuhn & P. K. Turner (Eds.), The International Encyclopedia of Organizational Communication (Vol. 4, pp. 2427-2435). Wiley. The Wiley Blackwell-ICA international Encyclopedias of Communication. Gootjes, B. & de Haan, J. (2022). Do fiscal rules need budget transparency to be effective? European Journal of Political Economy, 75, 102210. Hansen, S., McMahon, M. & Prat, A. (2018). Transparency and deliberation within the FOMC: A computational linguistics approach. The Quarterly Journal of Economics, 133(2), 801-870. Jamali, G., Nargesian, A. & Pirannejad, A. (2017). Evaluation of Transparency of Governmental Portals: Ministries of Iran. Journal of Public Administration, 9(1), 61-84. (in Persian) Montes, G. C. & da Cunha Lima, L. L. (2018). Effects of fiscal transparency on inflation and inflation expectations: Empirical evidence from developed and developing countries. The Quarterly Review of Economics and Finance, 70, 26-37. Nargesian, A., Jamali, G., Harati, M. & Azari, H. (2018). Investigating the Relationship between Corruption and Trust Related to Transparency and Citizen Satisfaction. Journal of Public Administration, 10(2), 289-310. (in Persian) Oliver, R. W. (2004). What is transparency? New York: McGraw-Hill. Sadeqi Jaqeh, S. (2019). Transparency, Supervision and Efficiency. Strategic Studies Quarterly, 21(82), 7-34. (in Persian) Sol, D. A. D. (2013). The institutional, economic and social determinants of local government transparency. Journal of economic policy reform, 16(1), 90-107. Vasfi, M. R., Jafari, S., Abedi, Y., Rahjou, A., Andayesh, S. & Feyzollahi, Y. (2020). Research in Library and Information Science: Insights, Knowledge, Methods and Reports. Tehran: Chapar. (in Persian) Vaziri, E., Naghshineh, N. & Noroozi chakoli, A. (2018). A scientometric study of data sharing literature. Scientometrics Research Journal, 4 (1), 1-16. (in Persian) Williams, A. (2015). A global index of information transparency and accountability. Journal of Comparative Economics, 43(3), 804-824. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 208 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 250 |