پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,572 |
| تعداد مقالات | 71,005 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,494,054 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,754,600 |
بازتاب و کاربرد مضامین شعری در منابع تاریخ دوره صفویه | ||
| پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی | ||
| دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 81-101 اصل مقاله (495.82 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhic.2024.367434.654444 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالله متولی1؛ زهرا رجبی2؛ محمد حسن بیگی* 1 | ||
| 1گروه تاریخ دانشگاه اراک | ||
| 2گروه ادبیات دانشگاه اراک | ||
| چکیده | ||
| حکومت صفویه در تاریخ ایران بعد از اسلام به‌سبب ایجاد وحدت سیاسی در قلمرو جغرافیایی ایران و تکیه بر مذهب شیعه از نظر سیاسی و مذهبی جایگاه ویژه‌ای دارد. این دو شاخص از نتایج برخورد شاهان صفوی با عناصر نافرمان داخلی و دشمنان ناهمگون خارجی بود. منابع تاریخی عصر صفوی، بازتاب‌دهندۀ این برخوردها و جنگ‌هاست؛ اما از آنجا که رویدادهای کوچک و بزرگ آن از صافی شخصیت مورخانی عبور کرده که ذهنی تاریخی و قلبی ادبی داشته‌اند، بیشتر این منابع آیینه‌ای نیستند که واقعیت را همان‌گونه که هست، منعکس کرده باشند. به‌سخنی دیگر، به‌سبب اینکه «چه گفتن» و «چگونه گفتن» برای بیشتر مورخان این عصر به‌یک میزان اهمیت داشته است؛ حاصل این فرایند، تولید متونی است که به‌لحاظ محتوا، تاریخی و از حیث شکل یا فرم ادبی هستند. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیل داده‌های بخشی از منابع این دوره، درصدد پاسخ‌گوئی به این پرسش است که چگونه تاریخ و شعر در تلفیق با یکدیگر انتقال‌دهندة روایت‌های تاریخی شده‌اند؟ نتایج پژوهش نشان داده است که کاربرد وسیع شعر در متون تاریخی این دوره به‌دلایلی چون جذابیت و اثرگذاری بیشتر، پیروی از میراث سنت تاریخ‌نویسی عصر مغول و پیش از آن، به‌ویژه به‌شیوة تحصیل مورخان این دوره برمی‌گردد که نخست با سنت‌های ادبی آشنا شده و سپس به تألیف منابع تاریخی روی آورده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ازبک؛ صفویه؛ عثمانی؛ متون تاریخی؛ نثر؛ نظم | ||
| مراجع | ||
|
افوشته‌ای نطنزی (1373). نقاوه الاثار فی ذکرالاخیار در تاریخ صفویه. چاپ دوم. تصحیح احسان اشراقی. تهران: علمی و فرهنگی.
امینی هروی، امیر صدرالدین ابراهیم (1383). فتوحات شاهی(تاریخ صفویه از آغاز تا سال 920ق). تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ثابتیان، ذبیح (1343). اسناد و نامه‌های تاریخی و اجتماعی دوره صفویه. تهران: ابن سینا.
جنابدی، میرزا بیگ (1378). روضه الصفویه. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: موقوفات دکتر محمود افشار.
حسینی قمی، قاضی احمد (1383). خلاصة التواریخ. تصحیح احسان اشراقی. 2جلد. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
خواند میر، امیر محمود (1370). ایران در روزگار شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی. تصحیح غلامرضا مجد طباطبایی. تهران: موقوفات افشار.
روملو، حسن بیگ (1384). احسن اتواریخ. تصحیح عبدالحسین نوایی. 3جلد. تهران: اساطیر.
شاه اسماعیل صفوی (1347). به‌اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
شاه تهماسب صفوی (1350). مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی. به‌اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
شاه عباس (1366). به‌کوشش عبدالحسین نوایی. 3جلد. چاپ دوم. تهران: زرین.
شیرازی، عبدی بیگ (1369). تکمله الاخبار(تاریخ صفویه از آغاز تا978ق). تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: نشر نی.
صفا، ذبیح الله صفا (1371). تاریخ ادبیات در ایران. جلد 5/1. چاپ دوازدهم. تهران: فردوس.
صفت گل، منصور (1388). تاریخ نویسی در ایران عصر صفوی سال‌های ۱۱۴۸ - ۱۰۳۸ مراحل و گونه شناسی. مجله پژوهش‌های علوم تاریخی، ۶۵– ۸۴.
عالم آرای شاه اسماعیل (1384). تصحیح اصغر منظر قائم. چاپ دوم. تهران: علمی و فرهنگی.
قبادالحسینی، خورشاه بن (1379). تاریخ ایلچی نظام شاه. تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
قزوینی، ابوالحسن (1367). فواید الصفویه. تصحیح مریم میراحمدی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
منجم، ملا جلال (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال. به‌کوشش سیف الله وحید نیا. انتشارات وحید.
منشی قزوینی، بوداق (1378). جواهرالاخبار. تصحیح محسن بهرام نژاد. تهران: میراث مکتوب.
منشی، اسکندر بیک (1377). تاریخ عالم آرای عباسی. تصحیح محمد اسماعیل رضوانی. 3جلد. تهران: دنیای کتاب.
موسوی فندرسکی، سید ابوطالب (1388). تحفه العالم در ذکر پادشاهی شاه سلطان حسین. تصحیح رسول جعفریان. تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی.
نجفی‌نژاد، سعید و مطهری، حمید (1396). تاملی بر تاریخ نگاری درباری عصر صفوی مطالعه موردی کتاب تکمله الاخبار. مجله پژوهشنامه تاریخ، ۱۲ (۴۶)، ۱۱۵- ۱۳۴.
واله قزوینی، محمد یوسف (1382). خلد برین(ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم). تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وحید قزوینی، میرزا محمد طاهر (1383). تاریخ جهان ارای عباسی. تصحیح سعید میر محمد صادق. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میرزایی وریا (1401). روایت جنگ در تاریخ نگاری عصر صفوی. مجله مطالعات تاریخی جنگ، ۵ (۴)، ۲۹– ۵۰. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 142 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 219 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب