تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,520,782 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,780,303 |
حکمت عملی و نظریههای ترکیب اجتماعی | ||
فصلنامه علمی نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان | ||
دوره 14، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 67-84 اصل مقاله (621.12 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.368742.1672 | ||
نویسنده | ||
هادی موسوی* | ||
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران. | ||
چکیده | ||
دانش اجتماعی که در دوره اسلامی شکل گرفته، در بخش مهمی از خود، تحت عنوان حکمت عملی شناخته شده است، آن نظامی از دانش که قانونها، نظریات و مفاهیم ویژهای برای شناخت اجتماعی فراهم ساخته است. شناخت این عناصر میتواند مسیر فهم زبان این دانش باشد. از جمله این نظریات، تفاسیر متعدد از اصلی است تحت عنوان «ترکیب» که با نظریههای مختلفی تفسیر شده است. ترکیب بهعنوان اصلی متافیزیکی توانایی تفسیر اجزاء و عناصر مختلف طبیعیاتی و مابعدطبیعی را داراست. نمونهای از این ترکیبها در جهان انسان تحت عنوان جامعه شکل میگیرد. در این راستا با یک نگاه تحلیلی-تاریخی فرایند شکلگیری تفاسیر مختلف از نظریه ترکیب در خصوص واقعیت اجتماعی را بازخوانی کردهایم و در نهایت دیدگاهی ابداعی در تبیین چیستیِ جامعه با استفاده از ترکیب اتحادی ماده و صورت در حکمت نظری و ترکیب انضمامی ماده و صورت در حکمت عملی ارائه شده است. در نتیجه ترکیب انضمامی آن، تفسیری از اصل ترکیب خواهد بود که تبیین هویت جامعه را عهدهدار میشود. در یک توسعه نظری دیگر که با نظریه اعتباریات علامه طباطبایی در تبیین هویات اجتماعی پدید آمده، ترکیب انضمامی پیوند ویژهای با اعتباریات برقرار میکند. در نهایت، آن نظام عامی که بتواند مفاهیم و نظریات علوم اجتماعی دوره اسلامی را بیان کند، حکمت عملی آن دوره خواهد بود. | ||
کلیدواژهها | ||
ترکیب انضمامی؛ حکمت عملی؛ دانش اجتماعی؛ فلسفه اجتماع؛ ماده و صورت؛ نظریههای ترکیب | ||
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
مراجع | ||
ابن مسکویه (1371). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، سوریة: دار مکتبة الحیاة.
پیرسون، کریستوفر (1380). معنای مدرنیت. تهران: کویر.
پارسانیا، حمید (1391). جهانهای اجتماعی، تهران: فردا.
دورکیم، امیل (1359). قواعد روش جامعهشناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: کتابسرای بابل.
حسنی، سید حمیدرضا؛ موسوی، هادی (1395)، انسانکنششناسی پوزیتیویستی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسنی، سید حمیدرضا؛ موسوی، هادی (1397)، انسانکنششناسی صدرایی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
حسنی، سید حمیدرضا؛ موسوی، هادی (1398) جایگاهشناسی حکمت عملی (در جستجوی علوم انسانی)، تهران: سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طباطبایی، سید محمدحسین (2007)، مجموعة الرسائل العلامة الطباطبایی، مصحح صباح ربیعی، قم: باقیات.
طباطبایی، سید محمدحسین(1387الف) مجموعه رسائل علامه طباطبائى، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدحسین (1387ب) اصول فلسفه رئالیسم، قم: بوستان کتاب.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1360ش). اخلاق ناصری، تصحیح: مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
عابدینی، جواد (1399). سرل و علوم انسانی؛ تحلیل فلسفی واقعیت اجتماعی از دیدگاه جان سرل و پیامدهای آن برای علوم انسانی، قم: حوزه و دانشگاه.
عبودیت، عبدالرسول (1385)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی ج1، تهران: سمت.
عبودیت، عبدالرسول (1386)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی ج2، تهران: سمت.
گیدنز، آنتونی (1384). مسائل محوری در نظریه اجتماعی کنش، ساختار و تناقض در تحلیل اجتماعی. تهران: سُعاد.
گیدنز، آنتونی (1396). ساخت جامعه. تهران: نشر علم.
ملاصدرا (م1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
Searle، John R. (1995). The Construction of Social Reality, New York: The free press | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 301 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 303 |