پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,239 |
| تعداد مقالات | 67,849 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,372,439 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,135,639 |
واکاوی در ابعاد و جنبه‌های روان‌شناختی اجتماعی آرا و اندیشۀ فارابی | ||
| فصلنامه علمی نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان | ||
| دوره 13، شماره 4، دی 1402، صفحه 91-113 اصل مقاله (1.54 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jstmt.2023.363360.1638 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا محسنی تبریزی* 1؛ غلامحسین روحی2؛ سید عابدین بزرگی3 | ||
| 1استاد گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 3استادیار گروه فلسفه، دانشگاه بین المللی اهل بیت (ع)، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مقالۀ حاضر با مرور منابع موجود در باب آرا و احوال فارابی و با استعانت از آثار باقی‌مانده از این فیلسوف اسلامی می‌کوشد تا با استفاده از روش تفسیر متن و تحلیل مضمون، آن موضوعات، مباحث و مفاهیمی را که واجد معانی و دارای مضامین روان‌شناختی اجتماعی هستند، اکتشاف و تحلیل کند. براین‌اساس، داده‌ها از متون (texts) مورد نظر جمع‌آوری شده و سپس با استفاده از شیوۀ کدگذاری اشتراوس تنظیم و مرتب شده‌اند. در مرحلۀ کدگذاری باز، 113 مفهوم از داده‌ها در شکل جملات، عبارات، کلمات و مفاهیم اکتشاف و براساس واحدهای معنایی دسته‌بندی و متعلقات و مفاهیم در شکل کد به آن‌ها ضمیمه شد. در مرحلۀ کدگذاری محوری بدواً 26 مضمون در شکل طبقات و مقولات براساس داده‌های مأخوذ از کدگذاری باز شناسایی و صورت‌بندی شد و سپس با پالایش و تفکیک آن‌ها به ده مضمون در هیئت مقولات و طبقات اصلی به انضمام مقولات فرعی‌تر تقلیل یافت. در کدگذاری گزینشی، ارتباطات میان مقولات و طبقات و مقولات فرعی‌تر تعیین و مشخص شد. مقولات ده‌گانۀ به‌دست‌آمده از تفسیر متون و تحلیل مضمون عبارت‌اند از: علم مدنی یا علم رفتار، ماهیت و طبیعت آدمی، اصالت فرد و اصالت جامعه، مدنی‌الطبع‌بودن انسان و نیاز به زندگی تعاونی، همانندی جامعه و ارگانیسم، انواع اجتماعات و انواع جامعه، تأثیرات گروه بر فرد و نقش اجتماعی‌کننده و تربیتی جامعه، بی‌هنجاری و انحراف، عوامل محافظت‌کننده و خطرآفرین رفتار، و رهبری و ویژگی‌های رهبر. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جامعۀ سالم؛ روان‌شناسی اجتماعی؛ رهبری؛ علم مدنی؛ فارابی؛ فضیلت؛ ماهیت اجتماعی انسان | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Social Psychological Aspects of Farabi’s Thoughts: A Thematic Analysis | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Alireza Mohseni Tabrizi1؛ Gholamhosein Rohi2؛ Seyed Abedin Bozorgi3 | ||
| 1Professor, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy, University of Qom, Qom, Iran. | ||
| 3Assistant Professor of the Philosophy Department of Ahl al-Bayt International University. Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Although Farabi did not explicitly identify himself as a social psychologist, thematic analysis and interpretation of his writings and works reveal an obvious similarity and synonymy between certain of his points of view, connotations, and departure points and those found in social psychological contexts. With this in mind, the primary objective of this article is to unveil those concealed facets of Farabi's idea and thought that, in a social psychological sense, contrast and resemble other such ideas and thoughts. We utilized a combination of thematic analysis and technical analysis of triangulation in order to achieve this objective. The information was collected from a vast array of credible sources, including six books authored by Farabi and articles and commentary pertaining to his ideas and works. The data's validity was validated in accordance with the standards suggested by Lingen and Goba. The methodology employed for data processing and interpretation was Strauss's three-stage data coding technique. Open coding, axial coding, and selective coding established the framework for deconstructing, analyzing, conceptualizing, and classifying the data, as well as identifying the most significant themes, in accordance with this methodology. Individual themes constitute components of a thematic field in the context of thematic analysis. The thematic field comprises all data that are considered materially relevant or germane to the theme and serve as the foundation or foreground from which the theme itself emerges as the focal point. Consequently, the following ten primary themes emerged as a result of thematic analysis: Elme Madanieh (science of expected behavior); Nature of man; Collectivism vs individualism; Social nature of man and his needs for association/ cooperation; Homogeneity of society and organism; Type of communities and societies; Group impact and its role in socialization of individual; Normlessness and deviant behavior; Protective and risk factors; Leadership and characteristic of good leader. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Social Nature of Man. Farabi, Social Psychology, Virtuous City, Virtuous Man, Leadership | ||
| مراجع | ||
|
آزاد ارمکی، تقی (1390). تاریخ تفکر اجتماعی در اسلام. چاپ نهم. تهران: نشر علم.
داوری، رضا (1354). فلسفۀ مدنی فارابی. تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر.
درآمدی بر جامعه‌شناسی اسلامی (1363). جمعی از نویسندگان. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1353). فرار از مدرسه، دربارۀ زندگی و اندیشۀ ابوحامد غزالی. تهران. انتشارات انجمن آثار ملی.
طباطبائی نژاد، سید جواد (1367). تاریخ اندیشه سیاسی در ایران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
فارابی، ابونصر (1358). سیاست مدنی. ترجمۀ جعفر سجادی. تهران: انجمن فلسفۀ ایران.
فارابی، ابونصر (1984). آراء الاهلال المدینه الفاضله. قاهره (عربی).
فارابی، ابونصر (1995). تحصیل السعاده، حاشیه و شرح علی بوملحم. انتشارات الهلال. چاپ اول (عربی).
فارابی، ابونصر، (1348-1364)، احصاءالعلوم، ترجمۀ حسین خدیوجم، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
فارابی، ابونصر، التعلیمات (1392)، تصحیح و تحقیق سیدحسین موسویان. مؤسسۀ پژوهش حکمت و فلسفۀ ایران.
کاپلسون، فردریک (1385). تاریخ فلسفه، جلد اول. ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی. انتشارات علمی و فرهنگی.
کلاین برگ، اتو (1376). روان‌شناسی اجتماعی، ترجمۀ علیمحمد کاروان، تهران: نشر اندیشه.
کولی، چارلز هورتون (1400). طبیعت آدمی و نظم اجتماعی. ترجمۀ محمد صفار. تهران: انتشارات سمت.
متحدین، ژاله (1381)، دانش‌نامه کوچک ایران، اساطیر، تاریخ، جغرافیا. تهران: توس.
محسنی تبریزی، علیرضا (1379). اندیشه‌های سیاسی قرن بیستم (پلی‌کپی درسی). دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
محسنی تبریزی، علیرضا (1383). وندالیسم. تهران: انتشارات آن.
محسنی تبریزی، علیرضا (1392). جامعه‌شناسی بالینی. جلد دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
محسنی تبریزی، علیرضا (1395). روش تحقیق کیفی در مکاتب تفسیری: زمینه‌ها و کاربرد. تهران: انتشارات اطلاعات.
نتون، یان‌ریچارد (1381). فارابی و مکتبش. ترجمۀ گلی باباسعیدی. تهران: نشر نقطه.
هاشمی، سیدابوالقاسم (1351). زندگی و شرح‌حال علمی و فکری ابونصر فارابی معلم ثانی. تهران: مؤلف.
هرسی، پاول و بلانچارد، کنت ایچ (1373). مدیریت رفتار سازمانی. ترجمۀ علی علاقه‌بند. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
Aronson, E. (1995). The social Animal. W. H. Freeman and company.
Baron, R., Byrne, D., & Watson, G. (2010). Exploring Social Psychology. Pearson Education Canada Inc, Toronto.
Bass, B. I. (1998). Leadership. New York: Free Press.
Botvin, G. J. (2003). Life Skills Training. Journal of Primary Prevention, 25, 211-243.
Cheal, D. (2005). Dimentions of Sociological Theories. New York: Palgrave Macmillan.
Freeman, H., & Jones, W. (1991), Social Problems: Causes and Controls. Chicago: Rand MC Nally: Company.
Hall, E. T. (1986). “Foreword”, In J. Collier and M. Colier (eds), Visual Anthropology: Photography as a Research Method. Albuquerque: University of New Mexico Press.
Hirschi, T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley: University of California Press.
Horowitz, I. L. (1979). Foundations of Political Sociology. New York: Harper and Raw.
Hrulock, E. (1974). Personality Development. N.Y.: McGraw Hill.
Kaplan, M. (1989). Task, Situational and Perceived Determinants of Influence Processes in Group Decision Making. Journal of Personality and Social Psychology, 65, 681-706.
Keniston, K. (1965). Young Redicals: Notes on committed Youth. New York: Arcourt Brace and World.
Kirkpatrick, S. A., & Loke, E. A. (1991). Leadership: Do Traits Matter? Academy of Management Executive, 5(2), 48-60.
Maslow, A. (1958). A Theory of Human Motivation. Psychological Review, July, 370-396.
Mead, G. H. (1934). Mind, Self, and Society. Chicago: University of Chicago Press.
Muhsin, M. (2013). Al – Farabi’s Imperfect State. JSTOR, 691-726.
Murphy, G. (1932). Historical Introduction on Modern Psychology. New York: Macmillan.
Najjar, F. M. (1958). Al‐Farabi on Political Science. The Muslim World, 48(2), 94-103.
Nettleton, S. (2020). The sociology of health and illness. John Wiley & Sons.
Nuthpaturahman, N. (2022). Al-Farabi's Philosophy About The Main Country (Al-Madinah Al-Fadhilah). Jurnal Ilmiah Ilmu Pendidikan dan Kedakwahan, 15(30), 37-42.
O’Connor’s, S., & Rosen blood, K. (1996), Affiliation, Motivation in Every Day Experience. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 513-522.
Rakich, J. S., Longest, B., & O’Donovan, T. (1996). Managing Health Care Organizations. P. A.: W. B. Souder’s Company.
Schechter, S. (1959). The Psychology of Affiliation. Stanford University Press.
Schutz, A. (1962). Collected Papers. Vol. I, II, Den Haag. Nijhoff.
Skinner, B. F. (1972). Beyoud Freedom and Dignity. New York: Macmillan.
Taylor, S., Peplau, L., & Sears, D. (2020). Social Psychology. New Jersey: Upper Saddle River. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 62 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 67 |
||