تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,496 |
تعداد مقالات | 70,200 |
تعداد مشاهده مقاله | 123,384,335 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 96,610,627 |
راهکارهای ثبوتی و اثباتی حل مشکل تعارض بین روایات | ||
مجله علمی "پژوهشهای فقهی" | ||
مقاله 5، دوره 20، شماره 1، فروردین 1403، صفحه 57-69 اصل مقاله (429.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jorr.2024.351506.1009224 | ||
نویسندگان | ||
سیدعلی هاشمی خانعباسی* 1؛ مرتضی آقایی ورکی2 | ||
1گروه معارف و الهیات اسلامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران | ||
2گروه معارف و الهیات اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
چکیده | ||
بحث تعارض از پرسابقهترین مباحث اصولی است که دغدغۀ حل این معضل حدیثی که تأثیر مستقیم در استنباط حکم شرعی دارد در روایات متعدد انعکاس یافته است. اصولیان در طول تاریخ به تنقیح مباحث تعارض پرداخته و ضوابط و تقسیمات متعددی ارائه دادهاند. تحقیق حاضر با روش توصیفیـ تحلیلی بر پایۀ اطلاعات کتابخانهای و اسنادی و با استفاده از منابع و قواعد اصولی سعی دارد با ارائۀ تقسیم نوین راهکارهای ثبوتی و اثباتی گامی در تنقیح جدید این بحث بردارد. راهکارهای اثباتی ناظر به حکم در مرحلۀ دلیل و حجت هستند و راهکارهای ثبوتی ناظر به حکم با قطع نظر از دلیلاند. راهکارهای ثبوتی به دو حیطۀ تشریع حکم و اجرای آن تقسیمپذیر است. اعمال راهکار ثبوتی تشریعی یا اهمال و طرح آن در کمال و نقصان حوزۀ تشریع مؤثر است و تببین دقیق شاخصۀ کمال و نقصان تشریع میتواند در ارائۀ راهکارهای ثبوتی تشریعی تأثیر بسزایی داشته باشد که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفت. اعمال و اهمال راهکار ثبوتی امتثالی در کیفیت و کمیت امتثال حکم مؤثر است و اعمال آن مستند به سنجههای کمّی و کیفی امتثال است. بررسی این مباحث و امتداد آن به فقه حکومتی و به طور کلی فقههای مضاف، که اشاراتی در این مقاله به آنها شده است، میتواند به ظرفیت اصول فقه در مواجهه با مسائل روز بیفزاید. | ||
کلیدواژهها | ||
تعارض؛ راهکارهای اثباتی؛ راهکارهای ثبوتی؛ مرجحات خارجیه؛ مرجحات داخلیه | ||
مراجع | ||
قرآن کریم
الجوهری، ابونصر اسماعیل بن حماد (1407 ق). الصحاح. بیروت. دارالعلم للمللایین.
الحکیم، السید محمد سعید (1434 ق). المحکم فی أصول الفقه. قم: دارالهلال.
اصفهانی، محمدحسین (1404 ق). الفصول الغرویه. قم: داراحیاء العلوم الاسلامیه.
الطباطبائی القمی، السید تقی (۱۴۰۵ ق). مبانی منهاج الصالحین. قم: منشورات قلمالشرق.اعرافی، علیرضا (1395). درآمدی بر اجتهاد تمدنساز. قم: مؤسسه اشراق و عرفان.
انصاری، مرتضی بن محمد امین (1428 ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
تبریزی، میرزاجواد (1426 ق). تنقیح مبانی العروه. قم: دارالصدیقه الشهیده.
جصاص، احمد بن علی (۱۴۰۵ ق). الفصول فی الاصول. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حر عاملی، محمد بن الحسن (1367). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: گروه پژوهش مؤسسه آل البیت(ع).
حلی، حسن بن یوسف (1427 ق). نهایه الوصول الی علم الاصول. قم: مؤسسه امام صادق.
خراسانی، محمدکاظم (1442 ق). کفایه الاصول. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
خمینی، روحالله (1409 ق). التعادل و الترجیح. قم: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار الإمام الخمینی.
سبزواری، سید عبدالاعلی (1372). مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام. قم: دار التفسیر.
شهید ثانی، زینالدین بن علی (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: کتابفروشی داوری.
ـــــــــــــــــــــــــ (1376). معالم الاصول. قم: قدس.
صدر، سید حسن (1427 ق). الشیعه و الفنون الاسلام. قم: مؤسسه السبطین العالمیه.
صدر، محمدباقر (1387). اقتصادنا. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمدکاظم (1391). التعارض. قم: مدین.
طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن (1390 ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1417 ق). العدۀ فی أصول الفقه. قم: تیزهوش.
طوسی، محمد بن حسن (1363). الاستبصار. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
عاملی، محمد بن مکی (1400 ق). القواعد و الفوائد. قم: کتابفروشی مفید.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق). المحصول فی اصول الفقه. بیروت: المکتبه العصریه.
فیض کاشانی، محمدمحسن (1406 ق). الوافی. اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامی.
میرزای قمی، ابوالقاسم (1363). قوانین الاصول. تهران: علمیه اسلامیه.
نائینی غروی، محمدحسین (1441 ق). فوائد الاصول. قم: مؤسسه انتشارات اسلامی.
نائینی، محمدحسین (1352). اجود التقریرات. قم: العرفان.نجفی جواهری، محمدحسن (1362). جواهر الکلام. بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
The Holy Quran. (in Arabic)
Al-Hakim, A. (2012). Al-Mahkam fi Asul al-Fiqh. Qom: Dar Al-Hilal. (in Arabic)
Al-Jowhari, A. (1986). Al-Sahah. Beirut: Dar al-Alam Lalmullain. (in Arabic)
Al-Tabatabai al-Qami, A. (1984). The foundations of Menhaj al-Salehin. Qom: Qalam al-Sharq pamphlets. (in Arabic)
Ameli, M. (2005). Alghavaed Valfavaed. Qom: Useful bookstore. (in Arabic)
Ansari, M. (2007). Faraed al-Asul. Qom: Jamal al-Fikr al-Islami. (in Arabic)
Arafi, A. (2016). An Introduction to Civilizing Ijtihad. Qom: Ishraq and Irfan Institute. (in Persian)
Esfahani, M. H. (1983). Al-Fusul al-Gharawieh. Qom: Darahiya Uloom al-Islamiya. (in Arabic)
Faiz Kashani, M. M. (1985). Al-Wafi. Isfahan: Imam Amir al-Momenin Ali library. (in Arabic)
Fakhr Razi, M. (1999). Al-Mashul fi Usul al-Fiqh. Beirut: Al-Maktabeh al-Asriyah. (in Arabic)
Hali, H. (2006). Nahayatol Vosol Ela Elmel Osol. Qom: Imam Sadiq Institute. (in Arabic)
Hur Ameli, M. H. (1947). Detailing the means of Shia to the study of Shari'ah issues. Qom: Al-Al-Bait Institute, Research Department. (in Arabic)
Jisas, A. (1984). Al-Fusul fi al-Asul. Beirut: Dar Haya Al-Trath Al-Arabi. (in Arabic)
Khomeini, R. (2012). Al-Tawaz and Al-Tarjih. Qom: Imam Al-Khomeini Editing and Publishing Institute. (in Arabic)
Khorasani, M. K. (2020). Kefayeh al-Asul. Qom: Al-Nashar al-Islami Institute. (in Arabic)
Kilini, M. (1986). Al-Kafi. Tehran: Dar al-Kitab al-Islami. (in Arabic)
Mirzai Qomi, A. (1943). Laws of Asul. Tehran: Islamic Scholarly Publications. (in Arabic)
Naini, M. H. (1973). Ajud al-Taqarirat. Qom: Al-Irfan. (in Arabic)
Naini, M. H. G. (2019). Fawad al-Asul. Qom: Islamic Publications Institute. (in Arabic)
Najafi Javaheri, M. H. (1983). Jawaharlal Kalam. Beirut. (in Arabic)
Sabzevari, S. A. (1993). Mahzab al-Ahkam in the statement of Halal and Haram. Qom: Dar al-Tafseer. (in Arabic)
Sadr, M. B. (2008). Ekostana. Qom: Bostan Kitab Institute. (in Arabic)
Sadr, S. H. (2006). Al-Shia and Al-Funun al-Islam. Qom: Al-Sabatin Al-Alamiya Institute. (in Arabic)
Tabatabai, S. M. K. (2013). Al-Tafsad. Qom: Madin. (in Arabic)
Tabrizi, M. J. (2005). Revision of the basics of al-Arwa. Qom: Dar al-Sadiqah al-Shahida. (in Arabic)
Shahid Sani, Z. (1989). Al-Rawza al-Bahiyyah in Sharh al-Lama' al-Damashqiyya. Qom: Davari Bookstore. (in Arabic)
---------. (1997). Maalam al-Asul. Qom: Quds. (in Arabic)
Tusi, A. (1996). Al-Ida Fi Asul al-Fiqh. Qom: Tizhoosh Publications. (in Arabic)
---------. (2011). Al-Istbasar Fima Akhtolf Man Al-Akhbar. Tehran: Darul-e-Kitab al-Islamiya. (in Arabic)
Tusi, M. (1984). Al-Astabsar. Tehran: Dar al-Katb al-Islamiya. (in Arabic)
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 140 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 150 |