
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,625 |
تعداد مقالات | 71,560 |
تعداد مشاهده مقاله | 126,944,068 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 99,982,028 |
ماهیت پیوستاری علوم | ||
تاریخ علم | ||
دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 34، آبان 1402، صفحه 51-75 اصل مقاله (662.78 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jihs.2023.365306.371761 | ||
نویسنده | ||
مجید کافی* | ||
عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه | ||
چکیده | ||
در سطوح مختلف آموزش علم به درهمتنیدگی و پیوستاری بودن معنا و ماهیت علم، به وسعت دامنۀ علم در فلسفه و تاریخ علم، و به شرایط اجتماعی و فرهنگی شکلگیری آن توجه نشده است. همچنین در موضوع ماهیت علم منطقا میتوان از ماهیت یا ویژگیهای علوم غیرتجربی نیز پرسش کرد. این جستار با روش تحلیلی به بررسی رویکردهای ماهیت علم پرداخته و از آنجا به رویکرد پیوستاری علم منتج می-شود. با باور داشتن به ماهیت پیوستاری علم سه مسأله حل خواهد شد: نخست این که بحث ماهیت علم منحصر به علوم تجربی نیست، دوم این که نشان میدهد که منظور از این که گفته میشود به طور مثال تاریخ یا روانشناسی علم نیستند، به کدامین معنا بر روی پیوستار، علم نیستند، اگر چه ممکن است به معنایی دیگر روی پیوستار، علم باشند؛ سوم معنای علم در نزاع امکان و عدم امکان علم دینی را نشان میدهد، بدین معنا که علم دینی به چه معنایی ممکن و به چه معنا یا معناهایی غیرممکن است. سرانجام این که برای آموزش ماهیت علم باید سیاستگذاریهای درستی انجام شود. در آموزش ماهیت علم باید برای تقدسزدایی از علم به فراگیران راستیآزمایی علم آموزش داده شود. راستیآزمایی علم از راه توسعۀ تفکر انتقادی در فراگیران به دست میآید. | ||
کلیدواژهها | ||
آموزش علم؛ پیوستار علم؛ سواد علمی؛ علم دینی؛ ماهیت علم | ||
مراجع | ||
ابراهیمی تیرتاش، فهیمه و حسین شیخرضایی. (1395ش). «حلقۀ کندوکاو و قابلیتهای آن در آموزش ماهیت علم.» مجلۀ تفکر و کودک، دورۀ 7، شمارۀ 1، ص 1 ـ 23.
ابراهیمی تیرتاش، فهیمه و حسین شیخرضایی. (1396ش). «نقد و بررسی مؤلفههای ماهیت علم در آموزش علم.» فصلنامۀ روششناسی علوم انسانی، شمارۀ 93.
باقری، خسرو. (1391ش). هویت علم دینی: نگاهی معرف شناختی به نسبت دین با علوم انسانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
برومند، محمدتقی. (1356ش). روششناسی، منطق، علم. تهران: انتشارات دنیا، چ اول.
پایا، علی. (1387ش). ترویج علم در جامعه، یک ارزیابی فلسفی، سیاست علم و فنآوری. ج 1، تهران: انتشارات سمت.
سعیدی، مریم. (1390ش). بررسی دیدگاههای دانشآموزان و معلمان علوم راهنمایی از علم و ماهیت آن. پایاننامه برای در یافت درجۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
شهرتاش، فرزانه. (1386ش). مبانی نظری و مهارتهای آموزش علوم. تهران: سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش.
شیخرضایی، حسین. (1391ش). علم، جامعه، اخلاق، جستارهایی در ابعاد اجتماعی و اخلاقی علم. تهران: مینوی خرد.
علیزاده، علیرضا، و حسین اژدریزاده و مجید کافی. (1383ش). جامعهشناسی معرفت: جستاری در تبیین رابطه ساخت و کنش اجتماعی و معرفت بشری. قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
غفاری، شهریار. (بهار 1393ش). «اهمیت آموزش ماهیت و تاریخ علم.» مجلۀ رشد فیزیک، دورۀ بیست و نهم، شمارۀ .
کافی، مجید. (1399ش). فلسفۀ تحلیلی تاریخ: تحلیل فلسفی معرفتهای تاریخی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کافی، مجید. (1395ش). فلسفۀ علم و علم دینی با تأکید بر آیات قرآن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
گیلیس، دانالد. (1381ش). فلسفه علم در قرن بیستم. ترجمۀ حسن میانداری، تهران: سمت.
فیروزآبادی، سعید. (1391ش). اندیشههای لودویک ویتگنشتاین. چاپ اول، تهران: ناشران لیوسا، درسا، بدیهه.
ویتگنشتاین، لودویگ. (1389ش). پژوهشهای فلسفی. ترجمۀ فریدون فاطمی، چاپ پنجم، تهران: نشر مرکز. AAAS. (1989). Science for all Americans. Washington, DC: American Association for the Advancement of Science. Laudan, L. (1996). Beyond Positivism and Relativism. Boulder, CO: Westview Press. Lederman, N. (2007). “Nature of Science: Past, Present, Future.” In S. Abell & N. Lederman (Eds.), Handbook of research on science education, (pp.831–879). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Lederman, N. G., Abd-El-Khalick, F. S., Bell, R. L., & Schwartz, R. S. (2002). “Views of Nature of Science Questionnaire: Toward Valid And Meaningful Assessment of Learners’ Conceptions Nature of Science”, Journal of Research in Science Teaching, 39(6), 497–521. Leach, J, & Rosalind Driver. (1999). “Undergraduate science students' images of science.” JRST: Volume36, Issue2, February 1999, Pages 201-219. https://doi.org/10.1002/(SICI)1098-2736(199902)36:2<201::AID-TEA6>3.0.CO;2-H Irzik, G., & Nola, R. (2011). “A Family Resemblance Approach to the Nature of Science.” Science & Education, Vol.20, pp. 591–607.
Matthews, M. R. (2012). “Changing The Focus: Nature of Science (NOS) to Features of Science(FOS).” In Advances in Nature of Science Research, Foreword by Richard K. Coll. Matthews, M. R. (1994). Science Teaching: The Role of History and Philosophy of Science. London& New York: Routledge. Matthews, M. (2000). “Foreword and introduction”, The Nature of Science in Science Education: Rationales and Strategies. Ed by William F., McComas. London: Kluwer academic publishers. McComas, W. F., Michael, P. C. & Almazroa, H. (1998). “The Role And Character of The Nature of Science in Science Education.” in McComas, W. (Ed.), The nature of science in science Education: Rationales and strategies. (pp. 3–40). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 277 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 264 |