پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,573 |
| تعداد مقالات | 71,037 |
| تعداد مشاهده مقاله | 125,512,045 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,774,536 |
تحلیل گفتمان فرودستی: بازنمایی عکاسانۀ فرودستان در ایران از دهۀ 1350 تا دهۀ 1390 | ||
| جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
| دوره 15، شماره 1، آذر 1402، صفحه 53-73 اصل مقاله (1010.01 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2023.357309.666235 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه زهرا امیرابراهیمی خوشمهر* 1؛ سید مهدی مقیم‌نژاد حسینی2؛ محمدرضا مریدی3 | ||
| 1دانشگاه هنر تهران | ||
| 2استادیار گروه عکاسی دانشگاه هنر تهران | ||
| 3دکتری جامعه‏ شناسی و استادیار دانشگاه هنر تهران | ||
| چکیده | ||
| عکاسی مستند اجتماعی ایران، سهم اندکی در بازنمایی مسئلۀ فرودستی داشته است؛ و بر خلاف ادعای ثبت صریح و بی دخل و تصرف، آنچه از فرودستی بازنمایی می‌کند، متکی بر گفتمان‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است. هدف مقالۀ حاضر تحلیل بازنمایی عکاسانۀ فرودستی در بستر گفتمان‌های هژمونیک سال‌های انقلاب و پس از آن است. بدین منظور عکس‌های مستند اجتماعی ایران بین دهه‌های 1350 تا 1390 به روش تحلیل گفتمان، مورد تحلیل واقع شدند. با نمونه‌گیری هدفمند از عکس‌های مستند اجتماعی ایران، نشان داده می‌شود که گفتمان فرودستی به تعبیر فوکو با برجسته‌سازی چه گزاره‌هایی در هر دهه صورت‌بندی شده و عکاسی به عنوان آپاراتوس نهادی، چگونه آن را بازنمایی کرده است. نتایج این مقاله نشان داد که بازنمایی عکاسانۀ گفتمان فرودستی به سه دورۀ متمایز قابل تفکیک است؛ اول، بازنمایی فرودستان با گزارۀ اصلی «رنجبر انقلابی» و «مستضعف» در گفتمان اجتماعی دهۀ 1350، اغلب با بازنمایی بدن‌هایی آرمانی و انقلابی به مثابه نمادی از مقاومت به صحنه انقلاب فرا‌خوانده شدند. دوم، بازنمایی فرودستان با گزارۀ اصلی «قشر آسیب‌پذیر» در گفتمان فرهنگی، اغلب با بازنمایی بدن‌هایی منفعل، بیکار و معرف معصومیت از دست‌رفته در جامعۀ هنجارمند دهۀ 1370 با صورتی استحاله‌یافته به گالری‌ها راه یافتند. سوم بازنمایی فرودستان با گزارۀ اصلی «نابهنجار»، «کمتر برخوردار» یا «گروه‌های غیرمولد» در گفتمان سیاسی دهۀ 1390، اغلب با بازنمایی بدن‌هایی گروتسک و اگزوتیک به مثابه گروه‌های بالقوه بزهکار یا مجرمان، با فروکاست به ابژۀ ناکارمدِ جامعۀ مصرفی با تبعید به نا‌‌مکان‌هایی دور از جامعه به انقیاد درآمده و نامرئی شدند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تحلیل گفتمان؛ میشل فوکو؛ فرودست؛ بازنمایی؛ عکاسی مستند اجتماعی ایران | ||
| مراجع | ||
|
آذری ازغندی، هادی (1397). مفهوم عکس در گذار از منطق ارتباطی گفتمان‌های انقلاب اسلامی ایران (1357 تا 1386). رساله دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
اسمارت، بری (1385). میشل فوکو. ترجمه لیلا جوانشانی و حسن چاوشیان، تهران: اختران.
امیری، ساره و مریدی، محمدرضا (1398). اسطوره فقر در سینمای ایران: تحلیل نشانه‌شناختی فیلم ابد و یک روز. نشریه جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، بهار و تابستان 1398، دوره یازدهم، شماره 1، صص 47ـ65.
برومند، منصور و ستاری، محمد (1398). عکاسی و عکس در فرآیند مدرنیتة ایرانی (بررسی نقش دوربین در فرآیند مدرنیته‌ی ایرانی مابین انقلاب سفید و انقلاب اسلامی). هنر و معماری: نشریه هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، شماره 77، صص 105ـ116.
بیات، آصف (1400). سیاست‌های خیابانی، جنبش تهی‌دستان در ایران. ترجمه سید اسداله نبوی چاشمی، تهران: شیرازه کتاب ما.
پیرونذیری، اشرف‌السادات (1397). فشارهای ساختاری و برسازی هویت جنسیتی در فیلم‌های سینمایی دهه‌ی 1370 شمسی (موردهای مطالعه: روزی که زن شدم، عروس آتش، دو زن). نشریه تغییرات اجتماعی ـ فرهنگی، زمستان 1397، سال پانزدهم، شماره 59، صص 17ـ30.
پیری، صدیقه (1395). بازسازی معنایی فقر: تحلیل گفتمان‌های تاریخی فقر در ایران. رساله دکتری جامعه‌شناسی توسعه اجتماعی روستایی، دانشگاه تهران.
حسن‌دخت‌فیروز، سیما (1400). مطالعه حوزه واژگانی فرودستان در سپهر سیاسی ـ اجتماعی ایران معاصر. رساله دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.
خاتمی، محمود (1394). مدخل فلسفه غربی معاصر. به اهتمام مریم سادات، تهران: علم.
دریفوس، هیوبرت؛ رابینو، پل (1379). میشل فوکو فراسوی ساخت‌گرایی و هرمونتیک. ترجمه حسین بشیریه، تهران: نی.
زین‌الصالحین، حسن و فاضلی، نعمت‌اله (1394). سیاست و بازنمایی (بررسی نقش ایدئولوژیک دوربین عکاسی و عکس در دوره‌ی پهلوی). هنر و معماری، نشریه هنرهای زیبا، هنرهای تجسمی، شماره 63، صص 79ـ92.
صادقی، علیرضا (1401). زندگی روزمرة تهی‌دستان شهری. تهران: آگاه.
کریمی، مرضیه (1390). بررسی عکاسی دورۀ پهلوی دوم با استناد بر آرشیو مجلات. پایان‌نامه ارشد عکاسی، دانشگاه تهران.
کسراییان، نصراله (1397). گذار. تهران: نظر.
فوکو، میشل (1380). نظم گفتار. ترجمه باقر پرهام، تهران: آگه.
فوکو، میشل (1392). تاریخ جنون. ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.
فوکو، میشل (1393). دیرینه‌شناسی دانش. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
محمدی، آرام (1399). عکاسی ایران، از بی‌رسانگی در دهۀ 1360 تا بیش‌رسانگی در دهۀ 1380؛ (چگونه عکاسی از اقتباس واقعیت بیرونی به بازتاب واقعیت رسانه‌ای رسید؟). رساله دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران.
مریدی، محمدرضا (1398). هنر اجتماعی، مقالاتی در جامعه‌شناسی هنر. تهران: آبان/دانشگاه هنر.
مقیم‌نژاد، مهدی (1393). عکاسی و نظریه: بررسی تطبیقی نظریه‌های ساختارگرایی و پساساختارگرایی در نقد عکس. تهران: اندیشه.
مورتون، استیفان (1392). گایاتری چاکراورتی اسپیواک. ترجمه نجمه قابلی، تهران: بیدگل.
میلز، سارا (1388). گفتمان. ترجمه فتاح محمدی، زنجان: هزاره سوم.
میلز، سارا (1389). میشل فوکو. ترجمه داریوش نوری، تهران: مرکز.
ناکلین، لیندا (1399). بدن تکه‌تکه‌شده؛ قطعه به مثابه استعاره‌ای از مدرنیته. ترجمه مجید اخگر. تهران: بیدگل.
ولز، لیز (1390). عکاسی: درآمدی انتقادی. ترجمه سولماز ختایی‌لر. تهران: مینوی خرد.
هال، استوارت (1391). معنا، فرهنگ و زندگی اجتماعی. ترجمه احمد گل‌محمدی، تهران: نی.
هوشمندزاده، پیمان (1394). صد. تهران: چشمه.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. تهران: نی.
Amiri, S., & Moridi, M. (2020). A Semiotic Analysis of The Poverty in The Iranian Cinema. Sociology of Art and Literature, 11(1), 47-65. [in persian]
Azari, H. (2018). The Photograph Concept Through Communicational Logic of Islamic Revelution Discources in Iran (1978-2008). PhD thesis. Faculty of Art $ Arichitecture. Trarbiat Modares University. [in persian].
Bayat. A. (2021). Street Politics. (Translated by Asadollah Nabavi), Tehran: Shirazeh Ketab Ma. [in persian].
Boggos, carl (1984). The Two Revolutions: Gramsci and the Dilemmas of Western Mexican. Boston: South End Press.
Boroumand, M. $ Sattari, M. (2019). Photography and Photographs in The Process of Iranian Modernity. Fine Art Magazine- Visual Art, Tehran University, 11(1), 47-66. [in persian].
Butler, J. (2007). Torture and The Ethics of Photography. Environment and Planing D: Society and Space,.25(6) 951-966, April 19.
Dreyfus. H. (2000). Michel Foucoult Beyond Structuralism and Hermeneutics. (Translated by Hossein Bashirieh). Tehran: Ney. [in persian].
Faucult, M. (1970). The Order of Things. London, Tavistock.
Faucult, M. (1982). The Subject and Power. Critical Inquiry, 8(4), 777-795.
Faucult, M. (1999). Larde du Disourse. (Translated by Bagher Parham). Tehran: Agah. [in persian].
Faucult, M. (2013). Madness and Civilization. (Translated by Fatemeh Valiani). Tehran: Hermes. [in persian].
Faucult, M. (2014). The Archaeology of Knowledge. (Translated by Nikou Sarkhosh & Afshin Jahandideh). Tehran: Hermes. [in persian].
Gramsci, A. (1971). Selections from the Prison Notebooks. Trans: Noell Smith. New York: International Publishers.
Hall, S. (1997). The Work of Representation. In Cultural Representation and Signifying Practice, Saga Publication.
Hall, S. (2012). Language, Culture and Society. (Translated by Ahmad Golmohammadi). Tehran: Ney. [in persian].
Hasandokhtfirouz. S. (2021). A Study of the Lexical Field of Subalternity in Iran’s Social and political Arena. PhD thesis, Shahid Beheshti Universty. [in persian].
Houshmandzadeh. P. (2015). 100. Tehran: Cheshmeh. [in persian].
Jorgensen. M. (2010). Discourse Analysis as Theory and Method. (Translated by Hadi Jalili). Tehran: Ney. [in persian].
Karimi. M. (2011). Researching the Photography of the Second Pahlavi Period Based on Magazine Archives. Master Thesis. Tehran University.
Kasraeian. N. (2017). Gozar. Tehran: Nazar. [in persian].
Khatami. M. (2015). Introduction to Contemporary Western Phiolosophy. Tehran: Elm. [in persian].
Louai, E. (2012). Retracing the Concept of Subaltern from Gramsci to Spivak. Historical Development and New Applications, in the African Journal History and Culture (AJHC), 4(1), 4-4, January 2012.
Miles. S. (2009). Discoures. (Translated by Fattah Mohamadi). Zanjan: Hezareh Sevom. [in persian].
Miles. S. (2010). Michel Foucault. (Translated by Daryoush Nouri). Tehran: Markaz. [in persian].
Moghimnejad. M. (2014). Photography and Theory. Tehran: Andisheh. [in persian].
Mohamadi. A. (2020). Iranian Photography from Immediacy in 1360s to Hypermediacy in 1380s. PhD thesis of Research Art. Tehran University of Art. [in persian].
Moridi. M. (2019). Social Art. Tehran: Aban/ Tehran University of Art. [in persian].
Nochlin. L. (2020). The Body in Pieces: The Fragment as a Metaphor of Modernity. (Translated by Majid Akhgar). Tehran: Bidgol. [in persian].
Morton. S. (2013). Gayatri Chakravorty Spivak. (Translated by Najmeh Ghabeli). Tehran: Bidgol. [in persian].
Piri. S. (2017). Conceptual Reconstruction of Poverty: Analysis of Historical Disourse in Iran. PhD Thesis, Social Science Faculty, Tehran University. [in persian].
Pironaziri. A. (1998). Structural Pressures and Construction of Gender Identity in Movies of the 1370s. Socio-Cultural Changes Journal, 15(59). 17-30. [in persian].
Quinn, P. (2015). Qualitative Research and Evaluation Methods. London: Sage Publication.
Sadeghi. A. (2021). Daily Life of Subalterns. Tehran: Agah. [in persian].
Samart. B. (2006). Michel Foucault. (Translated by L. Javanshani, $ h. Chavoshian). Tehran: Akhtaran.
Spivak, G. (2008). Can the subaltern speak? In rhe Postcolonial Studies Reader, Edited by Bill Ashcroft, Gareth Griffiths and Helen Tiffen. London and New York: routledge, 24-29.
Tagg, J. (1988). The Burden of Representation: Essays on Photographies and Histories. Publisher, University of Minnesota Press.
Wells. L. (2019). Photography: A Critical Introduction. (Translated by Solmaz Khatalie Lar). Tehran: Minuye Kherad. [in persian].
Zeynolsallehin, H.$ Fazeli, N. (2015). Politic and Representation. Fine Art Magazine- Visual Art, Tehran University, 63. 77-92. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 198 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب