تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,115,603 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,219,798 |
بررسی تأثیر سبک رهبری پیشنمون بر اثربخشی رهبر: نقش میانجیگری تمامیت ادراکشده و تعدیلگری تبادل رهبر ـ رهبر | ||
مدیریت دولتی | ||
دوره 16، شماره 1، 1403، صفحه 149-181 اصل مقاله (817.67 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jipa.2023.365372.3392 | ||
نویسندگان | ||
الهام ابراهیمی* 1؛ شبنم زرجو2 | ||
1دانشیار، گروه مدیریت، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری، گروه مدیریت منابع انسانی، دانشکدگان مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف: فرض اصلی نظریه هویت اجتماعی این است که برخی رهبران، معرفِ هویت گروه خود هستند؛ بنابراین آن چیزی را تجویز میکنند که میبایست پیروان بهعنوان عضو گروه درباره آن بیندیشند، احساس کنند و انجام دهند. در این راستا، رهبری پیشنمون به سبکی از رهبری اشاره میکند که در آن، رهبر بهمثابه نماینده هویت گروهی پیروان تلقی میشود و استانداردها، ارزشها و هنجارهایی را بازتاب میدهد که اعضای گروه در آنها مشترکاند و آنها را از سایر گروهها تمییز میدهد. مفهوم رهبری پیشنمون، از موضوعاتی است که دستِ کم در پژوهشهای داخلی به آن کمتوجهی شده است؛ از اینرو هدف پژوهش حاضر، بررسی مفهوم رهبری پیشنمون در ارتباط با دیگر متغیرهای حوزه رهبری، یعنی اثربخشی رهبر، تمامیت ادراکشده رهبر و تبادل رهبر ـ رهبر در جامعه آماری منتخب است. روش: در پژوهش حاضر به بررسی تأثیر رهبری پیشنمون بر اثربخشی رهبری پرداخته شد. در این میان نقش میانجی تمامیت ادراکشده رهبر و نقش تعدیلگرِ تبادل رهبر ـ رهبر در رابطه بین این دو متغیر سنجیده شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری دادهها توصیفی ـ پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان یکی از شرکتهای فعال در زمینه خدمات مخابرات و فناوری اطلاعات بود که در قالب تیمهای کاری فعالیت میکردند. به عبارت دیگر، در این شرکت فرایندهای سازمانی در قالب تیمهای متشکل از چند عضو، یک رهبرِ تیم و سرپرست رهبر انجام میشد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامههای استاندارد استفاده شد. بر اساس آزمونهای مدنظر و با استفاده از نرمافزار جی ـ پاور، نمونه آماری ۲۹۳ نفر انتخاب شد. دادهها بهکمک روش مدلسازی معادلات ساختاری و رویکرد حداقل مربعات جزئی در نرمافزار اسمارت پیالاس۳ تحلیل شدند. یافتهها: تمام فرضیههای پژوهش، بهجز فرضیه نخست، تأیید شدند. نتایج تحلیل دادههای پژوهش نشان داد که رهبری پیشنمون، بر اثربخشی رهبر تأثیر مستقیم معناداری ندارد؛ اما این رابطه از طریق نقشِ میانجی تمامیت ادراکشده رهبر برقرار میشود. به سخن دیگر، رابطه میان رهبری پیشنمون و اثربخشی رهبر، به حلقهای واسط نیاز دارد و تمامیت ادراکشده رهبر بهعنوان متغیر میانجی، نقش این حلقۀ واسط را ایفا میکند. رهبری پیشنمون، بر تمامیت ادراکشده رهبر تأثیر معناداری میگذارد و اثر مثبت تمامیت ادراکشده رهبر بر اثربخشی رهبر نیز معنادار است. بهعلاوه، نتایج پژوهش نشان داد که تبادل رهبر ـ رهبر، در رابطه میان رهبری پیشنمون و تمامیت ادراکشده رهبر اثر تعدیلکنندگی معناداری دارد. نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد این سبک رهبری، از طریق ادراک از تمامیت رهبر و تبادل رهبر ـ رهبر، موجب افزایش اثربخشی رهبری تیمها میشود و کاربست رهبری و حوزه شمولیت آن را تسهیل میکند. از دیدگاه نظری، پژوهش حاضر با معرفی متغیرهای جدید از قبیل رهبری پیشنمون و تبادل رهبر ـ رهبر، میتواند نقطه شروع مناسبی برای تدقیق این مفاهیمِ کمتر بررسی شده در زمینههای مطالعاتی رهبری سازمان باشد و سهمیاریِ ویژهای برای انجام پژوهشهای آتی داخلی در این زمینه داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
رهبری پیشنمون؛ اثربخشی رهبر؛ تبادل رهبر ـ رهبر؛ تمامیت ادراکشده رهبر | ||
مراجع | ||
پیرایش، اعظم و اکبریان، اکرم (1397). تأثیر ادراک از رهبری اخلاقی بر رفتارهای انحرافی سازمانی کارکنان دانشگاه، دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 19(4)، 36-43.
حسن پور، اکبر؛ وکیلی، یوسف، جعفرینیا، سعید و خرم، اسماعیل (1399). اثر سبک رهبری بر اعتماد در روابط رهبر ـ پیرو، مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 29(98)، 139-172.
رضایی، یوسف؛ حاج کریمی، عباسعلی؛ سید جوادین، سید رضا و حسن قلی پور، طهمورث (1399). طراحی مدل ساختاری-تفسیری عوامل سازمانی توسعه رهبری اثربخش، پژوهشهای مدیریت عمومی، 13 (49)، 83-109.
علیپور، فرهاد؛ رحیمی، محسن و اصابت طبری، ابراهیم (1401). عوامل مؤثر بر سلامت سازمانی مدارس؛ نقش رهبری و اعتماد سازمانی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 11(4)، 31-56.
قلیپور، آرین؛ پورعزت، علی اصغر و حضرتی، محمود (1388). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد سازمانی و توانمندسازی در سازمانهای دولتی. مدیریت دولتی، 1(2)، 103-118.
قنبری، سیروس؛ زندی، خلیل؛ محمدی، محمد فائق و احمدیان فر، سهیلا (1394). تسهیل آوای سازمانی از طریق رهبری قابل اعتماد «رویکردی به تعاملات رهبرـ پیرو، مدیریت دولتی، 7(4)، 865-882.
کاشانی، غلامرضا و عرفانی، افشین. (1401). سبک رهبری اخلاقی ادراکشده توسط کارکنان و توانمندسازی روانشناختی: تبیین نقش تعدیلگری خستگی هیجانی، مهندسی مدیریت نوین، 8(1)، 74-87.
لطیفی، میثم؛ پور، سمیرا؛ حسینی، زهرا و حیدری، محمدعلی (1392). بررسی تأثیر رهبری خدمتگزار بر اعتماد در تیم و اثربخشی تیمی، مدیریت تحول، 5(10)، 65-93.
محبی، شیدا و میرزائی، محمدرضا (1399). تأثیر درک یکپارچگی رفتاری رهبر بر ندای کارکنان سازمان با توجه به نقش اطلاعرسانی رهبر، ششمین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم انسانی، اقتصاد و حسابداری ایران، تهران.
محسنین، شهریار و اسفیدانی، محمدرحیم (1393). معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی، تهران: نشر کتاب مهربان.
میدانی، محمود؛ قورچیان، نادرقلی؛ جعفری، پریوش و زمانی مقدم، افسانه (1400). شناسایی عوامل مؤثر بر ارتقای اثربخشی رهبری مدیران پردیسهای دانشگاه فرهنگیان (مطالعة کیفی). مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 10(4)، 391-425.
References Ahluwalia, L. (2020). Empowerment leadership and performance: Antecedents. TECHNOBIZ: International Journal of Business, 3(2), 35-39. Alipour, F., Rahimi, M. & Asabat Tabari, E. (2023). The effective factors on the organizational health of schools; the role of leadership and organizational trust. Educational and Scholastic studies, 11(4), 56-31. (in Persian) Ashforth, B. E. & Mael, F. (1989). Social identity theory and the organization. Academy of Management Review, 14(1), 20-39. Avolio, B. J., Keng-Highberger, F. T., Lord, R. G., Hannah, S. T., Schaubroeck, J. M. & Kozlowski, S. W. (2022). How leader and follower prototypical and antitypical attributes influence ratings of transformational leadership in an extreme context. Human Relations, 75(3), 441-474. Barreto, N. B. & Hogg, M. A. (2017). Evaluation of and support for group prototypical leaders: A meta-analysis of twenty years of empirical research. Social Influence, 12(1), 41-55. Bennis, W.G. & Nanus, B. (1985). Leaders: The strategies for taking charge. New York: Harper &Row. Chaokromthong, K. & Sintao, N. (2021). Sample size estimation using Yamane and Cochran and Krejcie and Morgan and green formulas and Cohen statistical power analysis by G* Power and comparisons. Apheit International Journal, 10(2), 76-86. Chen, C., Feng, J., Liu, X. & Yao, J. (2021). Leader humility, team job crafting and team creativity: the moderating role of leader–leader exchange. Human Resource Management Journal, 31(1), 326-340. Chen, H. L. & Lin, Y. L. (2018). Goal orientations, leader-leader exchange, trust, and the outcomes of project performance. International Journal of Project Management, 36(5), 716-729. Cicero, L., Pierro, A. & Van Knippenberg, D. (2010). Leadership and uncertainty: How role ambiguity affects the relationship between leader group prototypicality and leadership effectiveness. British Journal of Management, 21(2), 411-421. Collera, Brian A., Bidirectional Leader-member Exchange and the Impact on Middle Manager Job Satisfaction (2022). Doctoral Dissertations and Projects. https://digitalcommons.liberty.edu/doctoral/3947. Craig, S. B. & Gustafson, S. B. (1998). Perceived leader integrity scale: An instrument for assessing employee perceptions of leader integrity. The Leadership Quarterly, 9(2), 127-145. De Cremer, D., Van Dijke, M., Brebels, L. & Hoogervorst, N. (2008). Motivation to cooperate in organizations: The case of prototypical leadership and procedural fairness. Psychologica Belgica, 48(2-3), 2-3. Derue, D. S., Nahrgang, J. D., Wellman, N. E. & Humphrey, S. E. (2011). Trait and behavioral theories of leadership: An integration and meta‐analytic test of their relative validity. Personnel psychology, 64(1), 7-52. Elci, M., Şener, İ., Aksoy, S. & Alpkan, L. (2012). The impact of ethical leadership and leadership effectiveness on employees’ turnover intention: The mediating role of work related stress. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 289-297. Enwereuzor, I. K., Onyishi, I. E., Albi-Oparaocha, F. C. & Amaeshi, K. (2020). Perceived leader integrity as a mediator between ethical leadership and ethical climate in a teaching context. BMC psychology, 8(1), 1-11. Funder, D. C. & Colvin, C. R. (1991). Explorations in behavioral consistency: properties of persons, situations, and behaviors. Journal of personality and social psychology, 60(5), 773-794. Gerpott, F. H., Van Quaquebeke, N., Schlamp, S. & Voelpel, S. C. (2019). An identity perspective on ethical leadership to explain organizational citizenship behavior: the interplay of follower moral identity and leader group prototypicality. Journal of Business Ethics, (156), 1063-1078. Ghanbari, S., Zandi, K., Mohammadi, M. F. & Ahmadianfar, S. (2015). Enhancing Organizational Voice through Authentic Leadership, Approach to interactions of leader-follower. Journal of Public Administration, 7(4), 865-882. (in Persian) Gholipour, A., Pourezzat, A. A. & Hazrati, M. (2009). The investigation of Servant Leadership on Organizational Trust and Empowerment in Public Organizations. Journal of Public Administration, 1(2), 103-118. (in Persian) Giessner, S. R. & van Knippenberg, D. (2008). License to fail: Goal definition, leader group prototypicality, and perceptions of leadership effectiveness after leader failure. Organizational behavior and human decision processes, 105(1), 14-35. Giessner, S. R., van Knippenberg, D. & Sleebos, E. (2009). License to fail? How leader group prototypicality moderates the effects of leader performance on perceptions of leadership effectiveness. The Leadership Quarterly, 20(3), 434–451. Grille, A., Schulte, E. M. & Kauffeld, S. (2015). Promoting shared leadership: A multilevel analysis investigating the role of prototypical team leader behavior, psychological empowerment, and fair rewards. Journal of Leadership & Organizational Studies, 22(3), 324-339. Hassan poor, A., Vakili, Y., Jafari Nia, S. & Khorram, E. (2020). The Meta-Analysis of the Effect of Leadership Style on Trust in Leader-Follower Relationships. Management Studies in Development and Evolution, 29(98), 139-172. (in Persian) Herdman, A. O., Yang, J. & Arthur, J. B. (2014). How does leader-member exchange disparity affect teamwork behavior and effectiveness in work groups? The moderating role of leader-leader exchange. Journal of Management, 43(5), 1498-1523. Hogg, M. A., van Knippenberg, D. & Rast III, D. E. (2012). The social identity theory of leadership: Theoretical origins, research findings, and conceptual developments. European Review of Social Psychology, 23(1), 258-304. Hooijberg, R., Lane, N. & Diversé, A. (2010). Leader effectiveness and integrity: wishful thinking?. International Journal of Organizational Analysis, 18(1), 59-75. Hou, L. (2016). Do followers' prototypical images of effective leaders match with actual behavioral repertoire of effective leaders?, Bachelor's thesis: University of Twente. Kalshoven, K. & den Hartog, D. N. (2009). Ethical leader behavior and leader effectiveness: the role of prototypicality and trust. International Journal of Leadership Studies, 5(2), 102-120. Kashani, G. & Erfani, A. (2022). Employee perceived ethical leadership and psychological empowerment: the role of moderating emotional exhaustion, Modern Management Engineering, 8(1), 74-87. (in Persian) Kram, K. E. (1985). Mentoring at work: Developmental relationships in organizational life. Glenview, IL: Scott, Foresman. Kuljian, O. R., Hohman, Z. P. & Gaffney, A. M. (2023). Who are we if we do not know who our leader is? Perceptions of leaders’ prototypicality affects followers’ self-prototypicality and uncertainty. Social Psychological and Personality Science, 14(5), 599-609. Latifi, M., pour, S., Hoseini, Z. & Heidari, M. A. (2013). The impact of servant leadership on trust in teams and team effectiveness. Transformation Management Journal, 5(10), 65-93. (in Persian) Lee, A., Legood, A., Hughes, D., Tian, A. W., Newman, A. & Knight, C. (2020). Leadership, creativity and innovation: A meta-analytic review. European Journal of Work and Organizational Psychology, 29(1), 1-35. Liao, S., Van der Heijden, B., Liu, Y., Zhou, X. & Guo, Z. (2019). The effects of perceived leader narcissism on employee proactive behavior: examining the moderating roles of LMX quality and leader identification. Sustainability, 11(23), 6597, 2-15. Lipponen, J., Koivisto, S. & Olkkonen, M. E. (2005). Procedural justice and status judgements: The moderating role of leader ingroup prototypicality. The Leadership Quarterly, 16(4), 517-528. Long Chen, H & Lin, Y, L. (2018),Goal orientations, leader-leader exchange, trust, and the outcomes of project performance, International Journal of Project Management, 36(5), 716-729. Lorinkova, N. M. & Perry, S. J. (2017). When is empowerment effective? The role of leader-leader exchange in empowering leadership, cynicism, and time theft. Journal of Management, 43(5), 1631-1654. Meidani, M., Ghourchian, N. G., Jafari, P. & Zamanimoghadam, A. (2022). Identifying Factors Affecting the Effectiveness of Leadership of Farhangian University Campus Managers (Qualitative Study). Educational and Scholastic studies, 10(4), 391-425. (in Persian) Mohebi, Sh & Mirzaei, M, R. (2020). The effect of understanding the leader's behavioral integrity on the call of the organization's employees regarding the role of the leader's information, the 6th National Conference of Modern Researches in the Humanities, Economics and Accounting of Iran, Tehran. (in Persian) Mohsenin, Sh, Esfidani, M.R. (2014). Structural equations based on the partial least squares approach, Tehran: Mehraban Nashr Publications. (in Persian) Moorman, R. H., Blakely, G. L. & Darnold, T. C. (2018). Understanding how perceived leader integrity affects follower trust: Lessons from the use of multidimensional measures of integrity and trust. Journal of Leadership & Organizational Studies, 25(3), 277-289. Moorman, R. H., Darnold, T. C. & Priesemuth, M. (2013). Perceived leader integrity: Supporting the construct validity and utility of a multi-dimensional measure in two samples. The Leadership Quarterly, 24(3), 427-444. Moorman, R. H., Darnold, T. C., Priesemuth, M. & Dunn, C. P. (2012). Toward the measurement of perceived leader integrity: Introducing a multidimensional approach. Journal of Change Management, 12(4), 383-398. Muldoon, J., Singh, S. & Vidyarthi, P. R. (2019). Casting a long shadow: Leader–leader relationship and employee citizenship behavior. Journal of Leadership & Organizational Studies, 26(1), 60-72. Nangoli, S., Muhumuza, B., Tweyongyere, M., Nkurunziza, G., Namono, R., Ngoma, M. & Nalweyiso, G. (2020). Perceived leadership integrity and organizational commitment. Journal of Management Development, 39(6), 823-834. Ni, Y., Rorrer, A. K., Pounder, D., Young, M. & Korach, S. (2019). Leadership matters: Preparation program quality and learning outcomes. Journal of Educational Administration, 57(2), 185-206. Norman, S. M., Avolio, B. J. & Luthans, F. (2010). The impact of positivity and transparency on trust in leaders and their perceived effectiveness. The leadership quarterly, 21(3), 350-364 Palanski, M. E. & Yammarino, F. J. (2009). Integrity and leadership: A multi-level conceptual framework. The Leadership Quarterly, 20, 405–420. Peng, H. & Wei, F. (2018). Trickle-down effects of perceived leader integrity on employee creativity: A moderated mediation model. Journal of Business ethics, 150, 837-851. Pierro, A., Cicero, L., Bonaiuto, M., Van Knippenberg, D. & Kruglanski, A. W. (2005). Leader group prototypicality and leadership effectiveness: The moderating role of need for cognitive closure. The Leadership Quarterly, 16(4), 503-516. Pirayesh, A. & Akbarian, A. (2018). The effect of conceptualization of ethical leadership on organizational deviational behaviors of university employees. Knowledge & Research in Applied Psychology, 19(4), 36-43. (in Persian) Platow, M. J. & Van Knippenberg, D. (2001). A social identity analysis of leadership endorsement: The effects of leader ingroup prototypicality and distributive intergroup fairness. Personality and Social Psychology Bulletin, 27(11), 1508-1519. Ragins, B. R. & Kram, K. E. (2007). The roots and meaning of mentoring. The handbook of mentoring at work: Theory, research, and practice, 3-15. Rezaie, Y., Hajkaremi, A., Seidjavadin, S. & Hasangholipoor, T. (2020). Designing a Structural-Interpretive Model of Organizational Factors for Effective Leadership Development. Public Management Researches, 13(49), 83-109. (in Persian) Rodgers, M. S., Kim, T. Y., Chen, T. & David, E. (2023). Effects of Leader Group Prototypicality on Leadership Outcomes through Leader Identity Threat: The Moderating Effects of Leader Perceptions of Organizational Support. Journal of Management Studies. (in Press). https://doi.org/https://doi.org/10.1111/joms.12927 Rost, J. (1995). Leadership: A discussion about ethics. Business Ethics Quarterly, 5(1), 129–142. Shabir, N. & Muazzam, A. (2022). Impact of perceived leader’s integrity on employee’s engagement of government sector employees: mediating role of psychological empowerment. Theoretical Issues in Ergonomics Science. (in Press). https://doi.org/10.1080/1463922X.2022.2149876. Simons, T. (2002). Behavioral integrity: The perceived alignment between managers' words and deeds as a research focus. Organization science, 13(1), 18-35. Sims, R. R. (1992). The challenge of ethical behavior in organizations. Journal of Business Ethics, 11, 505-513. Tajfel, H. & Turner, J. C. (1986). The social identity theory of inter-group behavior. In. S. Worchel & W. Austin (Eds.), Psychology of intergroup relations, (pp. 695–715). Chicago: Nelson-Hall. Taylor, E., Sveinson, K., Wegner, C., Jones, G. & Heffernan, C. (2022). Exploring Perceptions of Prototypical Leadership and Gender Encoding Bias among Aspiring Female Athletes. Leisure Sciences, 1-20. Theriou, G., Chatzoudes, D. & Diaz Moya, C. A. (2020). The effect of ethical leadership and leadership effectiveness on employee’s turnover intention in SMEs: The mediating role of work engagement. XXIII,) 4(, 947-963. Turner JC. (1978). Social categorization and social discrimination in the minimal group paradigm. In Differentiation Between Social Groups: Studies in the Social Psychology of Intergroup Relations, ed. H Tajfel, pp. 101–40. New York. Turner, J. C. & Reynolds, K. J. (2011). Self-categorization theory. Handbook of theories in social psychology, 2(1), 399-417. Ullrich, J., Christ, O. & van Dick, R. (2009). Substitutes for procedural fairness: Prototypical leaders are endorsed whether they are fair or not. Journal of Applied Psychology, 94(1), 235. van Dijke, M. & De Cremer, D. (2008). How leader prototypicality affects followers' status: The role of procedural fairness. European Journal of Work and Organizational Psychology, 17(2), 226-250. Van Knippenberg, B. & Van Knippenberg, D. (2005). Leader self-sacrifice and leadership effectiveness: the moderating role of leader prototypicality. Journal of applied psychology, 90(1), 25-37. Van Knippenberg, D. (2011). Embodying who we are: Leader group prototypicality and leadership effectiveness. The leadership quarterly, 22(6), 1078-1091. Wang, L., Restubog, S., Shao, B., Lu, V. & Van Kleef, G. A. (2018). Does anger expression help or harm leader effectiveness? The role of competence-based versus integrity-based violations and abusive supervision. Academy of Management Journal, 61(3), 1050-1072. Xing, Z., He, W., Zhang, Z. & Jiang, X. (2022). The impact of ethical leadership prototype on the effectiveness of ethical leadership: The mediating role of elevation. Acta Psychologica Sinica, 54(9), 1093-1105. Yang, J. (2017). Leveraging leader–leader exchange to enrich the effect of leader–member exchange on team innovation. Journal of Management & Organization, 26(4), 1-16. Zhang, S., Hu, J., Chuang, C. H. & Chiao, Y. C. (2022). Prototypical leaders reinforce efficacy beliefs: How and when leader–leader exchange relates to team effectiveness. Journal of Organizational Behavior, 43(6), 1136-1151. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 687 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 396 |