پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,232 |
| تعداد مقالات | 67,772 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,231,274 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 89,977,052 |
جایگاه واهمه در عمل از منظر ابن‌سینا | ||
| فلسفه | ||
| دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 41، اسفند 1402، صفحه 37-60 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2023.353592.1006767 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید حسن زاده* 1؛ محمد سعیدی مهر2؛ رضا اکبری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه حکمت، فلسفه و منطق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران. ایران. | ||
| 2استاد گروه حکمت، فلسفه و منطق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 3استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از منظر ابن‌سینا، قوه واهمه یکی از مهم‌ترین مبادی عمل است. این قوه مبدأ ادراکی عمل است. ادراک پیشین عمل، به‌کارگیری متصرفه برای تصور عمل، تحریک شوق شهوی و غضبی از طریق ادراک جزئی و تصوری نفع و ضرر، یاری‌رسانی به عقل عملی، پدیدآوردن برخی از کیفیات نفسانی مانند ترس یا آرزو، تولید گزاره‌های کاذب، تأثیر در خارج از بدن و واسطه‌گری بین وضعیت‌های بدنی و عمل از جمله کارکردهای این قوه است. این قوه برای کارکرد خود به همراهی سایر قوای ادراکی نیازمند است. واهمه انسان به دلیل همراهی با عقل، به کارکرد دیگری مانند اذعانات جزمی و ساخت برخی از گزاره‌های کلی دست یافته است. تشابه، تجربه، نیاز قوا و الهامات رحمانی الهی از جمله راه‌هایی است که از آن طریق، واهمه بدون کمک عقل به ادراکات خود دست می‌یابد. واهمه در اکثر موارد، بدون تصدیق و بلکه با ادراک تصوری نفع و ضرر را ادراک می‌کند. تصریحات ابن‌سینا درباره گزاره‌های مخیله و انفعال نفس از تخیلات بدون تصدیق این مدعا را اثبات می‌کند. علی‌رغم ابعاد مختلف اندیشه ابن‌سینا درباره وهم و جایگاه آن در عمل، اندیشه او دارای تعارضات و ابهاماتی است؛ مانند استناد ادراک کلی به قوه واهمه مادی در برخی موارد و عدم امکان تبیین بعضی کارکردهای وهم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وهم؛ واهمه؛ عمل؛ ابن‌سینا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ibn Sina on The Role of The Estimative Faculty in Action | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Saeed Hassanzadeh1؛ Mohammad Saeedimehr2؛ Reza Akbari3 | ||
| 1Ph.D , candidate of Islamic Philosophy and Theology, Department of Philosophy and Logic, Faculty of Humanities, Trabiat Modares Uinversity, Tehran. Iran. | ||
| 2Professor of Philosophy and Logic Department, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| 3Professor of Islamic Philosophy and Theology Department, Faculty of Theology, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| From Ibn Sina's point of view, the estimative faculty is one of the most important cognitive principles of action. The prior perception of action, the use of composite imagination for action, the emergence of desire and anger through the perception of profit and harm, helping practical intellect, creating some psychological qualities such as fear or hope, producing false statements, influencing outside the body and mediating between physical states and action are among the functions of this faculty. This faculty needs to be accompanied by other cognitive faculties to have its functions. Due to its association with intellect, human estimation has achieved another function such as dogmatic judgment and making universal propositions. Similarity, experience, needs of other faculties, and the merciful inspirations of God are among the ways through which estimation reaches its perceptions without the help of intellect. In most cases, estimation perceives benefits and harms without judgment but with conceptual perception. Ibn Sina's statements about image eliciting propositions and the passivity of the soul from imaginations prove this claim. Despite Ibn Sina's attention to various dimensions of estimation and its role in action, his thought is incoherent and ambiguous in some cases. For instance, attributing universal perception to estimation in some cases and the impossibility of explaining some functions of estimation | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Estimation, Estimative Faculty, Action, Ibn Sina | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1326)، تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات، قاهره، دارالعرب.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1363)، المبدأ و المعاد، تصحیح عبداللّه نورانی، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1396)، المباحثات، تحقیق و تعلیق محسن بیدار فر، تهران، مؤسسۀ حکمت و فلسفه ایران.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1379)، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1383)، منطق دانشنامه علائی، تصحیح محمد معین و سید محمد مشکوة، همدان، دانشگاه بوعلی
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1400 الف)، الاشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1400 ب)، رسائل، قم، بیدار.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1405 الف) الشفاء (المنطق)، ج 2(القیاس)، تحقیق سعید زاید، قم، مکتبة آیة الله مرعشی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1401)، التعلیقات، تحقیق و تصحیح سید حسن موسویان، تهران، مؤسسۀ حکمت و فسلفه ایران.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1405 ب)، الشفاء (المنطق-المدخل)، تحقیق الاب قنواتی؛ محمود الخضیری و فؤاد الاهوانی، قم، مکتبة آیة الله مرعشی، قم.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1405 ج)، الشفاء (المنطق)، ج 3(البرهان)، تحقیق ابوالعلا عفیفی، قم، مکتبة آیة الله مرعشی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1404)، من مؤلفات ابن سینا الطبیة. تحقیق محمد زهیر البابا، دمشق، معهد التراث العلمی العربی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1953)، رسائل ابن‌سینا، حلمی ضیاء، استانبول، دانشکده ادبیات استانبول.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1980)، عیون الحکمة، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، دار القلم.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (2005)، القانون فی الطب، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (2007)، رسالة احوال النفس؛ رسالة فی النفس و بقائها و معادها،، تحقیق احمد فؤاد الأهوانی، پاریس، دار بیبلیون.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، (1395)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، بوستان کتاب
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، 144 رساله از ابن‌سینا، 4894، کتابخانه نور عثمانیه.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، رسالات شیخ الرئیس ابن‌سینا و غزالی، 241 مجلس سنا، کتابخانه مجلس شورای اسلامی.
ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله، مجموعه 15 رساله در طب و فلسفه از ابن‌سینا، 861، کتابخانه دانشگاه تهران.
پژوهنده نجف‌آبادی، حسین؛ کرد فیروز جایی، یار علی؛ سلیمانی امیری، عسکری، (1396)، «بررسی ابعاد هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی قوه واهمه از منظر ابن‌سینا و ملاصدرا»، حکمت اسلامی، سال چهارم، شمارۀ اول، ص 9-30.
ذاکری، مهدی، (1390)، «نظریۀ عمل ابن‌سینا»، نقد و نظر، شمارۀ 64، زمستان، ص 27–44.
الرازی، فخرالدین، (1373)، شرح عیون الحکمة، تحقیق احمد حجازی، تهران، مؤسسة الصادق.
شاملی، نصر‌الله و حداد، وحیده، (1390)، «قوه واهمه و نسبت آن با سایر قوای نفس با تأکید بر آراء ابن‌سینا»، آینه معرفت، شماره 29، زمستان، ص 24–46.
صیدی، محمود؛ حسینی، علی؛ موسوی اعظم، سید مصطفی، (1393)، «رویکردی تحلیلی-انتقادی به آرای ابن‌سینا در باب قوه وهم»، ذهن، شمارۀ 59، پاییز، ص 35-54.
طوسی، نصیرالدین محمد بن محمد، (1403)، شرح الاشارات و التنبیهات (مع المحاکمات)، قم، دفتر نشر الکتاب.
عماد زاده، غلامحسین، (1400)، «جستاری درباره قوة واهمه از نظر ابن‌سینا»، آینه معرفت، شمارۀ 69، اسفند، ص 23-40.
محقق دوانی، (1411)، ثلاث رسائل، تحقیق احمد تویسرکانی، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
مهدوی، یحیی، (1333)، فهرست نسخههای مصنفات ابن‌سینا، تهران، دانشگاه تهران.
نائیجی، محمدحسین، (1387)، ترجمه و شرح کتاب نفس شفا، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
Al- Rāzi, Fakhr o al-Din (1995) Šarḥ Uyūn al-ḥikma. Tehran: As-Sadigh Institute [in Arabic] Al-Ṭūsī, Naṣīr al-Dīn. (1983) Šarḥ al-Išārāt wa-l-tanbīhāt. Qum: Daftar našr al-kitab [in Arabic]. Black, Deborah L. (1993) “Estimation (Wahm) in Avicenna: The Logical and Psychological Dimensions.” Dialogue: Canadian Philosophical Review / Revue Canadienne De Philosophie 32, no. 2: 219–58. Black, Deborah L.(1993) “Estimation (Wahm) in Avicenna: The Logical and Psychological Dimensions.” Dialogue: Canadian Philosophical Review / Revue Canadienne De Philosophie 32, no. 2: 219–58. Dawani (1991). ṯhālāṯh Rasāil... Mashhad: Islamic Research Foundation of Astan Quds Razavi. [in Arabic]. Emadzadeh, G. (2022). “A Study of Estimative Faculty from Avicenna’s Perspective”. The Mirror of Knowledge, 21(4), 23-40. doi: 10.52547/jipt.2022.224709.1193 [in Pesian] Gutas, Dimitri. (2014) Avicenna and the Aristotelian Tradition, Leiden, The Netherlands: Brill, 11 Apr. 2014 Gutas, Dimitri. (2014) Avicenna and the Aristotelian Tradition, Leiden, The Netherlands: Brill, 11 Apr. 2014. Ibn Sīnā (1395) An-Naf min Kitāb Aš-Šifā. Qum: Bustān-i Kitāb. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1948) Tisaʿ rasāil fi al-ḥikma wa at-tabīʿīāt. Cairo: Daro al-Arab. Ibn Sīnā (1953) Rasāil Ibn Sīnā. Istanbul: Istanbul Faculty of Literature. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1980) Al-Išārāt wa-t-tanbīhāt. Qum: Bustān-i Kitāb. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1980) Ar-Rasāil. Qum: Intišhārāt Bīdār. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1980) Uyūn al-ḥikma. Beirut: Dāro al-Qalam. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1981) At-Taʿlīqāt. Tehran: Iranian Research Institute of Philosophy. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1984) Min muʾallafāt Ibn Sīnā aṭ-ṭibbiyya. Aleppo: Maʿhad at-turāṯ al-ʿilmī al-ʿarabī. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1985) Aš-Šifā (al-Manṭiq). (al-Madkhal). Qum: Maktaba ayatollāh al-Maraši. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1985) Aš-Šifā (al-Mantiq). Vol2 (al-Qiyās). Qum: Maktaba ayatollāh al-Maraši. [in Arabic]. Ibn Sīnā (1985) Aš-Šifā (al-Mantiq). Vol3 (al-Burḥān). Qum: Maktaba ayatollāh al-Maraši. [in Arabic]. Ibn Sīnā (2005) al-Qānūn fi aṭ-ṭib. Beirut: Dāro al-iḥyā at-toraāṯh al-arabi. [in Arabic]. Ibn Sīnā (2007) Aḥwāl an-nafs. Paris: Dar Biblion. [in Arabic]. Ibn Sīnā. (1985) Al-Mabdaʾ wa-l-maʿād. Edited by ʿAbd Allāh Nūrānī. Tehran: Institute of Islamic Studies. [in Arabic]. Ibn Sīnā. (2001) Al-Naǧāt min al-ġaraq fī baḥr al-ḍalālāt. Edited, with an introduction, by Moḥammad Taqī Dānešpažūh. Tehran: Entešārāt-e Dānešgāh-e Tehrān. [in Arabic]. Ibn Sīnā. (2005) Manṭiq-i Dānišnāma-yi ʿAlā-yī. Edited by Muḥammad Muʿīn. Hamidān: Dānišhgāh-i Bū Alī Sīnā. [in Arabic]. Ibn Sīnā. (2018) Al-Mubāḥaṯhāt. Edited by Muḥsin Bīdārfar. Tehran: Iranian Research Institute of Philosophy. [in Arabic] Ibn Sīnā. 144 Risāla of Ibn Sīnā. 4894. Nuruosmaniye. [in Arabic]. Ibn Sīnā. Risāla fi ṭib wa falsafa az Ibn Sīnā. 861. Tehran University Library. [in Arabic]. Ibn Sīnā. Risālāt Šayḫ ar-Raʾīs Ibn Sīnā wa ġazālī. 241 Majlīs Senā. [in Arabic]. MacDonald, D. B. (1922) “Wahm in Arabic and Its Cognates.” Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, no. 4: 505–21. MacDonald, D. B. (1922) “Wahm in Arabic and Its Cognates.” Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland, no. 4: 505–21. Mahdavī, Yaḥyā, (1955) Fehrest-e nosḫahā-yemoṣannafāt-e Ebn-e Sīnā, Tehran: Dānešgāh-e Tehrān. [in Pesian] Michael, Noble (2017) “The Avicennan "aestimatio (al-wahm) in Fakhr al-Dīn al-Rāzī's Theory of Talismanic Action at a Distance”, Bulletin de philosophie médiévale,, no. 59, págs. 79-89 Michael, Noble (2017) “The Avicennan "aestimatio (al-wahm) in Fakhr al-Dīn al-Rāzī's Theory of Talismanic Action at a Distance”, Bulletin de philosophie médiévale,, no. 59, págs. 79-89 Naeeji, Mohammad Hosein (2005) Translation and description of An-Naf min Kitāb Aš-Šifā. Qum: Imam Khomeini Educational and Research Institute [in Pesian] Pajoohandeh, H. Kurd Firozjaei, Y. & Sulaymani Amiri, A. (2017). “An assessment of ontological and epistemological aspects of estimation from the viewpoint of Avicenna and Mulla Sadra”. Journal of Hikmat-e-Islami, 4(12), 9-30. [in Pesian] Rapoport, Michael A. (2023) Science of the Soul in Ibn Sīnā’s Pointers and Reminders. Leiden, The Netherlands: Brill. Rapoport, Michael A. (2023) Science of the Soul in Ibn Sīnā’s Pointers and Reminders. Leiden, The Netherlands: Brill Seidi, M. Hosseini, A. Musavi Azam, S.M. (2015) “An analytical-critical approach to Ibn Sina's views on the "Estimation"”. Zehn. 15 (59) [in Pesian] Shameli, N. Haddad, V. (2011). “The Estimation and its relationship with other powers of the soul with emphasis on Ibn Sina's opinions”. The Mirror of Knowledge. 11(2). [in Pesian] Zakeri, M. (2011). Avicenna’s Theory of Action. Naqd Va Nazar, 16(64), 27-44. [in Pesian] | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 93 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||