سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,693
تعداد مقالات72,239
تعداد مشاهده مقاله129,234,152
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,068,858
گل نواز, زهرا, شامحمدی, رستم, شیخ, محمود. (1402). تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن. , 56(1), 97-118. doi: 10.22059/jrm.2023.360291.630443
زهرا گل نواز; رستم شامحمدی; محمود شیخ. "تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن". , 56, 1, 1402, 97-118. doi: 10.22059/jrm.2023.360291.630443
گل نواز, زهرا, شامحمدی, رستم, شیخ, محمود. (1402). 'تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن', , 56(1), pp. 97-118. doi: 10.22059/jrm.2023.360291.630443
گل نواز, زهرا, شامحمدی, رستم, شیخ, محمود. تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن. , 1402; 56(1): 97-118. doi: 10.22059/jrm.2023.360291.630443

تحلیل و بررسی همه درخداانگاری به روایت چارلز هارتسهورن

مجله ادیان و عرفان
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 97-118    اصل مقاله (645.16 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jrm.2023.360291.630443
نویسندگان
زهرا گل نواز1؛ رستم شامحمدی* 2؛ محمود شیخ3
1دانشجوی دکترا، گروه الهیات ادیان و عرفان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
2استادیار، گروه الهیات ادیان و عرفان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.
3استادیار، گروه ادیان و عرفان، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
چارلز هارتسهورن (1897-2000 م) سرشناس‌ترین فیلسوف و الهیدان پویشی، پس از وایتهد (1861-1947 م)، است. وی در پیِ نقد این وجه از خداباوری سنتی، که به‌واسطۀ تعالی‌گرایی، مانع ارتباط دوسویه میان خدا و جهان است، بدیل متفاوتی را مطرح می‌کند، که مطابق آن، خدا واجد دو قطب انتزاعی و غیرانتزاعی (بالفعل)، فرض می‌شود. به زعم او، قطب انتزاعی خداوند مطلق و تغییر‌ناپذیر است و قطب بالفعل او نسبی و تغییر‌پذیر؛ و به‌واسطه همین قطب تغییرپذیر است که خداوند، جهان را در خود جای می‌دهد. به‌نظر می‌رسد، همین نگرش دوقطبی هارتسهورن به ساحت الهی است که به نظریۀ «همه‌درخداانگاری» انجامیده‌است. پژوهش حاضر، با روش تحلیلی-انتقادی، ضمن تحلیل نظریۀ «همه‌درخداانگاری» و استخراج مشخصه‌های آن از آثار هارتسهورن، به بررسی خداباوری دوقطبی به‌عنوان بن‌مایۀ اصلی «همه‌در‌خداانگاری» می‌پردازد. یافته‌های پژوهش پیش‌رو حکایت از این دارند که «همه‌درخداانگاری»، متضمّن پیامدهایی، چون زمانمند شدن خدا و علم او، تغییرپذیری کمال الهی، تأثیرپذیری خدا از مخلوقات، حلول خدا در جهان و محدودیت قدرت الهی است. دیدگاه‌های هارتسهورن، همچنین به‌خاطر تأکید بر پویش و تغییرپذیری خداوند، نمی‌تواند به‌عنوان جایگزین مناسبی برای خداباوری سنتی پذیرفته شود. با وجود این، در جهان‌شناسی هارتسهورن، چون خدا و مخلوقات به‌عنوان هویّاتِ متمایز از یکدیگر، به رسمیت شناخته شده‌اند، نظام فکری او متمایز از اندیشۀ «همه‌خداانگاری» است که یکسانی و همسانی خدا و جهان را مسلم فرض می‌کند.
کلیدواژه‌ها
هارتسهورن؛ همه‌درخداانگاری؛ خداباوری دوقطبی؛ تعالی و حضور مطلق؛ خداباوری سنتی.
مراجع
       کتاب مقدس

  1. اُوئن، اِچ‌پی؛ دیدگا‌ه‌ها درباره خدا؛ قم؛ مؤسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان؛ 1387.
  2. آنسلم قدیس؛ پروسلوگیون (خطابیه‌ای در اثبات وجود خدا)؛ ترجمه افسانه نجاتی؛ تهران: نشر قصیده سرا؛ 1386.
  3. اسپینوزا، باروخ؛ اخلاق؛ ترجمه محسن جهانگیری؛ تهران؛ مرکز نشر دانشگاهی؛ 1364.
  4. استیس، عرفان و فلسفه؛ ترجمه بهاء‌الدین خرمشاهی؛ تهران؛ انتشارات سروش؛ 1375.
  5. باربور، ایان؛ علم و دین؛ ترجمه بهاءالدین خرمشاهی؛ تهران: مرکز نشر دانشگاهی؛ 1379.
  6. ---، دین و علم؛ ترجمه پیروز فتوره‌چی؛ تهران؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی؛ 1392.پترسون، مایکل و همکاران؛ عقل و اعتقاد دینی؛ ترجمه احمدنراقی و ابراهیم سلطانی؛ تهران؛ طرح نو؛ 1379.
  7. شامحمدی، رستم؛ خداوند در اندیشه پویشی وایتهد؛ تهران؛ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی؛ 1390.
  8. ---؛ درآمدی بر فلسفه و الهیات پویشی؛ سمنان؛ انتشارات دانشگاه سمنان؛ 1392.
  9. ---؛ و سنایی، علی؛ «بررسی و تحلیل نظریه عدل الهی پویشی گریفین»؛ قبسات؛ شماره هشتاد؛ صص 117-146؛ 1395.
  10. صلواتی، عبدلله؛ و اختری زینب؛ «بررسی تطبیقی مسألة رابطة وجودی دوسویة خدا و جهان از دیدگاه هارتشورن و ملاصدرا»؛ پژوهش‌های هستی‌شناختی؛ سال پنجم؛ شماره نهم؛ صص 51-69؛ 1395.
  11. Barbour, Ian. Nature Human Nature and God; Great Britain; SPCK, 2002.
  12. Clayton, Philip. “Springer science Businness”, Media B V,
  13. Culp, John. “Panentheism”, Stanford Encyclopedia of Philosohy; https:/plato.stanford.edu/entries, 2020.
  14. Dombrowski, Daniel A, Analytic Theism, Hartshorne, and the Concept of God. Albany; State University of New York Press, 1996.
  15. Gragg, Alan,Charles Hartshorne,Published by Word Books,Waco, Texas, edited by Bob E. Patterson,
  16. Hartshorne, Charles, and Beyond Humanism; Essays in the New Philosophy of Nature, Chicago; Willett, Clark & Co, Bison Book Edition, with new Preface. Lincoln; The University of Nebraska Press, 1937.
  17. ---, Man's Vision of God and the Logic of Theism, Chicago; Willett, Clark & Harper and Brothers Publishers, 1941.
  18. ---, The Divine Relativity; A Social Conception of God, the Terry Lectures. New Haven; Yale University Press, 1948.
  19. ---, Reality as Social Process; Studies in Metaphysics and Religion, Glencoe; The Free Press and Boston; The Beacon Press, Reprinted by Hafner, 1953.
  20. ---, A Natural Theology for Our Time. LaSalle, Ill.; Open Couri Publishing Company.Also available in a paperback edition, 1967.
  21. ---, Creative Synthesis and Philosophic Method. London; SCM Press, Ltd. La Salle; Open Court, 1970.
  22. ---, The Logic of Perfection, open court Publishing Company, printed in The U.S.A, 1973.
  23. ---, Aquinas to Whitehead: Seven Centuries of Metaphysics of Religion the Aquinas Lecture, Milwaukee; Marquette University Publications, 1976.
  24. ---, Omnipotence and Other Theological Mistakes, State University of New York Press, 1984.
  25. --- (1987). “Transcendence and Immanenc”, in the Encyclopedia of Religion, Vol.15, ed. By Mircea Eliade, New York; Macmilian Publishing Company.
  26. ---, " Whitehead’s Idea of God"in P.A. Schilpp, Philosophy of Alfred North Whitehead, LaSale, 1991.
  27. ---, Reese, WilliamL, Philosophers Speak of God, Chicago, the University of Chicago Press, 1953.
  28. Levine, MichaelP, Pantheism a Nontheistic Concept of Deity, Routledge, 1994.
  29. Sia, Santigo, God in process thought, a study in Charles Hartshorns concept of God, Martinus Nijhoff Publishers, 1985.
  30. Viney, Donald Wayne, Charles Hartshorne and the Existence of God, State University of New York Pres, 1985.
  31. Whitehead, Alfred North, Process and Reality, Macmillan, 1957.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 222
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 288





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب