پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,241 |
| تعداد مقالات | 67,872 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,473,019 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,242,221 |
بررسی ترکیب های برون مرکز سه جزئی N-P-N در زبان فارسی: تحلیلی در چارچوب صرف ساخت | ||
| پژوهشهای زبانی | ||
| دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 26، شهریور 1402، صفحه 23-47 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jolr.2021.313793.666665 | ||
| نویسندگان | ||
| غزال اسدی1؛ سحر بهرامی* 2؛ اردشیر ملکی مقدم3 | ||
| 1گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| 2گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 3گروه زبان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در اکثر زبان ها، فرایند واژه سازیِ ترکیب، از فرایندهای دیگر زایاتر است، به همین دلیل این فرایند جایگاه ویژهای در صرف هر زبان داشته و بیشتر مورد توجه دستورنویسان و زبان شناسان قرار گرفته است. واژه های مرکبِ یک زبان به صورت های مختـلفی قابل طبقه بندی هسـتند، یکی از این روش هایِ طبـقه بندی، تقسـیم ترکیب ها به دو دستۀ برون مرکز و درون مرکز است. در این مقاله به بررسی ترکیب های برون مرکز سه جزئی با ساختار N-P-N در زبان فارسی در چارچوب نظریه صرف ساخت می پردازیم. این پژوهش روابط معنایی نظاممند، طرحواره ممکن ناظر بر عملکرد ساخت N-P-N، زیرطرحواره های آن و ساختار سلسله مراتبی این ساخت را در واژگان گویشوران زبان فارسی بررسی می کند. داده های مورد بررسی در این پژوهش از کتاب «فرهنگ فارسی عامیانه» اثر ابوالحسن نجفی (1387) انتخاب شده اند که جمعاً 88 داده جمع آوری شده و مورد بررسی قرار گرفته اند. رویکرد این پژوهش ساخت بنیان است و کوشیده است به روش تحلیلی-توصیفی و با بررسی محتوای استعاری و معنایی ترکیب های برون مرکز سه جزئی، الـگوهای واژه سازی ناظر بر آنها را بر اسـاس مفـهوم «ساخت» و «طرحـواره های ساختی» تبیین نماید. یافته های این پژوهش گویای این است که همه ترکیب های برون مرکز سه جزئی N-P-N که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند در قالب ده رابطه معنایی طبقه بندی می شوند؛ این روابط معنایی عبارت‌اند از: ویژگی، ویژگی شخص، زمان، مکان، حالت، چیز، وضعیت، شخص، کنش و تکرار زمان. هریک از این روابط معنایی و تفاوت آنها به کمک طرحواره های ساختی که به طور همزمان صورت و معنا را لحاظ می کند؛ ارائه شده اند. یکی دیگر از نتایج این پژوهش رابطه مستقیم بین میزان شفافیت معنایی یک ساخت در زبان فارسی با بسامد وقوع و زایایی آن بود. در پژوهش حاضر، تعداد ترکیب های عطفی N-be-N، 70 داده بوده که به صورت معناداری از دیگر ترکیب ها بیشتر است و این بسامدِ بالا گویای این است که در زبان فارسی این ساخت شفافیت معنایی و زایایی بیشتری برای اهل زبان دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ترکیب سه جزئی؛ برون مرکز؛ صرف ساخت؛ طرحواره‌های ساختی؛ N-P-N | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Study of N-P-N Tripartite Exocentric Compounds in Persian: An Analysis within the Framework of Construction Morphology | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghazaal Asadi1؛ Sahar Bahrami-Khorshid2؛ Ardeshir Maleki-Moghadm3 | ||
| 1Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| 2Department of Linguistics, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| 3Department of Linguistics, Faculty of Humanities,, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| In many languages, compounding as a word-formation process is more productive than the other processes. According to this fact, compounding has a special role in the morphology of languages and this process has been concentrated by grammarians and linguists. Compound words of a language can be classified in various ways. In one of these classification methods, compounds are divided into two major categories: exocentric compounds and endocentric compounds. This research is an attempt to explore the N-P-N tripartite exocentric compounds of Persian within the framework of Construction Morphology. The research examines the systematic semantic relations, the possible schema of the N-P-N construction, its subschemas, and the hierarchical structure of this construction in the lexicon of Persian speakers. The data under the study have been collected from the reference book “Farhang-e Farsi-ye Āmiyāne” (Persian Slang Dictionary) written by Abolhasan Najafi which totally includes 88 tripartite compounds. The approach of this research is construction-based and tries to examine the metaphorical and semantic content of the above-mentioned compounds and to justify their word-formation pattern of them based on the concept of “construction” and “constructional schemas”. The method of this research is descriptive-analytical and the result of the research demonstrates that all the compounds that are examined in this research can be encoded by 10 semantic relations: property, person property, time, location, state, thing, condition/situation, person, action and repetition of time. Each of these semantic relations and their differences has been represented as a schema which is a pairing of form and meaning. The results also evinced that there is a direct relation between the semantic transparency of a construction and its frequency and productivity in Persian, there are 70 N-be-N compounds in the corpus which is considerably more than other types of compounds. Therefore, it is concluded that the frequency of the N-P-N compounds is rooted in their semantic transparency. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Tripartite compound, Exocentric, Construction Morphology, Constructional schemas, N-P-N | ||
| مراجع | ||
|
آشوری، داریوش (1392). فرهنگ علوم انسانی انگلیسی-فارسی: با بازبینی سراسری و افزودن 1900 درآیند تازه، ویراست سوم، تهران، نشر مرکز.
بامشادی، پارسا؛ انصاریان، شادی (1395). رویکرد ساختبنیاد به صرف و کاربرد آن در آموزش واژههای مشتق و مرکب فارسی برای فارسی آموزان، مجموعه مقالات همایش واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 999-1020.
دهخدا، علیاکبر، لغتنامۀ دهخدا، https://abadis.ir/fatofa/%D8%AA%D9%88/
سبزواری، مهدی (1391). تبیین و تحلیل رابطههای معنایی در اسامی مرکب برونمرکز فارسی معیار، پژوهشنامة انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی1، بهار و تابستان، 1391، صص 45-61.
ﻋﺎﺻﯽ، ﻣﺼﻄﻔﯽ؛ ﺑﺪﺧﺸﺎﻥ، ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ (1389). ردهبندی واژههای مرکب، متن پژوهی ادبی46، زمستان 89، صص 71-94.
عباسی، زهرا (1396). واژههای غیر بسیط فارسی در صرف واژگانی و صرف ساختی. دوماهنامه جستارهای زبانی3، مرداد و شهریور 1396، صص 67-93.
نظامآبادی، عارفه؛ قطره، فریبا (1397). بررسی صفتهای چند جزئی با درونداد نحوی در زبان فارسی بر مبنای دستور نقشگرای هلیدی، نشریه پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، 15، بهار و تابستان 1397، صص 21-34.
نجفی، ابوالحسن (1378). فرهنگ فارسی عامیانه، تهران، نیلوفر.
Abassi, Z. 2017. Analyzing Complex Words in Persian in Construction Morphology and Lexical Morphology. Language Related Research Bi-monthly. no. 3, August and September of 2017: pp. 67-93. [In Persian]. Ashouri, D. 2013. A Dictionary for Human Sciences English-Persian: Revised and Added 1900 New entry. 3rd Edition. Tehran: Markaz Publication. [In Persian]. Asi, M., Badakhshan, E. 2010. Stratifying the Compound Words. Literary Text Research. Winter 2010: pp. 71-94. [In Persian]. Bamshadi, P., Ansarian, Sh. 2016. The Construction-based Approach to the Morphology and Its Application in Teaching Persian Derived and Compound Words for Persian Language Learners. The Collection of Articles from the Conference on Exploring the Sources of Teaching Persian Language to Non-Persian Speakers. Tehran: Allameh Tabataba'i University. pp. 999-1020. [In Persian]. Booij, G. E. 2007. The Grammar of Words: An Introduction to Morphology.2nd edition. Oxford: Oxford University Press. Booij, G. E. 2010. Construction Morphology. Oxford: Oxford University Press. Croft, W., Cruse, D. 2004. Cognitive Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press. Dehkhoda, A. Dehkhoda Persian Dictionary. https://abadis.ir/fatofa/%D8%AA%D9%88/. [In Persian] Goldberg, A. 1995. Constructions: A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago: University of Chicago Press. Goldberg, A., 2003. Construction: A New Theoretical Approach to Language. TRENDS in Cognitive Sciences, vol. 7, no. 5, pp. 219-224, 6. Goldberg, A. 2006. Construction at Work: The Nature of Generalization in Language. Oxford: Oxford University Press. Langacker, R. W. 1987. Foundations of Cognitive Grammar, volume I. Stanford, CA: Stanford University Press. Langacker, R. W. 2013. Essentials of Cognitive Grammar. Oxford: Oxford University Press. Najafi, A. 2008. Persian Slang Dictionary. 2nd Edition. Tehran: Nilufar Publication. [In Persian]. Nezamabadi, A., Ghatreh, F. 2018. Investigating Multi-component Adjectives with Syntactical Input in Persian Based on Halliday's Systematic Functional Grammar. Iranian Journal of Comparative Linguistic Research. no. 15, Spring and Summer of 2018: pp. 21-34. [In Persian]. Sabzevari, M. 2012. Explaining and Analyzing the Semantic Relations in Exocentric compound nouns in Standard Persian. The Critical Studies in Text and Programs in Human Sciences, Institute for Humanities and Cultural Studies. vol. 1, Spring and Summer of 2012: pp. 45-61. [In Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 107 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 129 |
||