سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,532
تعداد مقالات70,504
تعداد مشاهده مقاله124,123,372
تعداد دریافت فایل اصل مقاله97,231,461
مفتح, محمد هادی, مؤدب, سیدرضا, کریمی, رضا. (1402). تفسیر آیۀ «علیکم انفسکم» بر اساس خودباشی. , 56(1), 221-235. doi: 10.22059/jqst.2023.350326.670081
محمد هادی مفتح; سیدرضا مؤدب; رضا کریمی. "تفسیر آیۀ «علیکم انفسکم» بر اساس خودباشی". , 56, 1, 1402, 221-235. doi: 10.22059/jqst.2023.350326.670081
مفتح, محمد هادی, مؤدب, سیدرضا, کریمی, رضا. (1402). 'تفسیر آیۀ «علیکم انفسکم» بر اساس خودباشی', , 56(1), pp. 221-235. doi: 10.22059/jqst.2023.350326.670081
مفتح, محمد هادی, مؤدب, سیدرضا, کریمی, رضا. تفسیر آیۀ «علیکم انفسکم» بر اساس خودباشی. , 1402; 56(1): 221-235. doi: 10.22059/jqst.2023.350326.670081

تفسیر آیۀ «علیکم انفسکم» بر اساس خودباشی

پژوهش های قرآن و حدیث
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 221-235    اصل مقاله (656.18 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2023.350326.670081
نویسندگان
محمد هادی مفتح1؛ سیدرضا مؤدب2؛ رضا کریمی* 3
1دانشیار.گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.
2استاد. گروه علوم قرآن و حدیث ،دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران،
3دکتری تفسیر تطبیقی، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم ، ایران.
چکیده
در مورد مسئلۀ اساسی نفس، حداقل دو رویکرد شناخته شده و یک رویکرد گمنام وجود دارد: 1. رویکرد «معرفت نفس»؛ 2. رویکرد «دشمن‌انگاری نفس»؛ 3. رویکرد «میزان‌انگاری نفس» که با عنوان «خودباشی» در این مقاله به روش تحلیلی تبیین شده است. نتیجۀ اصلی این مقاله این است که آیۀ 105 سورۀ مائده (یا آیۀ علیکم انفسکم) عمیق‌تر فهمیده شود؛ چون به دلیل معنای لغوی، سیاق و دیگر آیات و روایات، قابلیت تفسیر بر اساس خودباشی را دارد. 1. اقتضای لغت این است که ملازمت با نفس فقط در مراقبت و حفظ نیست؛ بلکه میزان قراردادن آن هم هست؛ 2. سیاق آیه نشان می‌دهد، نفس در اینجا معنایی فردی و شخصی دارد و در مقابل غیر (دیگران) قرار دارد؛ 3. دیگر آیات قرآن که اطمینان نفس را میزان می‌دانند و نیز قلب را حریم امن الهی توصیف می‌کنند، مؤید این تفسیر هستند که می‌توان آیۀ مذکور را بر اساس خودباشی (میزان‌انگاری نفس) توضیح داد. روایاتی که توصیه به میزان قراردادن نفس هم می‌کنند، از دیگر شواهد تفسیر آیه بر اساس خودباشی هستند.
کلیدواژه‌ها
آیۀ «علیکم انفسکم»؛ خودباشی؛ میزانانگاری؛ نفس
مراجع

 

      قرآن کریم.

  1. ابن بابویه، محمد بن على؛ الخصال؛ قم‏؛ جامعۀ مدرسین؛ ‏1362.
  2. ابن بابویه، محمد بن على؛ معانی الأخبار؛ قم؛ دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین؛ 1403.
  3. ابن­شعبه حرانى، حسن­بن على‏؛ تحف‌العقول؛ قم، جامعۀ مدرسین؛1363.
  4. جوادی آملی، عبدالله؛ تفسیر انسان به انسان؛ قم؛ اسراء؛ 1387.
  5. ----------؛ تحریر رساله الولایه؛ قم؛ اسراء؛ ۱39۳.
  6. ----------؛ تفسیر تسنیم؛ قم؛ اسراء؛ 1397.
  7. ----------؛ سلونی قبل ان تفقدونی؛ قم؛ اسراء؛ 1399.
  8. حافظ، شمس‌الدین محمد؛ آینه جام (دیوان حافظ همراه با یادداشت‌های شهید مطهری)؛ تهران؛ صدرا؛ 1378.
  9. حر عاملى، محمد بن حسن؛ وسائل‌الشیعة؛ قم؛ مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام؛ 1409.
  10. حسن‌زاده آملی، حسن؛ دروس معرفت نفس؛ قم؛ الف لام میم؛ بی­تا (الف).
  11. حویزى، عبد على بن جمعة العروسى؛ تفسیر نور الثقلین؛ قم؛ انتشارات اسماعیلیان؛ ‏
شریف الرضى، محمد بن حسین‏؛ نهج‌البلاغه (صبحی صالح)؛ قم؛ هجرت؛ ‏1414.

صدوق، محمد بن علی؛ التوحید؛تصحیح و تعلیق: سید هاشم حسینی طهرانی؛ قم؛ مؤسسة النشر الإسلامی؛ بی­تا.

  1. طاهرزاده، اصغر؛ آشتی با خدا از طریق آشتی با خود راستین؛ اصفهان؛ لب المیزان؛ 1387.
  2. طاهرزاده، اصغر؛ فرزندم این چنین باش (شرح نامۀ 31 نهج‌البلاغه)؛ اصفهان؛ لب المیزان، 1390
  3. طباطبایی، سید محمدحسین؛ تفسیرالمیزان؛ سیدمحمدباقر موسوی همدانی؛ تهران؛ بنیادعلامه طباطبایی؛ چاپ چهارم؛ 1370.
  4. طباطبایی، سید محمدحسین؛ ترجمۀ رساله الولایه (طریق عرفان)؛ حسن‌زاده، صادق؛ قم؛ بخشایش؛ 1381.
  5. عیاشى، محمد بن مسعود؛ تفسیر العیاشی؛ تهران؛‏ المطبعة العلمیة؛ 1380.
  6. فیض کاشانى، محمد؛ تفسیر الصافی؛ تهران؛ مکتبه الصدر؛ 1415.
  7. فیض کاشانی، محمد؛ الوافی‏؛ اصفهان؛ کتابخانۀ امام أمیرالمؤمنین على (علیه السلام‏)؛ 1406.
  8. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق؛ الکافی؛ تهران؛ دارالکتب الإسلامیة؛ چاپ چهارم؛ 1407.
  9. محمدی ری‌شهری، محمد؛ میزان‌الحکمه (با ترجمه فارسی)؛ حمیدرضا مشایخی؛ قم؛ دارالحدیث؛ چاپ دهم (ویرایش دوم)؛ 1388.
  10. مجلسى، محمدباقر بن محمدتقی؛ بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار؛ چاپ دوم؛ دارإحیاء التراث العربی؛ بیروت؛ 1403.
یعقوبی قائنی، سید حسین؛ سفینه الصادقین؛ تهران؛ انتشارات فقه؛ 1391.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 214
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 233


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب