سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات158
تعداد شماره‌ها6,240
تعداد مقالات67,871
تعداد مشاهده مقاله115,438,549
تعداد دریافت فایل اصل مقاله90,207,424
فقهی زاده, عبدالهادی, امین ناجی, محمدهادی, منصور طباطبایی, سیدمحمد, اسماعیلی سوق, سیدفخرالدین. (1402). بازشناسی مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی در «حقائق التأویل فی دلائل التنزیل‮»‬‬‬. , 56(1), 27-47. doi: 10.22059/jqst.2023.345672.670036
عبدالهادی فقهی زاده; محمدهادی امین ناجی; سیدمحمد منصور طباطبایی; سیدفخرالدین اسماعیلی سوق. "بازشناسی مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی در «حقائق التأویل فی دلائل التنزیل‮»‬‬‬". , 56, 1, 1402, 27-47. doi: 10.22059/jqst.2023.345672.670036
فقهی زاده, عبدالهادی, امین ناجی, محمدهادی, منصور طباطبایی, سیدمحمد, اسماعیلی سوق, سیدفخرالدین. (1402). 'بازشناسی مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی در «حقائق التأویل فی دلائل التنزیل‮»‬‬‬', , 56(1), pp. 27-47. doi: 10.22059/jqst.2023.345672.670036
فقهی زاده, عبدالهادی, امین ناجی, محمدهادی, منصور طباطبایی, سیدمحمد, اسماعیلی سوق, سیدفخرالدین. بازشناسی مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی در «حقائق التأویل فی دلائل التنزیل‮»‬‬‬. , 1402; 56(1): 27-47. doi: 10.22059/jqst.2023.345672.670036

بازشناسی مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی در «حقائق التأویل فی دلائل التنزیل‮»‬‬‬

پژوهش های قرآن و حدیث
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 27-47    اصل مقاله (752 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jqst.2023.345672.670036
نویسندگان
عبدالهادی فقهی زاده* 1؛ محمدهادی امین ناجی2؛ سیدمحمد منصور طباطبایی3؛ سیدفخرالدین اسماعیلی سوق4
1استاد.گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2استاد.گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه پیام نور. تهران. ایران
3دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
4دانشجوی دکتری، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور مرکز تهران جنوب، تهران، ایران
چکیده
از کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی (د. 736) عارف و مفسّر قرن هشتم، آثاری چند در حوزۀ تفسیر قرآن برجای مانده‌است. مشی عارفانۀ او در آرای تفسیری‌اش بی‌تأثیر نبوده و او را به تدوین تفسیری با ویژگی‌هایی متفاوت از روزگار خویش، موسوم به حقائق التأویل فی دقائق التّنزیل سوق داده‌است. ازاین‌رو، در این تفسیر به چشم اعتبار نگریسته شد؛ خاصه آنکه مبانی نظری وی در این تفسیر تاکنون در اثری جداگانه، استظهار و بازشناسی نشده‌اند. بنابراین این جستار به واکاوی و تبیین اهم بنیادهای نظری عبدالرزاق، پیشاتفسیر، پرداخته‌است. اعتقاد به اعجاز بیانی قرآن، کاربرد مجاز در قرآن، هم‌بستگی آیات قرآن در افادۀ معانی یکدیگر، ضرورت تأویل آیات، اعتبار قرائات گوناگون قرآن و لزوم توجه به اسباب نزول آیات، مهمترین مبانی تفسیری عبدالرزاق کاشانی به‌شمار می‌روند. چنان‌که اثر او مشتمل بر دقائق لغوی، ادبی و تأویلی است و وی با تأکید بر مجاز و تأویل و از رهگذر مشی صوفی- عرفانی به صورت‌بندی تأویلات بر معانی مجازی و مفاهیم رمزی – اشاری در برخی آیات پرداخته‌است.
کلیدواژه‌ها
حقائق‌التأویل فی دقائق‌التّنزیل؛ عبدالرزاق کاشانی؛ مبانی تفسیری
عنوان مقاله [English]
Recognizing Interpretive Foundations of ‘Abd al-Razzāq Kāshānī in ‘Haqā’iq al-Ta'awīl fī Daqā’iq al-Tanzīl’
نویسندگان [English]
Abdolhadi Feghhizadeh1؛ MOHAMMADHADI AMINNAJI2؛ Seyed Mohammad Mansoor Tabatabaei3؛ Seyed Fakhroddin Esmaeili4
1Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Tehran, Iran.
2Professor, Department of Quran and Hadith Sciences, Faculty of Theology and Islamic Studies of Payam Noor University, Tehran. Iran
3Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran.
4PhD student, Department of Quranic and Hadith Sciences, School of Theology and Islamic Studies, Payam Noor University, South Tehran Center, Tehran, Iran
چکیده [English]
Kamāl al-Dīn ‘Abd al-Razzāq Kāshānī (d. 736) was a mystic and commentator in the 8th century, from whom several works in the field of Quranic interpretation are available today. His mystical approach influenced his interpretive approaches and led him to write a commentary unique in its time, entitled Haqā’q al-Ta’wīl fī Daqā’q al-Tanzīl. This commentary is considered valid, although its theoretical foundations have not yet been recognized. Therefore, this article analyzes and explains the main theoretical foundations of ‘Abd al-Razzāq, including the following: The belief in the expressive miracles of the Qur'an, the use of tropes in the Qur'an, the interdependence of verses in expressing their meanings, the need to interpret verses, the validity of different readings of the Qur'an, and the need to deal with the reasons for the revelation of verses are important interpretive foundations of ‘Abdul Razzāq. His work consists of lexical, literary, and interpretive details. By emphasizing trope and interpretation through the Sufi mystical approach, he dealt with the formation of interpretations about figurative meanings and symbolic concepts in some verses.
کلیدواژه‌ها [English]
Basics of Tafsir, Abdul Razzaq Kashani, Haqaqat al-Taawil fi daghegh al-Tanzil
مراجع

 

      قرآن کریم.

  1. ابن تیمیه الحرانی، احمد بن عبدالحلیم، مجمع الفتاوی، المدینة النبویة، مجمع ملک­فهد لطباعة المصاحف الشریفة، 1416ق.
  2. ابن منظور، محمد‌بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار اصدار، 1374ق.
  3. اصفهانی، محمدرضا، الأذهان فی علم الأصول، تحقیق: موسسة آل­البیت (ع) لإحیاء التراث، چاپ اول، قم، موسسة آل­البیت (ع) لإحیاء التراث، 1413ق.
  4. اصفهانی، ابو منصور، ترجمه عوارف المعارف، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، 1375ش.
  5. الأهوازی، حسن‌بن علی، الوجیز فی شرح قرائات القرأة الثمانیة ائمة الامصار الخمسة، بیروت، دارالمغرب الاسلامی، 200م.
  6. آشوری، حسین، «تأثیر اختلاف قرائات در تفسیر»، پژوهش­های قرآنی، دورۀ 6، شمارۀ 23، 1379ش.
  7. آملی، سیدحیدر، جامع­الاسرار و منبع­الانوار، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1368ش.
  8. بابایی، علی اکبر، علوم قرآنی4، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1399.
  9. بی­نام، تفسیر ـ عربی، مشهد، کتابخانۀ آستان قدس، شمارۀ 69، بی­تا.
  10. التهانوی، محمد علی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون، تصحیح علی دحروج، بیروت، مکتبة ناشرون، بی­تا.
  11. الجرجانی، ابوبکر عبدالقاهربن عبدالرحمن­بن­محمد، اسرار البلاغة، تحقیق محمود محمد شاکر، جده، دارالمدنی، بی­تا.
  12. الجوهری، اسماعیل‌بن حماد، الصحاح: تا­ج­اللغة و صحاح­العربیة، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، چاپ اول، بیروت، دارالعلم للملایین، 1376ق.
  13. حکیم، سید محمد باقر، علوم القرآن، قم، مجمع الفکر الاسلامی، 1417ق.
  14. حکیم، سید محمدحسین، «کتاب‌های موجود در کتابخانۀ ربع رشیدی»، مطالعات ایرانی اسلامی، شمارۀ 10، بهار 1398.
  15. حمیرى، نشوان‌بن سعید، شمس العلوم، تحقیق: العمری، حسین بن عبدالله، دمشق، 1420ق.
  16. خطیب قزوینی، جلال­الدین محمد‌بن عبدالرحمن عمر ابوالمعالی، الإیضاح فی علوم المعانی و البیان و البدیع، تحقیق: عمار بسیونی زغلول، بیروت، دارالأرقم، 1426ق.
  17. خلف اللّه، محمد و زغلول سلام، محمد، ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن، للرمانی و الخطابی و عبد القاهر الجرجانی، مصر، درالمعارف، 1968م.
  18. خمینی موسوی، رو‌ح الله، مناهج الوصول إلی علم الأصول، چاپ اول، قم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1414ق.
  19. ----------، شرح دعای سحر، ترجمه احمد فهری، چاپ دوم، تهران، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1388ش.
  20. خویی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، قم، موسسۀ احیاء آثار الامام الخوئی،1430ق
  21. دمیاطی، احمد‌بن محمد، اتحاف فضلاء البشر فی القراءات الأربعة عشر، لبنان، دارالنشر، 1419ق.
  22. دهخدا، علی‌اکبر، لغتنامه، چاپ دوم (دورۀ جدید)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1377 ش.
  23. دهقان­منگابادی، بمانعلی،« بررسی انتقادی روش تأویل گرایانۀ کمال الدین عبدالرزاق کاشانی در التأویلات»، کاشان شناخت، شمارۀ 6. بهار و تابستان 1388.
  24. رازی، شیخ ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، تصحیح دکتر محمد جعفر یاحقی و دکتر محمد مهدی ناصح، مشهد، بنیاد پژوهش­های اسلامی، 1408ق.
  25. الرشید، عماد الدین محمد، اسباب النزول و اثرها فی بیان النصوص، دمشق، دارالشهاب، 1420ق.
  26. رضایی اصفهانی، محمدعلی، منطق تفسیر قرآن (1)، قم، جامعة المصطفی العالمیة، 1387.
  27. زرکشی، بدرالدین، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، دارالتراث، بی­تا.
  28. سبحانی، جعفر، تهذیب الأصول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، 1405 ق.
  29. السکاکی، یوسف‌بن ابی­بکر، مفتاح العلوم، تصحیح: نعیم زرزور، دارالکتب، 1303ق.
  30. سمرقندی، نصر‌بن محمد، تفسیر بحرالعلوم، بیروت، دارالفکر، 1416ق.
  31. سمنانی، علاء­الدولة، خمخانه وحدت، تهران، انتشارات کومش، 1385ش.
  32. سیوطی، جلال‌الدین‌ عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، الطبعة، المشهد الحسینی، 1387ق.
  33. شاکر، محمدکاظم، روش‌های تأویل قرآن، قم، بوستان کتاب، 1376ش.
  34. ----------، مبانی و روش‌های تفسیری، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، 1382ش.
  35. شنقیطی، محمدامین، منع المجاز فی المنزَّل للتعبد و االعجاز، قاهره، مکتبة بن تمیمة، بی­تا.
  36. شهولی کوشوری کیامرث، «نقدی بر تفکر انکار مجاز در قرآن»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، شمارۀ 2، پاییز و زمستان 1394.
  37. صادقی، سیدجعفر، نقش قرینه­شناسی در تفسیر قرآن، تهران، شریعت، 1394.
  38. طباطبائی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 1392ق.
  39. طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تصحیح: یزدی طباطبایی، فضل­الله و رسولی، هاشم، تهران، ناصر خسرو، 1372ش.
  40. طبری، محمد‌بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1412ق.
  41. عبدالغفار، السید أحمد، النصّ القرآنی بین التفسیر و التأویل، بیروت، دار النهضة العربیه، 1423.
  42. عکبرى، عبدالله‌بن حسین‏، التبیان فی إعراب القرآن‏، ریاض، بیت الأفکار الدولیة، 1419ق.
  43. فاکر میبدی، محمد، «اختلاف قرائات و نقش آن در تفسیر از دیدگاه علامه طباطبایی»، قرآن شناخت، شمارۀ 8، 1390.
  44. فراهیدی، خلیل‌بن احمد، العین، قم، نشر هجرت، 1409ق.
  45. فقهی­زاده، عبدالهادی، پژوهشی در نظم قرآن، تهران، سخن، 1393.
  46. ----------، علامه مجلسی و فهم حدیث، قم، بوستان کتاب، 1389.
  47. فقهی­زاده، عبدالهادی و توکلی­محمدی، نرجس، «تحلیل انتقادی دیدگاه­ها دربارۀ چیستی مفهوم مجاز و اقسام آن»، ادب عربی، شمارۀ 3، پاییز 91.
  48. فیروزآبادی، محمد‌بن یعقوب، القاموس المحیط، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1415ق.
  49. قیصری، داود، شرح فصوص الحکم، تصحیح و تحقیق سیدجلال آشتیانی، تهران، 1375ش.
  50. فیض­کاشانی، ملامحسن، سراج‌السالکین (منتخب مثنوی معنوی)، تهران، میراث مکتوب، 1380ش.
  51. کاشانی، کمال­الدین عبدالرزاق بن احمد، حقائق التأویل فی دقائق التنزیل، قم، کتابخانۀ آیت الله مرعشی نجفی (ره)، شمارۀ 13088، بی­تا.
  52. ----------، مجموعة رسائل و مصنفات، تصحیح و تعلیق: مجید هادی­زاده، تهران، مؤسسۀ پژوهشی میراث مکتوب، 1397ش.
  53. مصطفوی، حسن، روش علمی در ترجمه و تفسیر قرآن مجید و احادیث، تهـران، مرکـز نشـر آثـار علامه مصطفوی، بی­تا.
  54. مطلوب، احمد، معجم المصطلحات البلاغیه و تطورها، بیروت، مکتبه لبنان ناشرون، بی­تا.
  55. مظفر، محمدرضا، أصول الفقه فی مباحث الألفاظ و الملازمات العقلیة و مباحث الحجة و الأصول العملیة، تحقیق: عباسعلی زارعی سبزواری، قم، بوستان کتاب، 1424ق.
  56. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، قم، التمهید، 1386ش.
  57. ----------، علوم قرآنی، قم، التمهید، 1387ش.
  58. ----------، «تفسیر قرآن به قرآن و جایگاه سنت/سخنرانی»، پژوهش­های قرآنی، شماره 46 و 47، سال 1385.
  59. مؤدب، سیدرضا، مبانی تفسیر قرآن (ویرایش دوم)، چاپ سوم، قم، انتشارات دانشگاه قم، 1393.
  60. موسوی، میرمحمود، «حقائق التأویل تفسیری نویافته»، میراث شهاب، شمارۀ 39 و 40، بهار و تابستان 1384.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 160
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 155


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب