پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 161 |
| تعداد شماره‌ها | 6,533 |
| تعداد مقالات | 70,508 |
| تعداد مشاهده مقاله | 124,128,309 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,235,656 |
ارزیابی مقایسه‌ای میزان دلیلیت برهان نظم از دیدگاه شهید صدر و شهید مطهری | ||
| مجله علمی " فلسفه دین " | ||
| دوره 20، شماره 4، اسفند 1402، صفحه 287-298 اصل مقاله (438.81 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jpht.2023.357342.1005960 | ||
| نویسندگان | ||
| الهه مقدم منش1؛ حسین حجت خواه* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2گروه مبانی نظری اسلام، دانشکده معارف و اندیشه اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| برهان نظم، با تقریرهای متفاوت و از مناظر مختلف، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. متفکران اسلامی درباره ارزش این برهان بر اثبات وجود خداوند اختلاف نظر دارند. برخی فلاسفه بر این باورند که استدلالهای مبتنی بر نظم ارزش برهانی ندارند و از استحکام کافی برای اثبات و شناخت خداوند برخوردار نیستند. در مقابل، گروهی از متکلمان از این برهان دفاع و بر امتیازهای ویژه آن تأکید کردهاند. این پژوهش، با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و انتقادی بر آن است که میزان دلیلیت برهان نظم به منزله عمومیترین راه خداشناسی را از دیدگاه دو اندیشمند معاصر، آیت‌الله مرتضی مطهری و آیت‌الله سید محمدباقر صدر، ارزیابی کند تا بدین وسیله امکان اثبات و شناخت خداوند با تقریرهایی از برهان نظم، که بیشترین میزان اتقان را دارند، فراهم شود. نتیجه آنکه، تقریر شهید صدر از برهان نظم مبتنی بر نظریه «منطق ذاتی» است که وی در معرفت‌شناسی اتخاذ کرده است و با توجه به اشکال‌هایی که تقریرهای دیگر برهان نظم، از جمله تقریر مبتنی بر «منطق عقلی»، با آن مواجه‌اند به نظر میرسد راهی که شهید صدر پیشنهاد داده بهترین راهی است که برای اعتبار بخشیدن به برهان نظم به منزله یک برهان دقیق فلسفی وجود دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| استقرا؛ برهان نظم؛ دلیلیت؛ شهید صدر؛ شهید مطهری | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
ارسطو (1980). منطق ارسطو. بیروت: دارالقلم.
جوادی آملی، عبدالله (1370). شناخت‌شناسی در قرآن. قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
ــــــــــــــــــــ (1386). تبیین براهین اثبات خدا. قم: مرکز نشر اسراء.
خسروپناه، عبدالحسین (1383). منطق استقرا از دیدگاه شهید صدر. ذهن، شماره 18، 29 ـ 58.
راسل، برتراند (1356). مسائل فلسفه. مترجم: منوچهر بزرگمهر. تهران: خوارزمی.
سبحانی تبریزی، جعفر (1387). نظریه المعرفه. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
صدر، محمدباقر (1359). مبانی منطقی استقرا. مترجم: احمد فهری زنجانی. تهران: پیام آزادی.
ــــــــــــــ (1361). المرسل الرسول الرساله. قم: الرضی.
صدرالدین شیرازی، محمد (1354). مبدأ و معاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
طباطبایی، محمدحسین (1371). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: اسماعیلیان.
ــــــــــــــــــــــــ (1415). نهایه الحکمه. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
عشریه، رحمان و اسماعیلی، محمدعلی (1393). کاربرد دلیل استقرایی در علم اصول در اندیشه شهید صدر. مطالعات اصول فقه امامیه، دوره 93، شماره 1، 97 ـ 124.
لاهوتیان، حسن (1399). رهاوردهای نظریه توالد ذاتی شهید صدر. ذهن، شماره 81، 35 ـ 61.
مصباح یزدی، محمدتقی (1384). شرح برهان شفاء. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1373). توحید. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــ (1375). علل گرایش به مادی‌گری. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــ (1387). مسئله شناخت. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــ (1389). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
ـــــــــــــــ (1390). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
هیوم، دیوید (1395). کاوشی در خصوص فهم بشری. مترجم: کاوه لاجوردی. تهران: مرکز.
The Holy Qur'an
Aristotle )1980(. Aristotle's Logic. Badavi, Abdulrahman. Beirut: Dar al-Qalam. (in Arabic)
Ashriya, R. & Ismaili, M.A. (2014). The Use of Inductive Reasoning in the Science of Principles Jurisprudence in the Thought of Mohammad Bagher Sadr. Biquarterly Journal of Promotion of Imamiyah Principles of Jurisprudence, 93 (1), 97-124. (in Persion)
Javadi Amoli, A. (1991). Epistemology in the Qur'an. Qom: Qom Seminary Management Center. (in Persian)
------------------- (2016). Explaining the Proofs of God's Existence. Qom: Esra Publishing Center. (in Persian)
Khosrupanah, A.H. (2013). The Logic of Induction from the Point of View of Mohammad Baqir Sadr. Zehn, 5(2) 18, 29-58. (in Persian)
Lahutian, H. (2019). The Results of the Innate Borning Theory of Mohammad Bagher Sadr. Zehn, 21(1), 35-61. (in Persion)
Mesbah Yazdi, M.T. (2005). Explanation of Proof of Healing by Avicenna. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. (in Persion)
Mill, J. S. (1930). A System of Logic, Ratiocinative and Inducti, Book III. Of Indoction. London: Longmans.
Motahari, M. (1994). Oneness (Towhid). Tehran: Sadra. (in Persion)
---------------- (2008). The Question of Knowledge. Tehran: Sadra. (in Persion)
---------------- (2010). Collection of Books. Tehran: Sadra. (in Persion)
---------------- (2011). The Principles of Philosophy and the Method of Realism. Tehran: Sadra. (in Persion)
Sadr, M.B. (1980). Logical Bases of Induction. Translator: Ahmad Fehri Zanjani. Tehran: Payam Azadi. (in Persian)
-------------- (1982). Al-Mursal Al-Rasul Al-Risalah. Qom: Al-Razi. (in Arabic)
Sadr al-Din Shirazi, M. b. I. (1975). Origin and Resurrection. Tehran: Iranian Wisdom and Philosophy Society. (in Persion)
Sobhani, J. (2008). The Theory of Knowledge. Qom: Institute of Imam Sadiq. (in Persian)
Tabatabai, M.H. (1992). Al-Mizan. Qom: Ismailian. (in Arabic)
------------------- (1994). Nahayat al-hekmah. Qom: Islamic Publishing Institute. (in Arabic) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 205 |
||