سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات162
تعداد شماره‌ها6,693
تعداد مقالات72,239
تعداد مشاهده مقاله129,233,360
تعداد دریافت فایل اصل مقاله102,067,847
حسن نورانی, رضا, حقیقت, سهراب, احمدی آهنگر, غلامحسین. (1402). بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و ابن‌‌سینا در باب بداهت جهان خارج٭. , 56(1), 167-180. doi: 10.22059/jitp.2023.356003.523404
رضا حسن نورانی; سهراب حقیقت; غلامحسین احمدی آهنگر. "بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و ابن‌‌سینا در باب بداهت جهان خارج٭". , 56, 1, 1402, 167-180. doi: 10.22059/jitp.2023.356003.523404
حسن نورانی, رضا, حقیقت, سهراب, احمدی آهنگر, غلامحسین. (1402). 'بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و ابن‌‌سینا در باب بداهت جهان خارج٭', , 56(1), pp. 167-180. doi: 10.22059/jitp.2023.356003.523404
حسن نورانی, رضا, حقیقت, سهراب, احمدی آهنگر, غلامحسین. بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و ابن‌‌سینا در باب بداهت جهان خارج٭. , 1402; 56(1): 167-180. doi: 10.22059/jitp.2023.356003.523404

بررسی تطبیقی آرای ملاصدرا و ابن‌‌سینا در باب بداهت جهان خارج٭

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 56، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 167-180    اصل مقاله (589.56 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jitp.2023.356003.523404
نویسندگان
رضا حسن نورانی* 1؛ سهراب حقیقت2؛ غلامحسین احمدی آهنگر3
1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
3استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
چکیده
فیلسوفان مسلمان «محسوسات»، یعنی قضایای ناظر به جهان خارج را «بدیهی ثانوی» تلقی کرده‌اند، از نظر ابن‌سینا بدیهیات ثانویه هرچند استدلال‌پذیر هستند، اما نیاز به استدلال ندارند و به همین جهت بدیهی‌اند؛ اما از نظر ملاصدرا، بدیهی واقعی منحصر در «اولیات» است، و بدیهیات ثانویه در واقع «نظری» هستند، از این رو ابن‌‌سینا وجود جهان خارج را بدیهی و ملاصدرا آن را نظری و نیازمند برهان می‌داند. در این پژوهش با اقامه دلایلی نشان داده‌ایم نظر ابن‌سینا هم تناقض‌آمیز و هم مستلزم نسبیت و تشکیک در بدیهیات است که هیچ کدام قابل دفاع نیست؛ لذا هم‌داستان با ملاصدرا معتقد هستیم که: بدیهیات ثانویه واقعا بدیهی نیستند و نظری هستند؛ تشکیک و نسبیت در بدیهیات درست نیست و بدیهی واقعی منحصر در «اولیات» است و «وجود جهان خارج» نظری و نیازمند برهان است. در این مقاله از روش تحلیلی- تطبیقی- انتقادی استفاده کرده‌ایم.
 
کلیدواژه‌ها
جهان خارج؛ بدیهیات؛ محسوسات؛ ملاصدرا؛ ابن‌‌سینا
مراجع

 

  1. ابراهیمی دینانی، غلام‌حسین؛ قواعد کلی در فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1380
  2. ابن‌‌سینا، حسین بن عبدالله؛ الشفاء (الطبیعیات)، قم، کتابخانه عمومی آیةالله مرعشی نجفی، 1405ق
  3. ---------- الاشارات و التنبیهات، قم، انتشارات بوستان کتاب، 1381
  4. ---------- التعلیقات، قم، مرکز النشر مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق
  5. ---------- دانشنامه علایی (طبیعیات)، همدان، انتشارات دانشگاه بو علی سینا، 1383
  6. ---------- دانشنامه علایی رساله منطق، تصحیح: محمد معین و سید محمد مشکوة، چ2، تهران، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، 1383
  7. ---------- الشفاء کتاب البرهان، مصر، وزارة التربیة و التعلیم، 1375ق
  8. ایجی، قاضی عضدالدین؛ شرح المواقف، ج1، قم، منشورات شریف رضی، 1370
  9. بهشتی، احمد؛ تجرید: شرح نمط هفتم کتاب اشارات و تنبیهات ابن‌‌سینا، قم، بوستان کتاب قم، 1386
  10. بهمنیار، ابن مرزبان؛ التحصیل، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1349
  11. جوادی آملی، عبدالله؛ رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، قم، مرکز نشر اسراء، 1393
  12. ---------- معرفت شناسی در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء، 1384
  13. خسروپناه، عبدالحسین؛ فلسفه شناخت، قم، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها و دفتر نشر معارف، 1395
  14. راسل، برتراند؛ علم ما به عالم خارج، مترجم: منوچهر بزرگمهر، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1348
  15. سهروردی، شهاب الدین؛ قطب الدین شرازی، محمد بن مسعود؛ شرح حکمةالاشراق، قم، انتشارات بیدار، بی‌تا
  16. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم، مکتبة المصطفوی، 1368
  17. ---------- مفاتیح الغیب، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران، 1363
  18. ---------- المبداء والمعاد، تصحیح: سید جلال الدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، 1354
  19. ----------الشواهد الربوبیة، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1360
  20. طباطبایی، محمدحسین؛ نهایة الحکمة، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، موسسة النشر الاسلامی، 1416ق
  21. ----------برهان، ترجمه و تصحیح و تعلیق: مهدی قوام صفری، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیۀ قم، 1371
  22. طباطبایی، محمدحسین؛ مرتضی مطهری؛ اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، انتشارات صدرا، 1377
  23. طوسی، نصیرالدین؛ اساس الاقتباس، تصحیح: مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1367
  24. عارفی، عباس؛ مطابقت صور ذهنی با خارج، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، 1388
  25. فارابی، ابونصر؛ المنطقیات، ج1، قم، منشورات المکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1408ق
  26. فعالی، محمدتقی؛ علوم پایه/ نظریه بداهت، قم، نشر دار الصادقین، 1378
  27. قطب الدین شیرازی، محمود بن مسعود؛ صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم؛ شرح حکمة الاشراق (تعلیقه ملاصدرا)، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1392
  28. کاتبی قزوینی، علی بن عمر؛ شرح الشمسیة، بیروت، شرکة شمس المشرق، 1986م
  29. لاهیجی، عبدالرزاق بن علی؛ شوارق الالهام فی شرح تجرید الکلام، قم، موسسة الامام الصادق علیه السلام، 1425ق
  30. مصباح یزدی، محمدتقی؛ آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی معاونت فرهنگی، 1366
  31. مطهری، مرتضی؛ مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، انتشارات صدرا، 1376
  32. ---------- مسئله شناخت، تهران، انتشارات صدرا، 1373
  33. یوئینگ، ا.سی؛ پرسش‌های بنیادین فلسفه، مترجم: سید محمود یوسف ثانی، تهران، انتشارات حکمت، 1391.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 346
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 345





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب