پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,236 |
| تعداد مقالات | 67,811 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,285,049 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,027,083 |
تقسیم‌بندی معقولات از دیدگاه ابن‌سینا | ||
| فلسفه | ||
| دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 41، اسفند 1402، صفحه 79-102 اصل مقاله (543.45 K) | ||
| نوع مقاله: علمی -پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jop.2023.355121.1006769 | ||
| نویسندگان | ||
| جواد صوفی* 1؛ مهدی عظیمی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار فلسفه و اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران،تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پس از اینکه تقسیم‌بندی معقولات به معقولات اولی، معقولات ثانیهی فلسفی و ثانیۀ منطقی، از سوی میرداماد ارائه شد و از سوی ملاصدرا مورد تأیید و تحکیم قرار گرفت، دیدگاه نهایی در تقسیم‌بندی معقولات تا امروز قلمداد شده است اما در مورد فیلسوفان پیش از میرداماد همچون ابن‌سینا اختلاف‌نظر وجود دارد. گروهی بر آن‌اند که ابن‌سینا قائل به تقسیم‌بندی سه‌گانۀ معقولات است به این صورت که معقول ثانی نزد او مساوی با معقولات ثانیۀ منطقی است اما معقولات ثانیۀ فلسفی را بااینکه می‌شناخته اصطلاح جداگانه‌ای برای آن‌ها قرار نداده است. در مقابل، دیدگاهی دیگر می‌گوید که ابن‌سینا قائل به تقسیم‌بندی دوگانه است و به نظر او، معقولات اول تنها مفاهیم ماهوی نیستند بلکه مفاهیم فلسفی را نیز از معقولات اول می‌داند و معقولات ثانیه ازنظر او همان معقولات ثانیۀ منطقی است. این پژوهش بر آن است که ابن‌سینا قائل به تقسیم‌بندی دوگانۀ معقولات است نه تقسیم‌بندی سه‌گانه که گروهی گمان کرده‌اند اما نه تقسیم دوگانه‌ای که در دیدگاه دوم گمان شده است بلکه به این صورت که او در یک تقسیم ابتدایی، معقولات را به دو قسم اولی و ثانیه تقسیم می‌کند سپس برخی از معقولات ثانیه از جهت امری که عارض آن‌ها می‌شود یعنی از جهت ایصال به مطلوب در منطق بحث می‌شوند وگرنه به نظر وی بحث از اثبات و نحوۀ وجود آن‌ها در فلسفه اولی است ازاین‌رو بالذات معقول ثانی فلسفی(در اصطلاح مشهور) هستند و بالعرض، معقول ثانی منطقی بنابراین نه‌تنها معقول ثانی ازنظر ابن‌سینا مساوی با معقولات ثانیۀ منطقی نیست بلکه اعم از آن‌هاست و مفاهیم فلسفی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معقولات؛ تقسیم‌بندی معقولات؛ معقول اول؛ معقول ثانی فلسفی؛ معقول ثانی منطقی؛ ابن‌سینا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Classification of Intelligibles According to Avicenna | ||
| نویسندگان [English] | ||
| javad soufi1؛ Mahdi Azimi2 | ||
| 1PH.D, Candidate of Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology And Islamic Studies, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 2Associate professor of Islamic Philosophy and Wisdom, Theology And Islamic Studies Faculty Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| After the classification of intelligibles into first intelligibles, secondary philosophical intelligibles and secondary logical intelligibles, was presented by Mirdamad and confirmed and consolidated by Mulla Sadra, the final point of view in the classification of intelligibles has been considered until today. However, there are differences in the views of those regarding the philosophers who lived before Mirdamad, such as Avicenna. Some hold that Avicenna believes in the threefold classification of intelligibles in such a way that the secondary intelligibles is equal to the logical secondary intelligibles but although he knew the philosophical second intelligibles, he did not put an independent term for them. On the other hand, another point of view says that Avicenna believes in a dual division, and in his opinion, the first intelligibles are not only first intelligibles that known as substantive concepts, but also considered philosophical concepts that known as secondary philosophical intelligibles in addition to substantive concepts, and in his opinion, the secondary intelligibles are the same logical secondary intelligibles. According to this research, avicenna classified intelligibles into two categories, first and secondary, in a primary division, not the triple classification that some have thought and not the dual division that is assumed in the second view, but in the way that he classified intelligibles into two categories, first and second, in a primary classification Then, some secondary intelligibles are discussed in logic from the perspective of what associate to them that is achieving the our logical goal, otherwise according to him The proof and how they exist are discussed in philosophy. They are therefore essentially secondary philosophical intelligibles (to use well-known phrase) and accidently logical secondary inelligibles. As a result, according to Avicenna not only the secondary inelligibles not equivalent to the secondary logical intelligibles but includes them and philosophical concepts | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| ntelligibles, intelligibles classification, first intelligibles, philosophical secondary intelligibles, logical secondary intelligibles, Avicenna | ||
| مراجع | ||
|
براهیمی دینانی، غلامحسین (1380)، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، تهران، ج1، پژوهشگاه علوم اسلامی و مطالعات فرهنگی.
ابن‌سینا (1381)، الإشارات و التنبیهات، ج1، تحقیق مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب.
ــــــــــــ (1376)، الإلهیات من کتاب الشفاء، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ــــــــــــ (بی‌تا)، عیون الحکمة ، قم، بیدار.
ــــــــــــ (1405 ق)، الشفاء(المنطق)، ج1، تصحیح ابراهیم مدکور، قم، مکتبة آیة الله العظمی مرعشی نجفی.
ــــــــــــ (1371)، المباحثات، قم، بیدار.
احمدی سعدی، عباس(1385)، معقولات ثانیه فلسفی از دیدگاه مشائیان، پژوهش‌های اعتقادی کلامی، ش3، 66_51.
اسماعیلی، مسعود(1388)، معقول ثانی فلسفی در فلسفه صدرالمتألهین، ذهن، ش40، 54_17.
ـــــــــــ (1389)، معقول ثانی در فلسفه اسلامی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
بنیانی، محمد (1399)، تقسیم‌بندی جدید از مفاهیم کلی. فلسفه و کلام اسلامی، ش1، 80_65.
جعفریان، رسول(1396)، نقد سازگاری نظریه‌های معقول ثانی با مبانی معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی آن نظریه‌ها و پیامدهای معقول دوم انگاری مفهوم وجود، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
حسینی، سید احمد؛ تبریزی، مریم (1399)، دیدگاه ابن‌سینا دربارۀ مفاهیم فلسفی؛ معقول اولی یا معقول ثانی، فلسفه، ش 42، 42_24.
دیباجی، سید محمدعلی؛ یوسف زاده، زینب (1396)، بررسی و تحلیل تطور معقولات فلسفی از فارابی تا ملاصدرا، تاریخ فلسفه، ش4، 122_105.
سجادی، سید جعفر(1375)، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، تهران، امیرکبیر.
سعادت مصطفوی، حسن(1387)، شرح اشارات و تنبیهات نمط سوم، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
طوسی، خواجه‌نصیرالدین (1386)، شرح الإشارات و التنبیهات (طوسی)، ج2، قم، بوستان کتاب.
ــــــــ، خواجه‌نصیرالدین(1405 ق)، تلخیص المحصل، بیروت، دار الأضواء.
علامه حلی (1413 ق)، کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد ، تصحیح حسن‌زاده آملی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
فنائی اشکوری، محمد (بی تا)، معقول ثانی، قم، مؤسسه پژوهشی و آموزشی امام خمینی(ره).
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد (1403 ق)، شرح الإشارات و التنبیهات للطوسی (مع المحاکمات)، قم، الکتاب.
قوام صفری، مهدی (1386)، مابعدالطبیعه چگونه ممکن است، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
لاهیجی، عبدالرزاق(1425 ق)، شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام ، ج2، قم، مؤسسه الإمام الصادق علیه السلام.
مسعود، امید (1380)، تقسیم‌بندی معقولات یا مفاهیم کلی و اوصاف آن‌ها نزد فیلسوفان مسلمان. معرفت، ش42، 57_50.
مصباح یزدی، محمدتقی(1366)، آموزش فلسفه، ج1، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی.
مطهری، مرتضی (1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج 8،7 و9، تهران، صدرا.
موسوی بایگی، سید محمد و رحمانیان، مجتبی (1396)، حل معضل معقول ثانی فلسفی توسط صدرالمتألهین و ثمرهی آن، ش20، آموزه‌های فلسفه اسلامی، 144_127.
یزدان پناه، سید یدالله، علی پور، مهدی (1396)، حکمت اشراق، ج1، چ4، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Ibrahimi Dinani. Golamhosein (2001). General Philosophical Rules in Islamic Philosophy. Vol 1. Tehran. Research Institute of Islamic Sciences and Cultural Studies. [in Persian]. Ibn Sina (1997).Al-Ilahiyat min Kitab Shifa. Islamic Propaganda Office of Qom Seminary. Qom. [(in Arabic]. ---------- (1997). Oyoon Al-Hikma. Qom. Bidar. [(in Arabic]. ------------(1405 AH). Al-Shifa (Al-Mantiq). Volume 1. edited by Ibrahim Madkoor. Qom. School of Ayatollah Ozama Marashi Najafi. [(in Arabic]. --------- .(1992). Al- Mobahethat. Qom. Bidar. [(in Arabic]. Ahmadi Saadi. Abbas (2006). The secondary philosophical intelligibles according to the Peripatetic. Theological belief researches. No. 3. 51-66. [in Persian]. Ismaili. Massoud (2009). The secondary philosophical intelligibles in the philosophy of Sadr al-Mutalehin. Mind. No. 40.17-54.[in Persian]. ----------(2010). Secondary intelligibles in the Islamic Philosophy. Qom. Imam Khomeini Educational and Research Institute. [in Persian]. Jafarian. Rasoul (2017). On consistency of second intention theories with respective ontological and epistemic requirements and its consequences regarding existence. PhD thesis. University of Tehran. [in Persian]. Hosseini. Seyyed Ahmad; Tabrizi. Maryam (2020). avicenna's view on philosophical concepts؛ first or secondary intelligible. Philosophy. No.42. 24-42. [in Persian]. Dibaji. Seyyed Mohammad Ali; Yusufzadeh. Zaynab (2017). investigation and analysis of the evolution of philosophical intelligibles from al-Farabi to Mulla Sadra. History of philosophy. No 4. 105-122. [in Persian]. Sajjadi. Seyyed Jafar (1996). Dictionary of Philosophical and Theological Sciences Terms. Amir Kabir. Tehran. [in Persian]. Sa'adat Mostafavi. Seyyed Hassan (2008). Interpretation of Isharat va Tanbiyhat(chapter seventh). Tehran.Imam Sadiq University (AS). [in Persian]. Tusi. Khwaja Nasir al-Din (2007). Sharh al-Isharat va al-Tanbihat (Tusi). vol.2. Qom. Bostan Kitab. [in Arabic]. --------------.(1405 AH) Talkhis al-Mohasal. Beirut. Dar al-Azwa. [in Arabic]. Allamah Hilli. (1413 AH). Kashf al-Murad fi Sharh Tajrid al-Etiqad. corrected by Hassanzadeh Amoli. Jamaat al-Madrasin fi al-Hawza al-Elmiya.Qom. Islamic Publishing House. Qom. [in Arabic]. Fanaei Ashkevari. M (-). Secondary intelligible. Qom. Research and Educational Institute of Imam Khomeini. [in Persian]. Qutb al-Din Razi (1403A.H). Sharah al-Isharat va Tanbiyhat Tusi (al-Mohakamat). Tehran. Al-Kitab.[in Arabic]. Qavam Safari. Mahdi (2007). How is metaphysics possible. Tehran. Islamic Culture and Thought Research Institute Publications. [in Persian]. Lahiji. Abdul Razzaq (1425 AH). Shawriq al-Ilham fi Sharh Tajrid al-Kalam. vol.2. Qom. Imam Sadiq Institute. [in Arabic]. Masoud.Omid (2001). The classification of intelligible or general concepts and their characteristics among Muslim philosophers. Marefat. No. 42. 50-57.[in Persian]. Misbah Yazdi. Mohammad Taqi (1987). Teaching philosophy. Vol 1. Tehran. Islamic Propaganda Organization.[in Persian]. Motahari. Morteza (1997). Collection of the Works of Shahid Motahari. Vol. 7,8&9. Tehran. Sadra. [in Persian]. Mousavi Baighi. S; Rahmanian. M (2017: ( Solving the Philosophical Secondary Intelligible by Sadr al-Mutalihin and its result. Teachings of Islamic Philosophy. No. 20. 127-144.[in Persian]. Yazdan Panah.Seyyed Yadollah; Alipour. Mahdi (2017). Hikmat Ishraq. Vol 1. 4th edition. Qom. Hawza Research Institute and University.[in Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 85 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||