پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 162 |
| تعداد شماره‌ها | 6,694 |
| تعداد مقالات | 72,257 |
| تعداد مشاهده مقاله | 129,291,046 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,153,901 |
گفتمان مشروطیت در نمایشنامه‌ی «شیخ‌علی‌میرزا» اثر میرزا رضاخان طباطبائی نائینی | ||
| جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
| دوره 16، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 95-114 اصل مقاله (1.38 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2023.362716.666255 | ||
| نویسندگان | ||
| آهو تعلیمی* 1؛ بهروز محمودی بختیاری2 | ||
| 1فارغ التحصیل کارگردانی نمایش، مقطع کارشناسی ارشد، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران | ||
| 2عضو هیات علمی دانشگاه تهران/استاد مشاور دوم | ||
| چکیده | ||
| هدف این مقاله، بررسی نمایشنامه‌ی«تیاتر شیخعلی‌میرزای حاکم ملایر و تویسرکان و عروسی با دختر پادشاه‌پریان» نوشته‌ی میرزارضاخان طباطبائی‌نائینی در چهارچوب تحلیل‌گفتمان انتقادی فرکلاف است. در راستای پاسخ به پرسش‌هایی چون: گفتمانمشروطه در قالب جهان‌بینی نویسنده و به‌مثابه‌ی عناصری که در تولید و تعبیر متن به‌کار گرفته‌شده، چه نظام‌معنایی را ایجاد کرده‌است؟این نظام دربرگیرنده‌ی چه نشانه‌هایی است؟و برای به‌حاشیه راندن گفتمان‌‌رقیب، تضعیف روابط‌‌قدرت و بازتولید ساختارهای‌‌فکری از چه ابزارهایی بهره‌می‌گیرد؟ مقاله‌ی حاضر گفتمانمشروطه را واجد کارکرد ایدئولوژیک، در تقابل با گفتماناستبدادی، و بازتاب واقعیات فرهنگی و اجتماعی می‌داند که گفتماناستبدادی مانع از بازنمایی بی‌طرفانه‌ی آن می‌شود. داده‌ها از طریق اسنادی و با تحلیل نظام‌نوشتاری نمایشنامه گردآوری و در سه سطح «توصیف»، «تفسیر» و «تبیین» تحلیل شده‌است. نتایج نشان‌می‌دهد ساختار واژگانی و نحوی ایدئولوژ‌ی‌‌بنیاد متن، جهت تخریب حوزه‌ی اقتدار عمل‌کرده و نحوه‌ی عملکرد مشارکین، کنش‌ها، روابط و کارکرد زبان، در راستای مقابله با طبیعی‌سازی ایدئولوژی‌حاکم است، به‌گونه‌ای که معانی و دلالت‌های اجتماعی مدنظر نویسنده را منتقل‌‌کند. همچنین به‌دلیل سلطه‌ی سنت‌های جدید زبانی، واژگانی و دستوری مشروطه بر متن، مولف با به‌کار گرفتن زبان طنز، به مسائل ایدئولوژیک نهفته در زبان، طبقه و فرهنگ می‌نگرد. نگرشی که محصول فرایند تقدس‌زدایی از چهره‌ی پادشاه و جانشینی الگوهایسیاسی جدیدتر با مرکزیت قانون بوسیله‌ی گفتمان‌غالب است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مشروطه؛ استبداد؛ میرزارضاخان؛ تحلیل؛ گفتمان | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1387). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل‌محمدی. تهران: نی.
آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ ایران مدرن، ترجمة محمدابراهیم فتاحی (چاپ ششم). تهران: نی.
آرین‌پور، یحیی (1354). از صبا تا نیما، جلد دوم (چاپ چهارم). تهران: فرانکلین.
جنتی‌عطایی، ابوالقاسم (1336). بنیاد نمایش در ایران (چاپ دوم). تهران: صفیعلیشاه.
روزنامه ارمغان، سال چهارم، شماره 8، ص 346.
روزنامه ارمغان، سال پنجم، شماره 2، ص 98.
رضاقلی میرزا (1346). سفرنامة رضاقلی میرزا. تهران: دانشگاه تهران.
سجودی، فرزان و احمدی، فاطمه (1388). «تحلیل انتقادی گفتمان فیلم روسری آبی». پژوهشنامه فرهنگستان هنر 12: 112 ـ 128.
سجودی، فرزان و اکبری، زینب (1393). «تحلیل انتقادی گفتمان مقامات مشایخ صوفیه»، کهن‌نامه ادب پارسی 4: 73ـ 98.
صدرهاشمی، محمد (1363). تاریخ جراید و مطبوعات ایران، جلد دوم (چاپ دوم). اصفهان: کمال.
فرکلاف، نورمن (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمۀ فاطمه شایسته‌پیران، تهران: فرهنگ.
فاضلی، محمد (1383). «گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران 14: 81 ـ 105.
قاسم‌زاده، سیدعلی و گرجی، مصطفی (1390). «تحلیل گفتمان انتقادی رمان دکتر نون زنش را بیشتر از مصدق دوست داشت»، ادب پژوهی 17: 33 ـ 64.
کرمان، مجدالاسلام (1351). تاریخ انحطاط مجلس. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
گلبن، محمد و طالبی، فرامرز (1366). روزنامه تیاتر. تهران: چشمه.
لاکلا، ارنستو؛ موف، شنتال و فرکلاف، نورمن (1395)، تحلیل گفتمان سیاسی، ترجمة امیر رضائیپناه و سمیه شوکتی مقرب. تهران: تیسا.
مجله خواندنی‌ها (1324)، سال چهارم، ش32، ص. 2 و 19.
محسنی، محمدجواد (1391). «جستاری در نظریه و روش تحقیق فرکلاف». معرفت فرهنگی اجتماعی 11: 63 ـ 86.
میرزا صالح، غلامحسین (1384). مذاکرات مجلس اول(متن کامل مذاکرات نخستین مجلس شورای ملی توسعه سیاسی ایران در ورطه سیاست بین الملل). تهران: مازیار.
نجم‌آبادی، افسانه (1401). زنان سیبیلو و مردان بی‌ریش. تهران: تیسا.
Fairclough, Norman, (1993), “Critical Discourse Analysis and the Marketization of Public Discourse: The Universities”. Discourse & Society 4/2: 133-168.
Fairclough, Norman, (2013), “Critical Discourse Analysis and Critical Policy Studies”, www.tandfonline.com, 7/2: 177-197. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 327 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 22 |
||
سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب