
تعداد نشریات | 162 |
تعداد شمارهها | 6,694 |
تعداد مقالات | 72,283 |
تعداد مشاهده مقاله | 129,327,638 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 102,188,172 |
سیر تحول مَوّال و تاریخ متأخر آن در نوبت آوازی سوری | ||
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی | ||
مقاله 1، دوره 28، شماره 2، تیر 1402، صفحه 5-14 اصل مقاله (439.99 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfadram.2023.360131.615762 | ||
نویسندگان | ||
علاء علیا* 1؛ ساسان فاطمی2 | ||
1دکتری تاریخ هنر اسلامی، مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
2استاد گروه موسیقی، دانشکده هنرهای نمایشی وموسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مَوّال فُرمی شعریـآوازی است که در دستهی موسیقیهای مردمی طبقهبندی میشود. موّال به قالبی موسیقایی تطوریافته و بهصورتِ بداهه در خلالِ نوبتِ آوازی در مشرقِ عربی اجرا میشود. این پژوهش، در پی پاسخ به پرسشهای مربوط به منشأ موّال و سیر تحول آن و نیز جایگاه آن در نوبتِ آوازی و ویژگیهای فُرمالِ آن، نشان میدهد که موّال ابتدا در عراق شکل گرفت و سپس، با تغییراتی، در مصر و سوریه رواج یافت. همچنین، از ویژگیهای مهمِ این گونهی شعری-آوازی که پیش از آخرین قسمتِ نوبتِ آوازی خوانده میشود، بداههبودنِ آن، استفادهی آن از جناسِ تام، از نظر شعری، و فرمِ متقارن و وزن آزاد، از نظرِ موسیقایی، است. گذشته از توصیف و تحلیلِ مضامینِ شعری و واژگانِ کاربردی در مَوّال سبعاوی (هفتتایی)، که در نوبتِ آوازی در سوریه غلبه دارد و نیز بررسیِ ترتیبِ اجرای خانههای مَوّال سبعاوی و جایگاهِ این قالب در نوبتِ آوازی، برخی از نتایج این مقاله، بهویژه در مقولهی فرم، با تجزیه و تحلیل مَوّالهای صباح فخری و دیگر مجریان قبل و بعد از او به دست آمدهاند. این پژوهش به روشِ قیاسی و تاریخی و با تدقیق در فرآیندهای توصیف و تحلیل صورت گرفته است. تجزیهوتحلیل اجراها، تحلیلِ کلامها و مشاهدات و مصاحبه ها از منابعِ اصلی این تحقیق به شمار میروند. | ||
کلیدواژهها | ||
مَوّال؛ مَوّال سبعاوی؛ شعر؛ نوبتِ آوازی؛ فُرم؛ مقام | ||
مراجع | ||
ابن خلدون (1858)، المقدمة، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
الأسدی، محمد خیرالدین (2009)، موسوعه حلب المقارنه، تنقیح محمد کامل، جمعیه العادیات، حلب.
براون، ادوارد گرانویل (2005)، تاریخ الأدب فی ایران، ج 2، ترجمه ابراهیم أمین الشواربی، المجلس الأعلی للثقافه، القاهره.
البارودی، فخری (1999)، أوراق و مذکرات فخری البارودی، تحقیق دعد الحکیم، وزارة الثقافة، دمشق.
جبقجی، عبدالرحمن (1983)، الموال، قسمت سوم، نوشته شده برای رادیو حلب، دار التراث الموسیقی العربی، حلب.
الجابری، مأمون (2002)، المواویل الشعبیه، نشریه التراث العربی، ژولای، شماره 86 و 87، صص 269-277.
الحلی، صفی الدین (1981)، العاطل الحالی والمرخص الغالی، تحقیق حسین نصار، الهیئة المصریة العامة للکتاب، القاهره.
حمود، رضا محسن (1976)، الفنون الشعریة غیر المعربة "الموالیا"، منشورات وزارة الإعلام العراقیة، السلسلة الفلکلوریة ج 10، بغداد. خیاطه، حسن أحمد (2009)، موسوعه المواویل الحلبیه، دار القلم العربی، حلب.
دلال، محمد قدری (2006)، القدود الدینیه، وزارة الثقافة الهیئة العامة السوریة للکتاب، حلب.
رزق، قسطندی (1993)، الموسیقی الشرقیه و الغناء العربی، چاپ اول، الدار العربیه للکتاب، القاهره.
سحاب، فکتور (2003)، مؤتمر الموسیقى العربیة الأول: القاهرة ١٩٣٢، الشرکة العالمیة للکتاب، بیروت.
سلیم، عبدالستار (1994)، الموال و نشأته، نشریه الشعر، ابریل، شماره 74، صص 90-97.
الشریف، صمیم (2011)، الموسیقا فی سوریه أعلام و تاریخ، وزارة الثقافة الهیئة العامة السوریة للکتاب، دمشق.
شلفون، اسکندر (1922)، أحوال الموسیقی الشرقیه، مجله روضة البلابل، سال دوم، شماره 5، صص 16-22.
شهابالدین، محمد بن اسماعیل (1892)، سفینة الملک و نفیسة الفلک، المطبعة الجامعة، دمشق. شوره، نبیل و دیگران (2001)، القوالب الآلیة والغنائیة فی الموسیقى العربیة، شرکت آدم، القاهره.
طنوس، یوسف (2009)، الموال ارتجال و تراث، ودیع الصافی نموذجا، الحیاة الموسیقیة، شماره 51، صص 40-52.
عجان، محمود (1990)، تراثنا الموسیقی، دار طلاس، دمشق.
العلاف، عبد الکریم (1963)، الطرب عند العرب، چاب دوم، مطبعه اسعد، بغداد.
فراج، یاسمین (2014)، الغناء والسیاسه فی تاریخ مصر، دار نهضة مصر، القاهره.
قلعهجی، عبدالفتاح (2006)، التواشیح و الأغانی الدینیه فی حلب، کتابخانه ملی کویت، الکویت.
المالح، یاسر (2006)، الموال، الحیاة الموسیقیة، شماره 39، صص 87-103.
هندی، احسان (1991)، لمحة عن الموالات السوریة، دار طلاس، دمشق.
واصف، میلاد (1961)، قصة الموال دراسة تاریخیة أدبیة اجتماعیة، تقدیم حسن ظاظا، المؤسسة المصریة العامة للتألیف والأنباء والنشر، القاهره.
Cachia, P. (1977). The Egyptian “Mawwāl”: Its Ancestry, Its Development, and Its Present Forms. Journal of Arabic Literature, 8, 77–103. http://www.jstor.org/stable/4182980 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 409 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |