پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,235 |
| تعداد مقالات | 67,806 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,281,464 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,023,175 |
تحلیل گاهنگاری و روند تحول استقرارها از دورۀ اوروک تا پایان عیلام نو در دشت (پَتَک) دهلران | ||
| مطالعات باستان شناسی | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 32، خرداد 1402، صفحه 293-324 اصل مقاله (4.91 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jarcs.2022.348647.143159 | ||
| نویسنده | ||
| شقایق هورشید* | ||
| پژوهشکده باستانشناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| آغاز پژوهش های میدانی دشت دهلران به اوایل قرن بیستم میلادی بازمی گردد. در این مدت، پژوهش ها عمدتاً بر نیمه شمال غربی دشت متمرکز بوده است تا نیمه جنوب شرقی آن (دشت پَتَک)؛ اما در اواخر سال 1394 نیمه جنوبشرقی آن با عنوان (برنامه بررسی و شناسایی شبکه زه کشی 23 از سامانه ملی گرمسیری) (1) به سرپرستی نگارنده مورد پیمایش و بررسی فشرده قرار گرفت. در مرحله نخست، هدف اولیه و کلی این برنامه که شناسایی و مستندنگاری محوطه ها بود، محقق شد و نتایج آن هدف بعدی یعنی تعیین جایگاه گاهنگاری و درک چگونگی مکان گزینی استقرارها و شناخت برهمکنش های فرهنگی آنها با نواحی همجوار را با استفاده از مواد فرهنگی مکشوفه فراهم نمود. در مجموع از میان 56 محوطه شناسایی‌شده 22 محوطه دارای شواهد سطحی دوره های اوروک تا پایان عیلام نو بودند که در گام نخست، این تعداد نمایانگر افزایش چهار برابری تعداد استقرارها، نسبت به نتایج بررسی‌های پیشین بود. همچنین در گام بعدی، با ثبت محوطه های اوروکی مشخص گردید که جمعیت ساکن در دشت نسبت به دوره قبل از خود یعنی روستانشینی جدید افزایش چشمگیری یافته است. سپس در دوره جمدت نصر جمعیت به‌شدت کاهش‌یافته و مجدداً در دوره سلسله ها شاهد افزایش استقرارها هستیم اما این روند افزایشی در دوره عیلام قدیم پایان گرفته و در دوره های عیلام میانه و عیلام نو روندی کاهشی یافته است که احتمالاً میتواند در نتیجه تأثیرات مراکز قدرت فرامنطقه ای و تغییرات اقلیمی باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دهلران؛ دشت پَتَک؛ بررسی باستان شناسی؛ اوروک؛ عیلام | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Chronological Analysis and Process of Evolution of Settlements from The Uruk Period to the End of Neo- Elamite Period, in The Deh Luran Plain (Patak) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| shaghayegh Hourshid | ||
| Archaeological Research Institute, Cultural Heritage and Tourism Research Institute, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The beginning of field research in the Deh Luran Plain dates back to the early twentieth century. During this period, researches have been mainly focused on the northwestern part of the plain rather than its southeastern part (Patak Plain). However, the southeastern part of the plain, under the supervision of the author by project of identification and study of the sites in the area of drainage network 23 of the national tropical plan, was intensively surveyed at the end of year of 2015. The primary and general purpose of this program was identifying and documentating the sites, which was achieved. The next goal, namely determining the chronological position and understanding how the settlements were located and recognizing their cultural interactions, compared to their neighboring area, was also achieved by using the discovered cultural materials. In total, out of the 56 identified sites in this archaeological survey, 22 sites had surface evidence of the Uruk Period until the end of the Neo- Elamite Period, at first glance, this number represents a fourfold increase in the number of the settlements by comparing it to the results of previous studies. In the next step, with the registration of the Uruk Sites, it was found that, the population that was living in the plain compared to the previous period, namely the Later Village Period has increased significantly. Then, the population decreased sharply in the Jemdet Nasr Period and we can see an increase in the settlements again in the Dynasty Period, but this increase ended in the Old Elamite Period and decreased in the Middle and Neo- Elamite Periods, this decrease was probably as a result of the effects of trans-regional power centers and climate change. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Deh Luran, Patak Plain, Archaeological Survey, Uruk, Elamite | ||
| مراجع | ||
|
زینیوند، محسن (1395)، «مطالعه تاریخی- فرهنگی و بررسی باستانشناسی طرح موسوم به گرمسیری؛ دشت دهلران (فصل نخست)». گزارشهای پانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران، تهران، پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، صص: 279-273.
زینیوند، محسن و فرشته شریفی (1397)، «تپۀ عقرب: مرحله دوم مطالعات باستانشناسی «پروژه گرمسیری» در دشت دهلران»، شانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران (مجموعه مقالات کوتاه 1396)، تهران، انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص: 239-243.
زینیوند، محسن، کامیار عبدی و جعفر جوتری (1398)، «گزارش پروژه باستانشناختی دشت دهلران، فصل نخست کاوش تپه گاران/غِران»، هفدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران (مجموعه مقالات کوتاه 1397)، به کوشش، روح اله شیرازی و شقایق هورشید، تهران: انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص: 588-595.
علیزاده، عباس، لقمان احمدزاده شوهانی و مهدی امیدفر (1395)، نظام‌های استقراری و فرهنگ‌های باستانی دشت رامهرمز جنوب‌غربی ایران (نتایج کاوش در تل گِسِر و بررسی منطقهای رامهرمز)، ترجمۀ ماندانا کرمی و رامین یشمی (زیر نظر عباس علیزاده)، تهران: انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، چاپ اول.
مترجم، عباس و یعقوب محمدی‌فر (1384)، گزارش فصل دوم بررسی و شناسایی شهرستان دهلران، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان ایلام.
مجیدزاده، یوسف (1386)، تاریخ و تمدن ایلام، مرکز نشر دانشگاهی، تهران، چاپ دوم.
مصطفیپور، ایمان، حامد ذیفر و بهنام قنبری (1397)، «گمانهزنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه موسیان»، شانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران (مجموعه مقالات کوتاه 1396)، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص: 449-452.
ملک شهمیرزادی، صادق (1382)، ایران در پیش از تاریخ (باستانشناسی ایران از آغاز تا سپیده‌دم شهرنشینی)، تهران، معاونت پژوهشی سازمان میراث فرهنگی کشور، چاپ دوم.
نوراللهی، روح‌الله (1385)، گزارش فصل سوم و چهارم (جلد اول) بررسی و شناسایی شهرستان دهلران، بخش موسیان، ایلام، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان ایلام.
نوراللهی، روح‌الله (1385)، گزارش فصل سوم و چهارم (جلد دوم) بررسی و شناسایی شهرستان دهلران، بخش موسیان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان ایلام.
هورشید، شقایق (1395)، گزارش فصل اول بررسی و شناسایی شبکه زهکشی 23 طرح گرمسیری، تهران، کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری.
ـــــــــــ (الف 1396)، گزارش برنامه گمانهزنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه سیدنعیر، مرحله دوم طرح گرمسیری، تهران، کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشکده باستانشناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری.
ـــــــــــــ(ب 1396)، رساله دکتری: ارزیابی گاهنگاری و الگوی استقرار دشت پَتَک موسیان از دوره نوسنگی تا پایان عیلام نو، گروه باستانشناسی دانشگاه هنر و معماری دانشگاه مازندران.
ـــــــــــــ (1397)، «گمانهزنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه سیدنعیر»، شانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران (مجموعه مقالات کوتاه 1396)، تهران، انتشارات پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، صص: 558-560.
هورشید، شقایق و مسعود بیرانوند (1396)، «بررسی و شناسایی شبکه زهکشی 23 شهرستان (طرح گرمسیری)، شهرستان دهلران استان ایلام»، گزارشهای پانزدهمین گردهمایی سالانه باستانشناسی ایران، به کوشش: روح‌الله شیرازی، تهران، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، 770-774.
هورشید، شقایق و رحمت عباسنژاد سرستی (1397)، «پهنه پارینهسنگی دالپریِ دهلران، ایلام»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات باستانشناسی پارسه، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شمارۀ 3، سال دوم، بهار، صص: 7-18.
هورشید، شقایق، رحمت عباسنژاد سرستی، حسن فاضلینشلی و حمیدرضا ولیپور (1396)، «تحلیل گاهنگاری و روند تحول دوران روستانشینی در دشت پَتَک موسیان، دهلران»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشهای باستانشناسی ایران، شماره 16، دوره هشتم، بهار، صص: 43-62.
Abdi, Kamyar., 2001, News & Notes “A Visit to Deh Luran Plain”, ANTIQUITY Volume 75, Issue 288. Alizadeh, A, 2003, Excavation at the Prehistoric Mound of Chogha Bonut, Khuzestan, Iran, Seasons 1976/77, 1977/78 and 1996, The Oriental Institute of the University of Chicago, Illinois, In Association with the Iranian Cultural Heritage Organization. Alizadeh, Abbas, 2008, The development of a prehistoric regional center in lowland Susiana, southwestern Iran, Final report on the last six seasons of excavations, 1972-1978. Alizadeh, A, L. Anmadzadeh shohani et al., 2014, Ancient Settlement Systems and Cultures in the Ram Hormuz Plain, Southwestern Iran: Excavations at Tall-e Geser and Regional Survey in the Ram Hormuz Area, Oriental Institute Publications of University of Chicago. De Miroschedji, P. 1977, Prospections archaeologies au Khuzistan, Rapport. De Miroschedji P. 1981, Prospections archéologiques au Khuzistan en 1977, Cahiers de la Délégation Archéologique Française en Iran 12. De Miroschedji P. 1986, La localisation de Madaktu et l’organisation politique de l’Elam à l’époque Neo-Elamite, in Meyer L. De, Gasche H., Vallat F. (ed.), Fragmenta Historiae Eiamicae: Mélanges offerts à M. Steve: 209–25. Paris: Editions Recherches sur les Civilisations Gautier, J. E. and Lampre, G., 1905, “Fouilles de Moudian”, Memoires de la Mission Archeologique de Perse., Vol. 8, Paris. Henrikson, E. F., 1985, An Updated Chronology of the Central zagros Chalcolithic. Iran XXIII: 97. Hole, Frank., 1974, Tepe Tula’i, an Early Campsite in Khuzistan, Iran. Paleorient, vol 2, n 2, pp 219-242. Hole, Frank, 1977, Studies in the Archeological History of the Deh Luran Plain- The Excavation of Chagha Sefid, The university of Michigan The Museum of Anthropology. Hole, Frank, 2011, Interactions Between Western Iran and Mesopotamia from the 9th -4th Millennia B. C., Iranian Journal of Archaeological Studies 1: 1, pp. 1-14. Hole, Frank, Kent Flannery & James A. Neely., 1969, “Prehistory and Human ecology of the Dehluran plain” An Early village Sequence from Khuzistan, Iran, memoirs of Museum of Anthropology University Michigan, Number 1. Hourshisd, Shaghayegh, 2016, Report of the first Chapter of the Survey and identification of drainage network 23, Garmsiry plan, Deh Luran County”, Library and documentation Center of the Archaeological Research Institute, the Cultural Heritage and Tourism Research Institute. [in Persian]. ـــــــــــــــــــــ, 2017a, Report of the speculation in order to determine the area and suggest the boundaries of Seyyed Naeir tepe, Library and documentation Center of the Archaeological Research Institute, the Cultural Heritage and Tourism Research Institute. [in Persian]. ـــــــــــــــــــــ, 2017b, Thesis for the PhD in Archaeology – Prehistoric Subject: A reassessment of the chronology and settlement pattern of Patak plain in Musiyan from Neolithic to the end of New Elamite period, Faculty of Arts and Architecture, University of Mazandaran, [in Persian]. ـــــــــــــــــــــ, 2018, Speculation in order to determine the area and suggest the boundaries of Seyyed Naeir tepe, Proceedings of 16th annual symposium on the Iranian archaeology, P.P. 558-560. [in Persian]. Hourshid, Sh. & M. Bayrunvand, 2017, The Survey and identification of drainage network 23, Garmsiry plan, Deh luran County”, Proceedings of 15th annual symposium on the Iranian archaeology, P.P. 770-774. [in Persian]. Hourshid, Sh. & R. Abbasnejad, 2018, The Paleolithic vast area of Dallpary Deh luran, Parseh Journal of Archaeological Studies, Issue 3, Second Year, Spring, P.P.7-18, [in Persian]. Hourshid, Sh, R. Abbasnejad, H. Fazeli Neshali & H. Valipor, 2017, Chronology and Village Periods Process Analysis in Patak Plain, Mousian, Deh Luran, Iran, Pazhohesh-ha-ye Bastanshenasi Iran, Bu-Ali Sina University, Issue 16, volume 8, Spring, p.p. 43-62. [in Persian]. Hourshid, Shaghayegh, 2022, Evidences of the Presence of Hunters and Gatherers in the Middle Paleolithic Period in the Dalpari Highlands of Deh Luran Cunty, Ilam, Science PG, Volume 2, Issue 2, June 2022, Pages: 54-61. Kirkby, Michael J., 1977, Land and water resources of the Deh Luran and Khuzistan plains, Appendix I, Archeological history of the Deh Luran plain. Le Breton, L., 1957, The Early periods at Susa, Mesopotamian Relations. Iraq, Vol. 19, Pt. 2, pp. 79-124. London. Levine, Louis, 1975, The Excavation at She Gabi, Proceeding of the Third Annual Symposium on Archaeological Research in Iran, Tehran 1974., F. Bagherzadeh (ed). Majidzadeh, Y., 2007, History and Cinilization of Ilam, University Publishing Center, Tehran, Second Edition. [in Persian]. Malek Shahmirzadi, S., 2003. Prehistoric Iran (Iran from the Earliest Times to the Dawn of Urbanism), Tehran: Press of cultural heritage, handicrafts and tourism organization of Iran. [in Persian]. Matthews, R. Fazeli Nashli, H. 2022, The Archaeology of Iran from the Paleolithic to the Achaemenid Empire, Routledge World Archaeology. Taylor and Francis Group, London and New York. Mostafapour, Iman, Hamed Zifar & Behnam Ghanbari. & Fereshteh Sharifi, 2018, Speculation in order to determine the area and suggest the boundaries of Mosiyan tepe, 16th annual symposium on the Iranian archaeology, P.P. 449-452. [in Persian]. Motarjem, A. & Mohamadifar, Y., 2004. “The Report of Chapter Two of Survey Deh Luran County”, Archive administration of cultural heritage in Ilam Province (unpublished). [in Persian]. Neely, James A. and Henry T. Wright, 1994, Early Settlement & Irrigation on the Del Luran Plain: Village & Early State Societies in Southwestern Iran, Published by University of Michigan Museum, PP4, 29-33, 88, 130-138. Noorallahi, R., 2006a, “The Report of Chapter Three & Fourth (Vol. I) Survey Dehloran County, Musiyan section”, Archive administration of cultural heritage in Ilam Province (unpublished). [in Persian]. Noorallahi, R., 2006b, “The Report of Chapter Three & Fourth (Vol. II) Survey Dehloran County, Musian section”, Archive administration of cultural heritage in Ilam Province (unpublished). [in Persian]. Sharifi, Arash, et al., 2015, Abrupt climate variability since the last deglaciation based on a high- resolution, multi-proxy peat record from NW Iran: The hand that rocked the Cradle of Civilization? Quaternary Science Reviews 123: 215-230. Sharifi, Arash, et al., 2018, Early- Holocene greening of the Afro-Asian dust belt changed sources of mineral dust in west Asia, Earth and Planetary Science Letters 481:30-40. Wright, Henry T., 1981, An Early Town on the Deh Luran Plain: Excavations at Tepe Farukhabad. Memoirs of the Museum of Anthropology 13, Ann Arbor: University of Michigan, Museum of Anthropology. Wright, Henry T. and James A. Neely, 2010, Elamite and Achaemenid Settlement on the Deh Luran Plain, Towns and Villages of the Early Empires in Southwestern Iran, Ann Arbor, Michigan. Young, T. Cuyler Jr., 1969, Excavations at Godin Tepe: First Progress Report, Occasional Paper 17 Art and Archaeology, Royal Ontario Museum (ROM), 1-4. Zeynivand, M., 2016, “The Study of Historical-Cultural and Archaeological Survey the Tropical Scheme, Deh Luran Plain (First Season)”, Proceedings of 15th annual symposium on the Iranian archaeology, 273-279. [in Persian]. Zeynivand, Mohsen, 2017, An Acheulean biface from the Deh Luran Plain, Iran, Antiquity. 91 (353). Zeynivand, M. and F. Sharifi, 2018, “Aqrab Tepe: The second phase of archeological studies of the "Garmsiri Project" in Deh Luran Plain, Proceedings of 16th annual symposium on the Iranian archaeology, 239-243. [in Persian]. Zeynivand, M., K. Abdi & J. Jotheri, 2019, “Archaeological project report of Deh Luran plain: first season of excavation in Garan/Qeran", Proceedings of 17th Annual Symposium on the Iranian Archaeology, Edited by: Rouhollah Shirazi & Shaghayegh Hourshid, Vol:1, 588-595. [in Persian]. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 165 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 286 |
||