پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 158 |
| تعداد شماره‌ها | 6,240 |
| تعداد مقالات | 67,870 |
| تعداد مشاهده مقاله | 115,426,491 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 90,195,655 |
بررسی و تحلیل خودشکوفایی در مصیبت‌نامۀ عطار و تبیین آن با نظریّۀ آبراهام مزلو | ||
| پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت | ||
| دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 28، اسفند 1401، صفحه 21-44 اصل مقاله (879.21 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jlcr.2022.342522.1844 | ||
| نویسندگان | ||
| علی غلامی1؛ علی محمدی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان | ||
| چکیده | ||
| روند شناخت «خویشتنِ خویش» و رسیدن به کمال و خودشکوفایی، گسترۀ عظیمی از ادبیات به‌ویژه، ادبیات عرفانی ما را به خود اختصاص داده است. عطار به‌عنوان یکی از شاعران عارف، در بیشتر آثار و اندیشه‌های خویش، به شناخت خویشتن و جایگاه والای خودشناسی پرداخته و مراحل رسیدن به کمال و خودشکوفایی و موانع آن را از منظر عرفانی برشمرده است. در میان آثار او، مصیبت‌نامه یکی از درخشان‌ترین و اصلی‌ترین متن‌های کلاسیک ادب عرفانی است که درون‌مایۀ آن «خودشناسی» و «دیدار با خویشتن» است که با سیر در عوالم آفاقی و انفسی، انسان را به کمال و خودشکوفایی فرامی‌خواند و این همان موضوعی است که به اساس مطالعات مکتب انسان‌گرایی در دانش روانشناسی مربوط است. آبراهام مزلو به‌عنوان چهرۀ اصلی مکتب روانشناسی انسان‌گرا، با تأکید بر جنبه‌های مثبت گرایش‌های انسانی و ارائۀ نظریّۀ خودشکوفایی، از منظر علمی و تجربی به بحث در مورد ویژگی‌های انسان سالم و خودشکوفا پرداخته است. در این جستار که با تکیه بر منابع کتاب‌خانه‌ای و به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته؛ همۀ مصیبت‌نامۀ عطار بر اساس نظریّۀ خودشکوفایی مزلو بررسی شده است و برجسته‌ترین ویژگی‌های افراد خودشکوفای مزلو که با شاخصه‌های انسان کامل عطار انطباق دارد، تحلیل و تبیین شده است. در نتیجه، می‌توان دریافت که محور اصلی مصیبت‌نامۀ عطار، حرکت و پویایی و دست‌یابی به شناخت خویش است و سالک فکرت با لوح و ضمیری صاف و خالص برای رشد، پویایی و شکوفایی می‌کوشد که این امر با شاخصه‌های انسان خودشکوفای مزلو قابل انطباق و تبیین است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آبراهام مزلو؛ روانشناسی انسان‌گرا؛ خودشکوفایی؛ عطار؛ مصیبت‌نامه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigation and Analysis of Self-actualization in Attar's Mosibatname and Its Explanation with Abraham Maslow's Theory | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ali Gholami1؛ Ali Mohammadi2 | ||
| 1PhD Student of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan | ||
| 2Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities, Bu-Ali Sina University, Hamedan,, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Man's natural tendency towards perfection and self-fulfillment and the desire to grow and evolve has been the focus of human attention for a long time, and human has always had the dream of achieving their own perfection and have strived to reach the highest level of perfection by using all their abilities and talents. This inner feeling of man and the effort to reach his supreme truth is interpreted as "perfectionism" nature in Islam and "self-fulfillment" in humanist psychology. The process of knowing "one's own self" and reaching perfection and self-realization has occupied a huge range of literature, especially our mystical literature. The mystical literature of Iran is full of these clear examples that show the value and human concepts and its deep connection with humanistic psychology. Among these, Attar, as one of the mystical poets, has focused on self-knowledge and the high position of self-awareness in most of his works and thoughts. He has described the stages of achieving perfection and self-realization and their obstacles from the mystical perspective. Among his works, Mosibatname is one of the most brilliant and original classical texts of mystical literature, whose main theme is "self-knowledge" and "meeting with oneself", which calls a person to perfection and self-realization by walking in the spiritual and spiritual worlds. This is the same subject that is related to the principles of humanistic psychology studies. Abraham Maslow, as the main figure of the humanistic school of psychology, has discussed the characteristics of a healthy and self-fulfilling person from a scientific and experimental point of view, emphasizing the positive aspects of human tendencies and presenting the theory of self-actualization. In this essay, an attempt has been made to answer these questions: 1. What are the most important indicators and components of human self-actualization in Attar's Mosibatname based on Maslow's theory? 2. Based on Attar's point of view, how are these characteristics analyzed and explained in Mosibatname? To achieve this goal, this research was conducted based on library resources and using a descriptive-analytical method. and all of Attar's Mosibatname was examined based on Maslow's theory of self-actualization, and the most prominent characteristics of Maslow's self-actualized individuals, which are consistent with Attar's concept of a complete human, were analyzed and explained. As a result, it can be concluded that mysticism is a field that always calls man to self-knowledge and evolution and "becoming" and great mystics have tried to benefit from Islamic teachings in the exaltation and prosperity of human beings and obtain theories related to psychology from Islamic teaching. Like many other mystics, Attar had a special interest in psychological matters according to his own system of knowledge. The main focus of his thought in Mosibatname is movement and dynamism and achieving self-knowledge, and the seeker of thought seeks growth, dynamism and prosperity with a clear and pure conscience. Therefore, many of the ideas that have been discussed and explored in the school of humanism, in Attar's thought and his view of the perfect human being and the path to perfection, are noteworthy and investigated. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Abraham Maslow, Humanistic Psychology, Self-actualization, Attar, Mosibatname | ||
| مراجع | ||
|
ال.پتری، هربرت (1382)، «آبراهام مزلو و خودشکوفایی»، ترجمۀ جمشید مطهری طشی، معرفت، ش 69، 94-100.
امیری خراسانی، احمد و صرفی، محمد رضا و ایرانمنش، محمد حسین (1393)، «بررسی توصیه‌های اخلاقی ناصرخسرو برپایۀ مزلو»، پژوهش‌نامۀ ادبیات تعلیمی، ش 22، 1 – 32.
باقری خلیلی علی اکبر، محرابی کالی منیره (1390)، «بررسی ادراک واقعیت و پذیرش خود و دیگران در غزلیات حافظ بر اساس نظریّۀ مزلو»، متن‌شناسی ادب فارسی، دورۀ 47، ش 3، 1-17.
برونو، فرانک (1370)، فرهنگ توصیفی روانشناسی، ترجمۀ فرزانۀ طاهری و مهشید یاسایی، تهران، طرح نو.
بهره‌ور، مجید(1388)، «بازخوانی زندگی‌نامۀ مولوی با نظریّۀ سلسله‌مراتب نیازهای مزلو»، مطالعات عرفانی، ش 10، 87-118.
پورجوادی، نصرالله (1371)، «حکمت دیوانگان در مثنوی‌های عطار»، نشر دانش، ش 73، آذر و دی، 2-16.
پورنامداریان، تقی (1394)، دیدار با سیمرغ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
جلیلی، رضا و نوروز، مهدی (1395)، «مسئله‌مداری در اندیشه و شخصیّت ناصر خسرو»، پژو‌هش‌های نقد ادبی و سبک‌شناسی، ش 24، 63-85.
جلیلی، رضا و نوروز، مهدی (1395)، «بررسی ادراک واقعیت در اندیشۀ ناصرخسرو بر پایۀ نظریّۀ خودشکوفایی مزلو»، پژوهش‌نامۀ نقد ادبی و بلاغت، دورۀ 7، ش 1، 41-75.
جلیلی، رضا و فقیه ملک مرزبان، نسرین (1398)، «بررسی تجربۀ اوج عرفانی در غزل‌های بیدل دهلوی بر اساس نظریّۀ خودشکوفایی آبراهام مزلو»، ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، دورۀ 15، ش 56، 43-70.
حجازی، بهجت السادات (1389)، طبیبان جان، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
حیدری، حسین و کاردوست فینی، خدیجه (1392)، «بررسی تطبیقی دیدگاه‌های انسان‌شناسی مزلو و مولوی با تأکید بر خودشکوفایی»، پژوهش‌نامۀ عرفان، ش 9، 29 -60.
ذبیح‌نیا در مقالۀ «بررسی مؤلفه‌های خودشکوفایی و کمال‌طلبی در تذکرۀ عرفانی کلام‌الملوک باباجان قزوینی و نظریّات آبراهام مزلو»، ادبیات تعلیمی، دورۀ 11، ش 43، 39-56.
راس، آلن (1375)، روانشناسی شخصیّت؛ نظریّه‌ها و فرآیندها، ترجمۀ سیاوش جمال‌فر، تهران، روان.
رزم‌جو،حسین (1375)، انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفانی، چ 2، تهران، امیرکبیر.
رندی جی، لارسن و دیوید، ام باس (1397)، روانشناسی شخصیّت، ترجمۀ فرهاد جمهری و همکاران، تهران، رشد.
ریتر، هلموت (1388)، دریای جان، ترجمۀ عباس زریاب خویی و مهرآفاق بایبوری، ج 1، تهران، المهدی.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1379)، صدای بال سیمرغ، چ 2، تهران، سخن.
ساعدی، سیدمحمد و همکاران (1400)، «بازنمایی و تحلیل ساختارهای مردم‌گرایی در سیرۀ عملی و نظری ابوسعید ابوالخیر با رویکرد نظریّۀ خودشکوفایی مزلو»، ادبیات عرفانی، دورۀ 13، ش 24، 9-39.
شریعت باقری، محمدمهدی (1391)، «مطالعۀ تطبیقی نظریات مولوی و مزلو دربارۀ انسان سالم و کامل»، مطالعات روان‌شناختی، دورۀ 8، ش 33، 131- 145.
شجیعی، پوران (1373)، جهان‌بینی عطار، تهران، ویرایش.
شکرکن، حسین و همکاران (1393)، مکتب‌های روانشناسی و نقد آن، تهران، سمت.
شولتز، دوآن و شولتز، سیدنی الن (1386)، تاریخ روانشناسی نوین، ترجمۀ علی‌اکبر سیف و همکاران، چ 8، تهران، روان.
ـــــــــــــ (1388)، نظریّه‌های شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، تهران، ویرایش.
شولتس، دوآن (1393)، روانشناسی کمال، ترجمۀ گیتی خوشدل، تهران، پیکان.
ظهیری‌ناو، بیژن و علایی ایلخچی، مریم و رجبی، سوران (1387)، «بررسی تطبیقی نمودهای خودشکوفایی در مثنوی با روانشناسی انسان‌گرایانۀ آبراهام مزلو»، گوهر گویا، ش 7، 91-124.
عطار، محمد بن ابراهیم (1386)، مصیبت‌نامه، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، سخن.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1388)، شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری، ضمیمۀ تذکرةالاولیا عطار، تصحیح رینولد ا. نیکلسون، با مقدمۀ انتقادی محمد قزوینی، تهران، هرمس.
فریامنش، مسعود (1389)، «رویکرد مزلو به دین و معنویت»، اطلاعات حکمت و معرفت، ش 10، 31-35 .
فیست، جس و فیست، گریگوری جی (1388)، نظریه‌های شخصیّت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی. تهران، روان.
مزلو، آبراهام (1367)، روانشناسی شخصیت سالم، ترجمۀ شیوا رویگریان، تهران، هدف.
ــــــــــــــ (1371)، به‌سوی روانشناسی بودن، ترجمۀ احمد رضوانی، مشهد، آستان قدس رضوی.
ــــــــــــــ (1375)، انگیزش و شخصیّت، ترجمۀ احمد رضوانی، مشهد، آستان قدس رضوی.
ــــــــــــــ (1386)، زندگی در اینجا و اکنون، هنر زندگی متعالی، ترجمۀ مهین میلانی. چ 2، تهران، فراروان.
مهدوی دامغانی، محمود و صادقی، علی‌رضا (1397)، «انسان خودشکوفا و خودشکوفایی سعدی با رویکرد تطبیقی به نظریّۀ مزلو»، ادبیات تعلیمی، دورۀ10، ش 40، 1-35.
مهدی‌پور، حسن (1397)، اخلاق عرفانی عطار، تهران، نگاه معاصر.
میدانی، مرضیه، بخشایش، علی‌رضا (1391)،«بررسی تطبیقی نمودهای انسان‌گرایی در گلستان سعدی با رویکرد روانشناسی انسان‌گرا»، کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، ش 24، 189-220.
نبی‌لو، علی‌رضا و آصف، احمد(1393)، «بررسی سلسله‌مراتب نیازهای مزلو در گلستان»، متن‌شناسی ادب فارسی، ش 22، 43-66.
نجفی، زهره و مانی، مهنوش و کلانتری، مهرداد (1394)، «بررسی دیدگاه‌های روان‌شناختی عطار بر اساس مکتب انسان‌گرایی با رویکرد میان رشته‌ای»، مطالعات میان‌رشته‌ای علوم انسانی، دورۀ 7، ش2، 149-178.
وست، ویلیام (1383)، روان درمانی و معنویت، ترجمۀ شهریار شهیدی و سلطان‌علی شیرافکن، تهران، رشد.
وولف، دیوید ام (1386)، روانشناسی دین، ترجمۀ محمد دهقانی، تهران، رشد. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 244 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186 |
||