سامانه پشتیبانی خدمات اطلاعات

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات161
تعداد شماره‌ها6,573
تعداد مقالات71,037
تعداد مشاهده مقاله125,525,369
تعداد دریافت فایل اصل مقاله98,787,499
قدوسی, روح افزا, سلطانی, منا. (1402). روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی. , 28(1), 15-25. doi: 10.22059/jfaup.2023.361097.672885
روح افزا قدوسی; منا سلطانی. "روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی". , 28, 1, 1402, 15-25. doi: 10.22059/jfaup.2023.361097.672885
قدوسی, روح افزا, سلطانی, منا. (1402). 'روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی', , 28(1), pp. 15-25. doi: 10.22059/jfaup.2023.361097.672885
قدوسی, روح افزا, سلطانی, منا. روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی. , 1402; 28(1): 15-25. doi: 10.22059/jfaup.2023.361097.672885

روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی با تکیه بر اسناد تاریخی آستان قدس رضوی

نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی
مقاله 2، دوره 28، شماره 1، فروردین 1402، صفحه 15-25    اصل مقاله (1.31 M)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jfaup.2023.361097.672885
نویسندگان
روح افزا قدوسی* 1؛ منا سلطانی2
1عضو هیئت علمی گروه صنایع دستی.دانشکده هنر. دانشگاه بجنورد.ایران
2عضو هیئت علمی گروه فرش.دانشکده هنرهای کاربردی. دانشگاه هنر.تهران.ایران
چکیده
تأمین روشنایی حرم امام رضا (ع) از الزاماتی است که همواره مورد توجه متصدیان امور آستان مقدس رضوی بوده ‌است. تعدد وقف‌نامه‌ها و اسناد مالی و اداری مرتبط با روشنایی از دوره صفوی به این سو نشان از اهمیت این امر در حرم رضوی دارد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤال است که برقراری روشنایی حرم امام رضا (ع) در دوره صفوی به چه طریقی صورت می­گرفته است. هدف مقاله نیز شناخت چگونگی روشنایی حرم در دوره صفوی، روش‌های تأمین آن و انواع مواد و وسایل روشنایی با تکیه بر محتوای وقف‌نامه‌ها و اسناد مالی و اداری آستان قدس است.
این پژوهش از نوع کیفی است که به شیوه توصیفی – تحلیلی انجام شده است. داده‌ها بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی جمع‌آوری شده‌اند و در این راستا حدود 25 وقف­نامه و 110عنوان سند شناسایی و بررسی شده است. نتایج حاصل نشان می­دهد که مصرف روشنایی جزء مهمترین و اولین مصارف ‌آستان قدس در دوره صفوی بوده‌است. این امر خود توسعه ساختار اداری و به‌کارگیری اشخاص در مشاغل گوناگون مرتبط با تأمین روشنایی حرم را در پی داشته‌است. همچنین در این دوره طیف گسترده‌ای از وسایل و مواد روشنایی مورد استفاده قرار می‌گرفته که تأمین آنها از محل نذر و وقف بوده‌است.


کلیدواژه‌ها
حرم امام رضا(ع)؛ روشنایی؛ اشیاء روشنایی؛ اسناد وقف‌نامه؛ دوره صفوی
مراجع
  • ابن بطوطه، محمدبن‌عبدالله (۱۳۷۰)، سفرنامه ابن بطوطه (جلد اول)، ترجمه محمد علی موحد، تهران: انتشارات آگاه.
  • - ابن خلف تبریزی، محمد حسین‌ (بی‌تا)، برهان قاطع، تهران: موسسه مطبوعاتی فریدون علمی.
  • - ترکمان، اسکندربیک (۱۳۸۲)، تاریخ عالم آرای عباسی (جلد اول)، زیر نظر ایرج افشار، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
  • - جلالیان، سعیده (دی و بهمن 1389)، روایت اسناد از پیشینه روشنایی و تأمین سوخت در حرم مطهر و اماکن متبرکه(تأملی بر نهادهای این حوزه در روزگار صفوی و افشار)، دانشورز(نشریه فرهنگی و اطلاع رسانی سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی)، سال یازدهم، شماره73، صص20-21.
  • - جلالیان، سعیده (۱۳97)، سیر تحول روشنایی در بارگاه رضوی از عصر صفوی تا دوره معاصر، مطالعه موردی ضریح مطهر، فصلنامه مشکوه، سال سی و هفتم، شماره140، 91-128.
  • - حاتمی، فاطمه (۱۳۸۵)، قندیل نماد نور الهی، وقف میراث جاویدان، شماره54، صص51-68.
  • - خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین (۱۳۸۰)، تاریخ حبیب السیر فی اخبار افراد بشر(جلد سوم)، مصحح: دکتر محمد دبیر سیاقی، تهران: انتشارات خیام.
  • - دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۳)، لغت‌نامه دهخدا، زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  • - سلطانی، منا و سیدحسن احمدی (۱۳۷۹)، وقف فرش به حرم مطهر امام رضا (ع)، پیشینه و شیوه‌ها (از صفویه تا اواخر قاجاریه)، فصنامه مشکوه، شماره پیاپی138، 124-139.
  • - سمیعا، میرزا (۱۳۶۸)، تذکره‌الملوک و سازمان اداری حکومت صفوی یا تعلیقات مینورسکی بر تذکره‌الملوک، به کوشش سید محمد دبیر سیاقی و ترجمه مسعود رجب‌نیا. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
  • - سوزنچی‌کاشانی، علی و علی ثابت نیا (1381)، معرفی مجموعه اسناد روشنایی حرم مطهر و اماکن وابسته در دوره قاجار، دفتر اسناد (جلد1). مشهد: سازمان کتابخانه،موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
  • - شبیریان، علی‌اکبر(1346)، چند نمونه از نفائس موزه آستان قدس، نامه آستان قدس، دوره هفتم، شماره1، صص97-104.
  • - طلایی، زهرا (1397)، سیاست مذهبی صفویان و پیامد آن بر توسعه موقوفات حرم امام رضا(ع)، فصلنامه پژوهش‌های تاریخی، معاونت پژوهش و فن‌آوری دانشگاه اصفهان، شماره اول(پیاپی37)، صص 129-152.
  • - فلسفی، نصرالله (۱۳۷۵)، زندگانی شاه عباس اول (جلد سوم)، تهران: انتشارات علمی.
  • - قدوسی، روح‌افزا (1390)، بررسی و مقایسه روشنایی و اشیاء مربوطه در حرم مطهر امام رضا(ع)، دوره‌های صفوی و قاجار، کارشناسی ارشد، صنایع دستی، دانشگاه هنر.
  • - معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی آستان قدس رضوی (1385)، حقایق شیرین:گزارش عملکرد آستان قدس رضوی، توسعه و عمران حرم مطهر حضرت رضا (ع)، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • - کفیلی، حشمت (1391)، پایه شمعدان دارالشفاء امام رضا(ع) در دوره صفوی، فصلنامه مشکوه، شماره116، صص106-120.
  • - گرگانی، مهرانه (۱۳۷۶)، ابزار روشنایی در هنر اسلامی و نور در معماری ایران، فصلنامه علمی و فرهنگی میراث فرهنگی، شماره17، صص49-55.
  • - همدانی مستوفی، اسماعیل (۱۳۱۷ ق)، آثار الرضویه، نسخه چاپ سنگی اداره مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، شماره6150 (چاپ سنگی).
  • - منجم ‌باشی، عبدالمؤمن بن ابوالقاسم الحسینی، کتابچه موقوفات آستان قدس(نسخه خطی)، سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، اداره مخطوطات، شماره 8557.
  • - مؤتمن، علی (۱۳۴۸)، راهنما یا تاریخ آستان قدس رضوی، مشهد: انتشارات آستان قدس. - مولوی، عبدالحمید (۱۳۵۳)، پیش‌نویس فهرست موقوفات آستان قدس رضوی(7 جلد)، مشهد، نسخه تایپی ثبت شده در اداره مخطوطات کتابخانه آستان قدس رضوی با شماره عمومی از شماره: 58504 الی58510.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 598
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 575





سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب