تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,532 |
تعداد مقالات | 70,501 |
تعداد مشاهده مقاله | 124,099,019 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 97,206,579 |
واکاویِ ابعاد شهروند بیوفیلیک و ارزیابی آن در جامعه شهری؛ پیش-درآمدی بر برنامهریزی شهری طبیعتمحور (موردمطالعه: شهر خواف) | ||
پژوهشهای جغرافیای انسانی | ||
دوره 56، شماره 2، اردیبهشت 1403، صفحه 149-175 اصل مقاله (1.38 M) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jhgr.2023.349515.1008547 | ||
نویسندگان | ||
علی اکبر تقی پور* 1؛ پارسا احمدی دهرشید2؛ ابوالفضل مشایخی3؛ محمد ایامی4 | ||
1گروه جغرافیا، دانشکده علوم زمین، دانشگاه دامغان، دامغان، ایران | ||
2گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
3گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
4گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
برنامهریزی شهری بیوفیلیک، یکی از راهبردهای مؤثر در بهبود کیفیت زندگی شهری است. اهمیت مشارکت شهروندان در تحققپذیری طرحها موجب شده است تا در انجام این پژوهش به بررسی نقش عوامل پنجگانه (ویژگیهای جمعیتی، رفتار و فعالیتهای بیوفیلیک، نگرش و آگاهی بیوفیلیک، زیرساختها و شرایط بیوفیلیک، سازمانها، نهادها و مؤسسات بیوفیلیک) بر تبیین الگوی شهروند بیوفیلیک پرداخته شود. پژوهش حاضر بهصورت توصیفی - تحلیلی است که اطلاعات موردنیاز از طریق مصاحبه و پرسشنامه جمعآوری و با استفاده از نرمافزار Amos Graphic و روش معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفته است. وجه تمایز این پژوهش با مطالعات گذشته، بررسی تأثیرات متقابل ویژگیهای جمعیت، زیرساختها و نگرش شهروندان نسبت به مفهوم شهر بیوفیلیک است. محدوده موردمطالعه، شهر خواف و جامعه آماری تعداد 180 نفر از شهروندان آن شهر است. شهر خواف با دارابودن شرایط اقلیمی گرم و خشک، با مشکل کمبود آب و ازبینرفتن پوشش گیاهی روبرو است. تحلیل پرسشنامهها بیانگر آن بود که شهروندان نسبت به معیارهای شهروند بیوفیلیک بازخورد مطلوبی داشتهاند. توسعه زیرساختهای سبز شهری نظیر پارکها و بوستانها نیز میتواند موجب افزایش تمایل شهروندان به مشارکت در امور شهری شود. از سوی دیگر مشخص شد، مؤلفه «ویژگیهای جمعیتی» نظیر سن، شرایط اقتصادی، میزان تحصیلات و جایگاه اجتماعی بر فعالیتهای بیوفیلیکی و نگرش و آگاهی بیوفیلیکی اثرگذار است؛ مؤلفههای «زیرساختهای بیوفیلیک» و «نهادها و سازمانهای بیوفیلیک» بر دو مؤلفه «فعالیتهای بیوفیلیک» و «آگاهی و نگرش بیوفیلیک» اثرگذار است. در پایان میتوان اذعان داشت که باتوجهبه بازخورد مطلوب شهروندان نسبت به مفهوم شهر بیوفیلیک و ابعاد آن، بهنظر میرسد که در صورت اجرایی شدن چنین برنامهریزی طبیعتمحوری در سطح شهر، میتوان شاهد نمایان شدن اثرات مثبت و زدودن شهر از مشکلات و معضلات ناشی از نبود چنین ایدهای بود. | ||
کلیدواژهها | ||
شهر بیوفیلیک؛ شهروند بیوفیلیک؛ برنامهریزی شهری طبیعتمحوری؛ مدلسازی معادلات ساختاری؛ شهر خواف | ||
مراجع | ||
ابوالحسنی، مهدیه. (1397). ارزیابی و رتبهبندی محیطزیست شهری با استفاده از شاخصهای شهر بیوفیلیک (مطالعه موردی شهر یزد)، استاد راهنما: احد ستوده، پایاننامه مقطع کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی، دانشگاه یزد. تبریزی، نازنین و جعفرپیشه، ملیکا. (1401). رویکرد بیوفیلیک در گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان). برنامهریزی و توسعه گردشگری، 11(41)، 123-147. تردست، زهرا؛ رجبی، آزیتا و مشکینی، ابوالفضل. (1399). الگوی تحققپذیری شاخصهای بومی شهر بیوفیلیک مطالعه موردی: مناطق 9 و 10 کلانشهر تهران. فصلنامه شهر پایدار، 3(1)، 123-146. تردست، زهرا؛ رجبی، آزیتا؛ مشکینی، ابوالفضل. (1400). ارائه الگوی بومیشده شهر بیوفیلیک در مناطق 9 و 10 کلانشهر تهران. فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامهریزی شهری، 12(45)، 85-98. جلالیان، سید اسحاق؛ تردست، زهرا و ویسیان، محمد. (1399). تبیین الگوی شهروند بیوفیلیک (مطالعه موردی: مناطق 9 و10 کلانشهر تهران). پژوهشهای جغرافیای انسانی، 52(3)، 993-1008. خبرگزاری موج. (1400). خواف قطب معادن آهن کشور است. بازیابی شده از: https://www.mojnews.com/fa/tiny/news-417881 خواجه شکوهی، علیرضا؛ نجفی خانی، علیاکبر و وصال، زینب. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر آگاهیهای زیستمحیطی روستائیان؛ مطالعه موردی: دهستان جاغرق در شهرستان بینالود. پژوهش و برنامهریزی روستایی، 4(1)، 85-95. درگاه اطلاعرسانی شهرداری خواف. (1397). معرفی شهرستان خواف. بازیابی شده از: http://www.khafcity.com/Introduce درگاه ملی آمار ایران. (1395). روستا، مریم و حسن شاهی، غزل. (1399). تدوین مدل مفهومی «محله بیوفیلیک» بهمنظور کاربست در طراحی و برنامهریزی شهری. فصلنامه شهر پایدار، 3(4)، 15-27. زیاری، کرامت الله؛ اجزاء شکوهی، محمد و خادمی، امیرحسین. (1397). کاهش آلودگیهای زیستمحیطی منطقه 14 تهران با رویکرد برنامهریزی شهری بیوفیلیک. جغرافیا و توسعه فضای شهری، 5(1)، 1-19. زیاری، کرامت الله؛ حسنزاده، علی و زیاری، سمیه. (1395). بیوفیلیک در شهر ادغام طبیعت در طراحی و برنامهریزی شهری. تهران: انتشارات آراد کتاب. زیاری، کرامت الله؛ ضرغام فرد، مسلم و خادمی، امیرحسین. (1394). برنامهریزی شهری: با رویکرد بیوفیلیک (شهر طبیعتمحور). تهران: انتشارات آراد کتاب. سجاسی قیداری، حمدالله؛ فعال جلالی، امین. (1397). سنجش آگاهی و رفتار زیستمحیطی روستاییان (مطالعه موردی: دهستان زنگلانلو). برنامهریزی فضایی، 8(1)، 29-50. سنجری بنستانی، مریم؛ شیخ، واحدبردی؛ زارع گاریزی، آرش و آورند، آمنه. (1399). اهمیت و کاربرد علم شهروندی در هیدرولوژی و مدیریت منابع آب. آب و توسعه پایدار، 7(2)، 1-12. کفاشی، مجید. (1393). مدل معادلات ساختاری مؤلفههای سبک زندگی مؤثر بر هویت اجتماعی. مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 6(3)، 105-120. کلاهی، مهدی؛ جهانی، محمد. (1400). عوامل مؤثر بر رفتار محیطزیستی شهروندان شهر رضویه. فصلنامه علمی آموزش محیطزیست و توسعه پایدار، 10(2)، 57-74. لاله پور، منیژه؛ سلطانزاده، رحیمه و نصیریان بدیعی، سحر. (1401). بررسی مؤلفههای شهروند محیطزیستی و ارتباط آن با رفتار زیستمحیطی شهروندان (مطالعه موردی: شهر مراغه). فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری، 13(50)، 270-285. ملکی، لادن؛ ماجدی، حمید و زرآبادی، زهرا سادات سعیده. (1398). کاربرد ابزار متاسوات در ارزیابی تطبیقی راهبردهای شهرهای بیوفیلیک با تأکید بر تغییرات اقلیمی. مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 6(19)، 125-143. نظری سرمازه، حمید؛ صیدایی، سید اسکندر و احمدوند، معصومه. (1399). تحلیل وضعیت سرمایة اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بخش میانکوه شهرستان اردل با استفاده از رویکرد مدلسازی معادلات ساختاری. برنامهریزی فضایی، 10(4)، 113-131.
References Aboualhassani, M. (2017). Evaluation and rating of urban environment using biophilic city indicators (Case study: Yazd city). Supervisor: Ahad Sotoudeh, Master's thesis, Faculty of Natural Resources and Desertology, Yazd University. [In Persian]. Bagheri, D., Mohseni, R. A., & Mahdavi, S. M. S. (2018). Association of socioeconomic status and pro-environmental behaviors in the citizens of Gorgan, Iran (2017). Jorjani Biomedicine Journal, 6(1), 33-43. http://dx.doi.org/10.29252/jorjanibiomedj.6.1.33 Beatley, T. (2011). Biophilic cities: integrating nature into urban design and planning. Island Press. https://doi.org/10.5822/978-1-59726-986-5 Beatley, T. (2017). Biophilic cities and healthy societies. Urban planning, 2(4), 1-4. https://doi.org/10.17645/up.v2i4.1054 Beatley, T., & Newman, P. (2013). Biophilic cities are sustainable, resilient cities. Sustainability, 5(8), 3328-3345. https://doi.org/10.3390/su5083328 Chang, P. J., & Bae, S. Y. (2017). Positive emotional effects of leisure in green spaces in alleviating work–family spillover in working mothers. International journal of environmental research and public health, 14(7), 757. https://doi.org/10.3390/ijerph14070757 Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. psychometrika, 16(3), 297-334. Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of marketing research, 18(1), 39-50. Fromm, E. (1994). Some beliefs on man, in man, for man. On being human, 99-104. Frumkin, H. (2001). Beyond toxicity: human health and the natural environment. American journal of preventive medicine, 20(3), 234-240. https://doi.org/10.1016/S0749-3797(00)00317-2 Heerwagen, J. H. (2001). A balanced scorecard approach to post-occupancy evaluation: Using the tools of business to evaluate facilities. Learning From Our Buildings: A State-of-the-Practice Summary of Post-Occupancy Evaluation, Federal Facilities Council. Washington, DC: National Academy Press. Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1990). Changing learner behavior through environmental education. The journal of environmental education, 21(3), 8-21. https://doi.org/10.1080/00958964.1990.10753743 Information portal of Khaf Municipality. (2017). introduction of Khaf city. Retrieved from: http://www.khafcity.com/Introduce Iran's national statistics portal. (2015). Jalaliyan, E., Tardast, Z., & Waysian, M. (2020). Explaining the Biosafety Citizen Pattern (Case Study: 9th and 10th District of Tehran Metropolis). Human Geography Research, 52(3), 993-1008. [In Persian]. Kaffashi, M. (2014). Structural Equation Modeling of Affective Life Style Indices on Social Identity (Case of Study: Students of Islamic Azad University). Journal of Iranian Social Development Studies, 6(3), 105-120. [In Persian]. Kellert, S. R. (2018). Nature by design: The practice of biophilic design. yale university press. https://doi.org/10.12987/9780300235432-005 Khajeshahkoohi, A., Najafikani, A., & Vesal, Z. (2015). Factors Affecting Environmental Awareness of Rural People (Case Study: Jaghargh Dehestan in Binalud County). Journal of Research and Rural Planning, 4(1), 85-95. [In Persian]. Kolahi, M., & Jahani, M. (2022). Effective Factors on Environmental Citizenship Behavior of Razavieh City. Environmental Education and Sustainable Development, 10(2), 57-74. [In Persian]. Lalehpour, M., Soltanzadeh, R., & Nasiran, S. (2022). Investigating the components of environmental citizen and its relationship with environmental behavior of citizens (Case study: Maragheh city). Research and Urban Planning , 13(50), 270-285. [In Persian]. Lau, S. S. Y., Gou, Z., & Liu, Y. (2014). Healthy campus by open space design: Approaches and guidelines. Frontiers of Architectural Research, 3(4), 452-467. https://doi.org/10.1016/j.foar.2014.06.006 Maleki, L., Majedi, H., & Zarabadi, Z. S. S. (2019). An application of Meta –SWOT Tool for Comparative Analysis of Biophilic Cities Strategies with Focus on Climate Changes. Urban Structure and Function Studies, 6(19), 125-143. [In Persian]. Maruyama, G. (1997). Basics of structural equation modeling. Sage. Nazari Sarmazeh, H., Seidaiy, S. S., & Ahmadvand, M. (2020). An Analysis of the Status of Social Capital and Factors Affecting it in Miankoh District of Ardal County by Using Structural Equation Modeling. Spatial Planning, 10(4), 113-131. [In Persian]. Newman, P., Hargroves, K. C., Desha, C., Reeve, A., Atef Abdel Monem Mohamed Moham, O., Bucknum, M., ... & Beatley, T. (2012). Can biophilic urbanism deliver strong economic and social benefits in cities? An economic and policy invetigations into the increased use of natural elements in urban design. Nunnally, J. C., & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory McGraw-hill series. Psychology, 3. Reeve, A. C., Desha, C., Hargreaves, D., & Hargroves, K. (2015). Biophilic urbanism: contributions to holistic urban greening for urban renewal. Smart and sustainable built environment, 4(2), 215-233. https://doi.org/10.1108/SASBE-11-2014-0057 Roosta, M., & Hasanshahi, G. (2021). "Biophilic Neighborhood" Model in order to Apply in Urban Planning and Design. Sustainable city, 3(4), 15-27. [In Persian]. Sanjari Banestani1, M., Sheikh, V., Zare Garzi, A., Arvand, A. (2020). The Importance and Application of Citizen Science in Hydrology and Water Resources Management. Journal of Water and Sustainable Development, 7(2), 1-12. .[In Persian]. Söderlund, J., & Newman, P. (2015). Biophilic architecture: a review of the rationale and outcomes. AIMS environmental science, 2(4), 950-969. http://doi.org/10.3934/environsci.2015.4.950 Sojasi qeidari, H., & Faal Jalali, A. (2018). Assessing the Villagers’ Environmental Behavior and Awareness (Case Study: Zanglanloo Rural District). Spatial Planning, 8(1), 29-50. [In Persian]. Tabrizi, N., & Jafarpishe, M. (2022). Biophilic Approach in Urban Tourism (Case study: Isfahan City). Journal of Tourism Planning and Development, 11(41), 123-147. [In Persian]. Tardast, Z., Rajabi, A., & Meshkini, A. (2020). Feasibility Pattern of Indigenous Indicators of the Biophilic City Case Study: 9th and 10th District of Tehran Metropolitan. Journal of Sustainable city, 3(1), 123-146. [In Persian]. Tardast, Z., Rajabi, A., & Meshkini, A. (2021). Presentation localization Pattern Of The Biophilic City In 9th and 10th Areas Tehran Metropolis. Research And Urban Planning, 12(45), 85-98. [In Persian]. Werts, C. E., Linn, R. L., & Jöreskog, K. G. (1974). Intraclass reliability estimates: Testing structural assumptions. Educational and Psychological measurement, 34(1), 25-33. Wilson, E. O. (1984). The human bond with other species. Cambridge, MA, USA: Harvard. World Bank. (2018) Urban population (% of total), ZS Retrieved on: https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS Xue, F., Gou, Z., & Lau, S. S. Y. (2016). Human factors in green office building design: The impact of workplace green features on health perceptions in high-rise high-density Asian cities. Sustainability, 8(11), 1095. https://doi.org/10.3390/su8111095 Zari, M. P. (2010). Biomimetic design for climate change adaptation and mitigation. Architectural Science Review, 53(2), 172-183. https://doi.org/10.3763/asre.2008.0065 Ziari, K., Ajza Shokouhi, M., & Khademi, A. H. (2018). Reducing Environmental Pollutions through Biophilic Urbanism Approach (Region 14 in Tehran). Geography and Urban Space Development, 5(1), 1-19. Ziari, K., Hassan Zadeh, A., & Ziari, S. (2016). biophilic in the city, integration of nature in urban design and planning. Tehran: Arad Kitab Publishing House. [In Persian]. Ziari, K., Pourahmad, A., Fotouhi Mehrabani, B., & Hosseini, A. (2018). Environmental sustainability in cities by biophilic city approach: a case study of Tehran. International journal of urban sciences, 22(4), 486-516. https://doi.org/10.1080/12265934.2018.1425153 Ziari, K., Zargham Fard, M., & Khademi, A. (2014). Urban planning: with a biophilic approach (nature-oriented city). Tehran: Arad Kitab Publishing House. [In Persian]. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 520 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 294 |