![سامانه نشر مجلات علمی دانشگاه تهران](./data/logo.png)
تعداد نشریات | 161 |
تعداد شمارهها | 6,573 |
تعداد مقالات | 71,037 |
تعداد مشاهده مقاله | 125,520,807 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 98,780,346 |
نقش شعر و موسیقی در ماندگاری آیینهای نوروزی بر اساس نظریۀ حافظۀ جمعی هالبواکس | ||
جامعه شناسی هنر و ادبیات | ||
مقاله 5، دوره 14، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 79-97 اصل مقاله (772.35 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22059/jsal.2023.92667 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه زینلی گنابادی1؛ نرگس ذاکری جعفری* 2 | ||
1گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
2گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
چکیده | ||
نوروز تنها جشن شروع سال جدید نیست بلکه گنجینهای از فرهنگ و هنر پارسی است. مسئلۀ اصلی در تحقیق حاضر، بررسی نقش شعر و موسیقی در ماندگاری آیینهای نوروزی از گذشته تا امروز است. شناخت عوامل اثرگذار در ماندگاری یک آیین، بهویژه عواملی چون شعر و موسیقی در آیین کهنی مانند نوروز و همچنین مطالعۀ نوروز بهعنوان میراثی شفاهی در قالب یک پدیدۀ اجتماعیِ منطبق با نظریۀ حافظۀ جمعی هالبواکس از مهمترین اهداف این تحقیق بهشمار میآید. در این راستا تلاش میشود به این پرسشها پاسخ داده شود: چه عواملی در زندهماندن آیینهای نوروزی دخالت دارند؟ همراهی شعر و موسیقی با یکدیگر چه نقشی در حیات آیینهای یک فرهنگ دارد؟ با مطالعات انجامشده میتوان دریافت جشن نوروز با شروط لازم آیینها در نظریۀ حافظۀ جمعی یعنی اسطوره، زبان و مناسک یادبودی همراستاست. از دیگر یافتههای تحقیق میتوان به نقش شعر و موسیقی بهعنوان ابزارهای انتقال حافظهجمعی در حیات و ماندگاری آیینهای نوروزی ذکر کرد. همچنین شعر و موسیقی زمانی سبب رسوخ در حافظۀجمعی انسان میشوند که همراه یکدیگر باشند و ممکن است حضور هرکدام از دو عنصر شعر و موسیقی بهتنهایی نتیجهای غیر از نتیجۀ حاصل از همراهیشان را نشان میدهد. پژوهش حاضر به روش توصیفی ــ تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته و گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای و مصاحبههای میدانی بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
حافظۀ جمعی؛ نقش شعر؛ نقش موسیقی؛ نوروز؛ هالبواکس | ||
مراجع | ||
انصافی، جواد (1392). نوید بهار. تهران: مسیر دانشگاه.
ایمانپور، محمدتقی (1392). سوگ سیاوش و شباهت آن به سوگهای محلی در لرستان و کردستان. مجموعه مقالههای شاهنامه و پژوهشهای آیینی، بهکوشش فرزاد قائمی، مشهد: مؤسسه چاپ و نشر دانشگاه فردوسی.
بطحایی، سیدهاشم (1381). شعر و نقش آن در جامعه. مجله ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 52 (164)، 161ـ 182.
بلکینگ، جان (1397). انسان چگونه موسیقایی است. ترجمۀ مریم قرسو. تهران: ماهور.
بلوکباشی، علی (1380). نوروز جشن نوزایی آفرینش. تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
بویس، مری (1368). دو گفتار دربارۀ خنیاگری و موسیقی ایران. ترجمۀ بهزاد باشی، تهران: اگه.
بهار، مهرداد ( 1362). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: توس.
بهرامی، عسکر (1389). جشنهای ایرانیان. تهران: پژوهشهای فرهنگی.
بیرونی، ابوریحان (1318). التفهیم لأوائل صناعة التنجیم. تهران: امیرکبیر.
بینام (1347). یشتها. گردآوری ابراهیم پورداوود. تهران: طهوری.
تعمیمداری، احمد (1393)، فرهنگ عامه. تهران: مهکامه.
جانعلیزاده چوببستی، حیدر؛ علیوردینیا، اکبر؛ فرزید، محمدمهدی (1396)، جامعهشناسی حافظۀجمعی: حوزه مطالعاتی پارادایمیک یا ناپارادایمیک؟. راهبرد فرهنگ، 40 (10)، 37-70.
حافظ شیرازی (1389). دیوان حافظ. تهران: دوران.
خیام، عمر (1385). نوروزنامه. تهران: چشمه.
خیام، عمر (1381). رباعیات خیام. تهران: جمهوری.
دمشقی، شمسالدین محمد (1357). نخبۀ الدهر فی عجایب البر و البحر، ترجمۀ سید حمید طبیبیان. تهران: فرهنگستان ادب و هنر ایران.
درویشی، محمدرضا (1376). نوروزخوانی. تهران: آروین.
ذکایی، محمدسعید (1390). مطالعات فرهنگی و مطالعات حافظه. مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، 3 (5)، 72ـ 96.
رضایی، عبدالعظیم (1380). تاریخ نوروز و گاهشماری ایران. تهران: دُر.
روحالامینی، محمود (1376). جشنها و آیینهای کهن ایران امروز. تهران: آگاه.
سرایی، جاوید (1382). تصنیفها و ترانههای سر زمین من. تهران: راه فردا.
سعدی (1389). کلیات سعدی، تهران: دوستان.
شایستهرخ، الهه (1395). حاجیفیروز پیامآور بهار. فرهنگ و مردم ایران، 44، 55ـ 74.
صفا، ذبیحالله (1391). گاهشمار و جشنهای ملی ایرانیان. تهران: اوستا فراهانی.
فاطمی، ساسان (1392). پیدایش موسیقی مردمپسند در ایران. تهران: ماهور.
فردوسی، ابوالقاسم (1384). شاهنامۀ فردوسی. تهران: محمد.
فرهودی، داریوش (1392). ایران فرهنگی. تهران: صبا.
فضایلی، سودابه ( 1387). فیروز مقدس: بحثی در نمادشناسی حاجیفیروز طلایهدار بهار، آزما، 64، 6-9.
لطفی، احمد (1384). طبیعت و سیاست در شعر میرنوروزی. کیهان فرهنگی، 277.
محمودی بختیاری، علیقلی (1374). درآمدی بر پیدایی و برگزاری آیین نوروز. گزارش، 60، 12-21.
مردانی نوکنده، محمد حسین (1398). نقش شعر و شاعری در ماندگاری پیام عاشورا. پژوهشنامه معارف حسینی، 13 (4)، 123- 148.
مریام، آلن (1396). انسانشناسی موسیقی. ترجمۀ مریم قرسو. تهران: ماهور.
مشحون، حسن (1380). تاریخ موسیقی ایران. تهران: نشر نو.
ملکالشعراء بهار (1399). دیوان ملکالشعرای بهار. تهران: نگاه
مولانا، جلالالدین محمد (1384). مجموعه غزلیات. تهران: طلوع.
میزتال، باربارا (1399). درآمدی بر جامعهشناسی حافظه. ترجمه نعمتالله فضلی. تهران: تیسا.
نظامی (1387). خمسۀ نظامی. تهران: هرمس.
نورایی، مهرداد (1383). هویت و حافظۀجمعی. اطلاعات سیاسی و اقتصادی، 207.
وجدانی، بهروز (1377). موسیقی و نوروز در حوزه فرهنگ ایرانی. کتاب ماه هنر، 5، 8ـ 12.
هدایت، صادق (1395). فرهنگ عامه. تهران: نشر چشمه.
Ash, G.T. (1996). Neo-pagan poland, The Neiv York Review of books, 10-14.
Halbwachs, M (1950). The Collective memory, trans. F.G. London: Harper Colophon book.
Halbwachs, M. (1992) On Collective memory. Chicago: Chicago University Press.
Olick, J. K & Levy, D. (1997) Collective memory and cultural constraint: American sociological Review. 62 (6), 921-936.
Schudson, M. (1997), Dynamics of Distortion in collective memory. Memory Distortion. 346-364.
Schwartz, B. (2000). Abraham lincoln and the forge national memory. Chicago University Press.
References
Anonymous (1968). Yachts, compiled by Ibrahim Pour Davoud. Tehran: Tahouri. (In Persian)
Ash, G.T. (1996). Neo-pagan poland, The Neiv York Review of books, 10-14.
Bahar, M. (1983). A study in Persian mythology. Tehran: Toos. (In Persian)
Bahrami, A. (2010). Iranian celebrations.Tehran: Cultural studies. (In Persian)
Batahai, S. H. (2002). Poetry and its role in the society. Tehran University Journal of Literature and Humanities, 52 (164), 161-182. (In Persian)
Biruni, A. (1939). Understanding the early astrology industry. Tehran: Amir Kabir. (In Persian)
Blacking, J. (2018). How musical is man? Translated by Maryam Gharasou. Tehran: Mahoor. (In Persian)
Boloukbashi, A. (2001). Nowruz; the celebration of the renewal of creation. Tehran: The office of cultural research. (In Persian)
Boyce, Mary (1989).Two speeches about courtship and Persian music.Translated by Behzad Bashi. Tehran: Agah. (In Persian)
Dameshqi, Sh. M. (1979). The Elites of eternity in the wonders of land and sea, translated by Seyyed Hamid Tabibian. Tehran: Iran Academy of Literature and Art. (In Persian)
Darvishi, M. R. (1997). Nowruz chants. Tehran: Arvin. (In Persian)
Ensafi, J. (2013). The Good news of Spring.Tehran: Masire - Daneshgah. (In Persian)
Imanpour, M. T. (2013).The mourning of Siavash and its similarity to local mourning in Lorestan and Kurdistan. In the collection of Shahnameh articles and ritual studies. Edited by Farzad Ghaemi. Mashhad: Ferdowsi University Printing and Publishing Institute. (In Persian)
Farhoudi, D. (2012) Cultural Iran. Tehran: Saba. (In Persian)
Fatemi, S. (2013), The emergence of popular music in Iran. Tehran: Mahour. (In Persian)
Fazayeli, S. (2008). Firouz-e- Moqaddas: A discussion on the symbology of Haji Firouz; the scout of spring, Aazmaa, 64, 6-9. (In Persian)
Ferdowsi. A. (2005), Shahnameh -e- Ferdowsi. Tehran: Mohammad. (In Persian)
Hafez Shirazi (2010). Divan-e-Hafez. Tehran: Dowran. (In Persian)
Halbwachs, M (1950). The Collective memory, trans. F.G. London: Harper Colophon book.
Halbwachs, M. (1992) On Collective memory. Chicago: Chicago University Press.
Hedayat, S. (2015). Popular Culture. Tehran: Cheshmeh. (In Persian)
Janalizadeh Chub Basti, H., Aliverdinia, A. & Farzbod, M. M. (2018), Sociology of Collective Memory: “Paradigmatic or Nonparadigmatic field of study? Rahborde- Farhang, 40 (10), 37-70. (In Persian)
Khayyam, O. (2006). Nowruznameh. Tehran: Cheshmeh. (In Persian)
Khayyam, O. (2002). Quatrains of Khayyam. Tehran: Jomhouri. (In Persian)
Lotfi, A. (2004). The nature and politics in Mir-e-norozi's poetry. Cultural Keyhan, 277. (In Persian)
Mahmoudi Bakhtiari, A. Q. (1995). An introduction to the discovery and celebration of Nowruz ritual, Gozaresh, 60, 12-21. (In Persian)
Malik Al-Shu’ara Bahar. (2019). Diwan -e- Malik Al-Shu’ara Bahar. Tehran: Negah. (In Persian)
Mardani Nowkandeh, M. H. (2019). The Effects of Poetry in Eternization of the Ashura message. International Journal of Husayni Research Studies. 13 (4), 123- 148. (In Persian)
Mashhoun, H. (2008). The history of Persian music. Tehran: Nashr –e- No. (In Persian)
Maulana, J. M. (2005). A collection of poems. Tehran: Toloue. (In Persian)
Merriam, A. (2016). Anthropology of music. Translated by Maryam Gharasou. Tehran: Mahour. (In Persian)
Misztal, B. (2019). Theories of Social Remembering. Translated by Nematullah Fazli. Tehran: Tisa. (In Persian)
Nezami (2008). Khamseh -e- Nezami. Tehran: Hermes. (In Persian)
Nurai, M. (2004). The identity and collective memory. Political and economic information, 207. (In Persian)
Olick, J. K & Levy, D. (1997) Collective memory and cultural constraint. American sociological Review. 62 (6), 921-936.
Rezaei, A. (2001). The date of Nowruz and Iranian chronology. Tehran: Dor. (In Persian)
Rohul Amini, M. (1997). Nowadays Celebrations and ancient rituals of Iran.Tehran: Agaah. (In Persian)
Saadi (2010). Koliat -e- Saadi, Tehran: Doustan. (In Persian)
Safa, Z. (2012). Calendar and national celebrations of Iranians. Tehran: Avesta Farahani. (In Persian)
Saraei, J. (2003). The ballads and songs of my land. Tehran: Rahe- e - Farda. (In Persian)
Schudson, M. (1997), Dynamics of Distortion in collective memory. Memory Distortion. 346-364.
Schwartz, B. (2000). Abraham lincoln and the forge national memory. Chicago University Press.
Shayesteh Rokh, E. (2015). Haji Firuz; the courier of The Spring, Iranian culture and people, 44, 55-74. (In Persian)
Tamimdari, A. (2014), Folklore. Tehran: Mahkaameh. (In Persian)
Vejdani, B. (1998). Music and Nowruz in the field of Iranian culture. Ketab -e- Mah -e- Honar, 5, 8-12. (In Persian)
Zakaei, M. S. (2011). Cultural studies and memory studies. Journal of Iranian Social Studies, 3 (5), 72-96. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 228 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 300 |